به گزارش «تابناک» به نقل از همشهری آنلاین، این چشمه مبدا آبی اغلب مزارع و تامین آب باغات طبس است که از طریق نهر آبی به این شهر منتقل می‌شود. در طول مسیر چشمه دیواره‌های بلند دره مانندی در دو طرف خود نمایی می‌کند و روی این دیواره‌ها حفره‌هایی است که به نظر می‌رسد با نظم خاصی بنا شده‌اند.
چشمه مرتضي علي
سرد و گرم جدا
چشمه آب گرم «مرتضی علی» طبس در استان خراسان جنوبی از مناطق طبیعی است که با داشتن چشمه‌های آب درمانی به لحاظ توریست درمانی مورد توجه ویژه‌است. گردشگران داخلی و خارجی از این مناطق که طبیعت زیبایی نیز دارد استقبال می‌کنند. آب گرم چشمه از دیواره سمت راست به داخل رودخانه می‌ریزد و همین، اختلاف دمایی را در چشمه ایجاد می کند که گاهی به ۱۰درجه هم می رسد.
غلظت بیشتر آب گرم و تفاوت ساختاری آن با آب سرد جاری در کف رودخانه باعث می‌شود که این آب‌ها تا مسافت حدود ۳۰۰ متری بستر رودخانه هم پیش بروند، در حالی که به طور کامل با هم مخلوط نشده‌اند و در بستر رودخانه قابل تفکیک هستند.
به این ترتیب در یک طرف رودخانه آب سرد و در طرف دیگر آب گرم جریان دارد و می‌توان یک پا را در طرف گرم رودخانه فرو برد و پای دیگر را در طرف سرد رودخانه. پدیده نادری که شاید در هیچ نقطه دیگر کشور فرصت تجربه آن را نداشته باشید!
چند چشمه
چشمه «مرتضی علی» شامل مجموعه‌ای از چند چشمه است که از دامنه‌های جنوبی کوه «کش سیاه» به سمت غرب جریان دارد. اولین چشمه «قنبر» نام دارد که در راستای دره و به تبعیت از شیب آن، از شرق به غرب جریان دارد و آب آن سرد است. ۶ کیلومتر آن طرف‌تر، چشمه آب‌گرم «مرتضی علی» قرار دارد که نحوه شکل‌گیری و گرمای آن در نتیجه شکستگی و فشار گسلی بوده است. آب این دو چشمه با هم تجمیع شده و در نهایت پس از چند صد متر به آخرین چشمه یعنی در چشمه «جعفری» ملحق می‌شوند. آب این سه چشمه در پایین دست به سد خاکی نهرین می‌رسد که منبع تامین آب اغلب مزارع و باغ‌های شهر طبس است.
دره و طاق دیدنی
بالاتر از این چشمه، دره تنگی وجود دارد که بسیاری معتقدند این دره باریک، شباهت زیادی با تنگه واشی تهران دارد. همچنین در این دره طاق شاه عباسی بنا شده است. در سنگ‌نگاره‌های این طاق نقش بزکوهی، نماد درخواست فراوانی آب، زایندگی و فراوانی نعمت به چشم می‌آید که بر گوشه گوشه آن ترسیم شده اند. بلندترین سد قوسی جهان در انتهای مسیر چشمه مرتضی علی واقع شده که همین موضوع بر شهرت آن اضافه کرده است. همچنین قبرهای بسیار قدیمی در دیواره‌های تنگه که به زرتشتی‌ها تعلق دارد، در این مسیر رویت می شود. گاهی اوقات به این چشمه و دره ای که جریان آب در آن قرار گرفته، کال سردر نیز می‌گویند؛ زیرا رودخانه ای به نام سردر در مسیر چشمه قرار دارد که به خاطر وارد شدن آب رودخانه در شکستگی تنگه مانند چشمه، به آن کال سردر گفته می شود.
