بین الملل تابناک: ایران به همراه عربستان، امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین از ماه ژانویه 2024 به صورت رسمی به عضویت بریکس درآمده و نشست آتی این بلوک به ریاست روسیه برگزار می شود.
در این راستا، نشست مقامات عالی رتبه‌ی امنیتی کشورهای عضو بریکس شامل کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی، ایران، امارات اتیوپی و عربستان در روزهای ۲۰ تا ۲۲ شهریور در شهر سن پترزبورگ روسیه برگزار خواهد شد.
همچنین «کاظم جلالی»، سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو به خبرگزاری تاس اعلام کرده است که «مسعود پزشکیان»، رئیس‌جمهور ایران قرار است در ماه اکتبر برای شرکت در نشست کشورهای عضو بریکس به کازان سفر کند. وی در جریان این سفر با «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه دیدار خواهد کرد.
بلوک بریکس متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است و اخیرا نیز شش کشور در حال توسعه عربستان سعودی، ایران، اتیوپی، مصر، آرژانتین و امارات متحده عربی به آن ملحق شده است.
همچنین ترکیه برای عضویت در آن درخواست داده است. نکته جالب توجه در خصوص ترکیه این است که این کشور عضو ناتو است و در صورت عضویت تنها عضو ناتو حاضر در این بلوک است که رویکرد آن تغییر نظم جهانی است که از نظر اعضا نظمی منسوخ شده است.
بلوک جدید در مجموع 46 درصد از جمعیت جهان را نمایندگی می کند و 37 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را در اختیار دارد.
با وجود نگاه انتقادی به نظم جهانی، نگاه کشورها عضو به این نظم تفاوتهایی دارد. برزیل و هند روابط نزدیک تری با غرب دارند، در حالی که چین و روسیه ممکن است نقش این بلوک را متفاوت تفسیر کنند، به ویژه در شرایط کنونی. در بحبوحه تشدید تنش ها بین روسیه و غرب به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین و بدتر شدن روابط بین ایالات متحده و چین، پکن و مسکو تلاش های خود را برای قرار دادن بریکس به عنوان یک نیروی متقابل علیه بلوک غرب تشدید می کنند.
جنگ اوکراین باعث تعمیق بیشتر روابط بین روسیه و ایران شده است، که در همکاری نظامی آنها مشهود است.
در واقع، در میان شش کشور تازه دعوت شده، اضافه شدن ایران می تواند اهمیت منحصر به فردی داشته باشد.
از منظر اقتصادی، ایران می تواند روابط تجاری خود را با کشورهای عضو بریکس گسترش دهد. این پتانسیل به ویژه در صورتی سودمند خواهد بود که دولت ایران بتواند نفت را با حجم مورد نظر خود بفروشد. از نظر عملی، ایالات متحده در اعمال تحریم‌ها علیه چندین کشور پس از وارد شدن به تجارت با ایران، به‌عنوان بریکس، با چالش مهمی مواجه است زیرا بریکس مجموعاً تقریباً نیمی از جمعیت جهان را تشکیل خواهد داد. با این حال، یک چالش خاص از تحریم های ایالات متحده ظاهر می شود که مانع از فروش نفت ایران به دلار می شود.
ایده دلارزدایی و ایجاد یک ارز مشترک مورد توجه قرار گرفته است که نه تنها توسط ولادیمیر پوتین، به دلایل واضح، بلکه توسط رئیس جمهور برزیل، لولا داسیلوا در جریان گردهمایی اخیر بریکس، مورد حمایت قرار گرفت.
اندیشکده استیمسون امریکا در این زمینه می گوید: دولت ایران همچنان این پتانسیل را دارد که صادرات نفت و غیرنفتی خود را به اعضای بریکس با استفاده از یوان چین، ارزهای محلی و ترتیبات مبادله ای افزایش دهد. این استراتژی می تواند بخش قابل توجهی از فشار ناشی از تحریم های ایالات متحده را کاهش دهد. نفوذ یوان چین ممکن است افزایش یابد، به ویژه با توجه به این که پنج کشوری که در بریکس خواهند بود -آرژانتین، برزیل، ایران، روسیه و عربستان سعودی- از قبل یوان را در پرداخت های خود گنجانده اند. با این وجود، اقتصاددانان نشان می‌دهند که دلار آمریکا احتمالاً سلطه خود را در میان کشورهای بریکس حفظ خواهد کرد.
ایران می‌خواهد ارزهای قابل تبدیل، عمدتاً دلار آمریکا و یورو، به ایران منتقل شود تا ارز خود را با تزریق به بازار آزاد تثبیت کند. از سال 2018 که دونالد ترامپ از توافق هسته ای ایران خارج شد، ارزش ریال ایران به شدت کاهش یافته است.
در این راستا ایران به روسیه پیشنهاد ایجاد نهادی مشابه "FATF" در میان کشورهای عضو بریکس را داده است و معتقد است این نهاد فرصت بسیار خوبی برای توسعه همکاری‌های بانکی میان کشورهای عضو است.
ایران همچنین معتقد است اتحادیه پایاپای آسیایی (ACU) فرصت بسیار خوبی برای حذف دلار از معاملات میان کشورهای عضو است که هم اکنون کشورهای مثل هند و پاکستان هم عضو این اتحادیه هستند اخیراً نیز بلاروس تقاضای عضویت در این اتحادیه را مطرح کرده است. تهران از روسیه دعوت کرده است که به این اتحادیه بپیوندد چراکه معتقد است این اتحادیه ظرفیت بسیار خوبی برای توسعه همکاری میان ایران و روسیه را فراهم می‌کند.
با این حال، روسیه در حال حاضر رئیس بریکس است و رئیس بانک مرکزی آن قبلاً گفته بود که ارز مشترک چالش برانگیز خواهد بود. البته این اظهارنظر قبل از گسترش بریکس و عضویت ایران در آن بود.
فرزین رئیس بانک مرکزی ایران بر اهمیت استفاده از ارزهای محلی در مبادلات کشورها تاکید کرده است: در سال ۲۰۲۴ و در دوران ریاست روسیه در BRICS، ما انتظار ویژه‌ای داریم که بانک مرکزی روسیه بر افزایش تدریجی استفاده از ارزهای ملی اعضا در روابط بانکی فرامرزی تمرکز کرده و سعی در کاهش سلطه ایالات متحده داشته باشد. با توجه به مسیر مالی BRICS، مسائل مربوط به کارگروه پرداخت BRICS بسیار مهم است. برنامه‌های مرتبط با این موضوع در نهایت افزایش سرعت، امنیت، شفافیت و کاهش هزینه‌ها در سیستم‌های تسویه به دنبال خواهد داشت. البته باید به توسعه مکانیزم‌های سپرده‌گذاری و تسویه همزمان توجه شود.
وی افزوده بود: با توجه به نقش کلیدی بانک‌های مرکزی در نظارت بر تراکنش‌های مؤسسات اعتباری و در راستای اجرای مقررات ناظر بر مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، بر اهمیت ارتقای سطح همکاری بانک‌های مرکزی BRICS در این زمینه تاکید می‌نمایم. بایستی تلاش گردد تا از پیامدهای نامناسبی که ترتیباتی همچون FATF به اذعان کشورها بر آنها تحمیل شده، جلوگیری کرد. چنین ابتکاری نیز در مطابق استانداردهای بین‌المللی موجود امکان‌پذیر است و بر لزوم همکاری سریع، سازنده و مؤثر بین ناظران تاکید دارد. همچنین به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت موضوع و کارکرد آن در توسعه یکپارچگی مالی گروه BRICS، در آینده توجه بیشتر به جنبه‌های نظری و عملی این امر گردد.
در این راستا، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه به اجماع نزدیک‌تر شد. وی گفت: «طبق تصمیمات رهبران در ژوهانسبورگ (اجلاس 2023 بریکس)، ما راه‌هایی را بررسی خواهیم کرد که چگونه استفاده از ارزهای ملی، یعنی ارزهای محلی، ابزارهای پرداخت و پلتفرم‌ها را در مرزهای خود افزایش دهیم و معاملات به منظور کاهش سرریزهای منفی سیستم اقتصادی جهانی کنونی تحت سلطه دلار شکل گیرد.»
در این راستا، بیش از یک سال پیش نیز صحبت هایی در مورد استفاده روسیه و ایران از توکن های پشتوانه طلا برای پرداخت وجود داشت. روسیه دارایی‌های مالی دیجیتالی دارد که از کالاهای توکن‌شده، از جمله موارد دیگر، پشتیبانی می‌کند. آنها برای پرداخت در نظر گرفته نشده اند، اما آوریل گذشته روسیه قانونی را برای حمایت از استفاده از آنها برای پرداخت های فرامرزی تهیه کرد.
در خصوص موضوع ارز، چینی ها بر لزوم «توسعه تسویه حساب با ارزهای محلی و گسترش ارتباطات بین سیستم های پرداخت» تأکید کردند. در این زمینه همکاری چین با امارات در این زمینه وجود دارد.
هر دو کشور در پروژه CBDC (ارز دیجیتال چند بانکی) با سه عضو دیگر بریکس به عنوان ناظر (آفریقای جنوبی، مصر و عربستان سعودی) مشارکت دارند.
با توجه به اینکه اقتصاد چین چندان خوب نیست، بر بهبود تجارت تاکید دارد. در این راستا و در زمینه فناوری، چین بر همکاری در زمینه هوش مصنوعی فشار می آورد و گفته است که در حال بررسی راه اندازی یک مرکز همکاری توسعه هوش مصنوعی بریکس در چین است.
هند همچنین چندین پیشنهاد از جمله توسعه پلت فرم دیجیتال کالاهای عمومی ارائه کرده است. با توجه به اینکه در حال حاضر 200 جلسه در چند روز آینده در روسیه برگزار می شود، مشخص نیست که آیا زمینه ای برای گسترش بیشتر دستور کار وجود دارد یا خیر. در واقع، برزیل پیشنهاد کرد که شاید نیاز به تمرکز وجود دارد.
خواب و خیاله هیچ کدوم از کشورهای بریکس نه توان و نه اراده چنین کاری دارند سوای اختلافات 
حالا خواهی دید که دارند یا ندارند