«هنگامى که دختر یا زن غربى مى خواهد مسلمان شود، با مشکل حجاب روبهرو هستیم و گاهى دیده شده که آنها به خاطر الزامى بودن حجاب، از پذیرفتن اصل اسلام خوددارى کرده و دور شدهاند. تکلیف در قبال الزامى کردن حجاب بر زنان غیرمسلمان چیست؟»
پاسخ امام خمینی(ره) به این استفتاء چنین است:
«جاى شک نیست که حجاب یک امر ضرورى از دیدگاه اسلام است و پوشش یک حکم اسلامى واجب براى زنان مسلمان است ـ بهجز صورت و دستها ـ ولى اگر ملزم کردن زنان غربى نوآشنا با اسلام، براى استفاده از حجاب، موجب عدم رغبت آنان به اسلام گردد، پس مانعى نیست که آنها به این امر ملزم نشوند البته با توجه به این نکته که حکم وجوب بر قوت خود باقی است. و سزاوار است به آنها اعلام شود که حجاب اسلامى در واقع براى عفاف است و معنی آن، این نیست که حتماً از لباسهاى متعارف در نزد شرقىها استفاه شود، بلکه پوشیدن مو و جسم ولو با لباسهاى محلى، کافیست. البته پوشیدن صورت و دست ها واجب نیست. بنابر حکم مشهور میان همه فقها شیعه امامیه، رضوان الله علیهم.»
روح الله الموسوى الخمینی ۱۵ جمادى الاول ۱۳۸۴ق/ ١٣ شهریور ١٣۴٣
حجت الاسلام خسرو شاهی میگوید:
مرحوم امام قدس سره، در پاسخ به سؤال شفاهى من در رابطه با جواز «عدم الزام به امرى واجب» فرمودند: «قبول اصل توحید و نبوت رسول اکرم (ص) در مرحله نخست قرار دارد و مهمتر از اجراى احکام است و این امور، پس از پذیرش اسلام، به طور طبیعى و به تدریج حاصل مىشود ..... درصدر اسلام هم همه احکام که مرّة واحده بر مسلمین واجب یا حرام اعلام نشد، بلکه به تدریج و با مرور زمان لازمالاجرا گردید.»
تحلیل فتوای امام خمینی
با عنایت به نکاتی که در پی میآید، میتوان از استفتاء مذکور چنان استفاده کرد که الزام زنان به حجاب شرعی به فتوای امام خمینی حرام است:
اولاً: ملاکی که ایشان برای عدم الزام زنان نومسلمان غربی به حجاب شرعی یاد کردند، این است که الزام آنان به حجاب شرعی باعث میشود، از پذیرش اصل اسلام خودداری کنند و از آن اعراض کنند. تردیدی نیست که زنان نومسلمان غربی هیچ خصوصیتی ندارند که ملاک مذکور فقط شامل آنان باشد و جز آنان را در بر نگیرد.
فتوای کلی ایشان این است که اگر الزام کردن زنان اعم از زنان نومسلمان غربی یا غیر آنان به حجاب شرعی باعث میشود، آنان از پذیرش اصل اسلام خودداری کنند و از آن اعراض نمایند، نباید آنان را به حجاب شرعی ملزم ساخت.
ثانیاً: چنان که از توضیح مرحوم سید هادی خسروشاهی دانسته میشود، اصل اسلام عبارت از توحید و نبوت پیامبر اسلام(ص) است. همان دو عقیدهای که هرکه به آن دو شهادت دهد، مسلمان به شمار خواهد آمد و از آن به «شهادتین» تعبیر میشود.
ثالثاً: حجاب شرعی هیچ خصوصیتی ندارد که هرگاه الزام کردن مسلمانان به آن باعث بشود، از پذیرش اصل اسلام خودداری کنند و از آن اعراض نمایند، نباید آن را الزام کرد. چنین حکمی به تمام احکام شرعی قابل تسری است و لذا به موجب آن باید گفت که الزام به هریک از احکام شرعی هرگاه باعث شود که مسلمانان از اصل اسلام اعراض کنند، نباید به آن الزام کرد.
رابعاً: اولویت پایبندی به اصل اسلام به خصوص نومسلمانان اختصاص ندارد؛ بلکه آن شامل مسلمانانی هم میشود که از پدر و مادر مسلمان زاده شدند و به اصطلاح مسلمان فطری نامیده میشوند؛ یعنی اینطور نیست که اگر الزام به یک حکم شرعی باعث شود، اصل اسلام از بین برود، آن فقط شامل نومسلمانان باشد؛ اما شامل کهنهمسلمانان نشود.
با این توضیحاتی که بیان شد، این نتیجه حاصل میشود که نه تنها الزام کردن به حجاب شرعی، بلکه الزام کردن به سایر احکام شرعی مادامی که باعث اعراض از اسلام بشود، طبق فتوای امام خمینی حرام دانسته میشود.
جعفر نکونام/کانال صبح اسلام