افرادی که اخبار دنیای رمز ارزها را دنبال می‌کنند و دستی بر آتش در این حوزه دارند، حتما متوجه شدند که در هفته‌ها و ماه‌های اخیر به طرز غیر عادی حجم اخبار منفی درباره نوبیتکس در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی زیاد شده است. اخباری با محوریت این موضوع که نوبیتکس در خطر تحریم قرار دارد، آدرس کیف‌پول‌هایش لو رفته، فلان موسسه آمریکایی به نوبیتکس هشدار داده و موضوعات مشابه. بررسی کارشناسان و ناظران بی‌طرف اما نشان می‌دهد هیچ اتفاق جدیدی نیفتاده. یعنی هیچ منبع معتبری را پیدا نمی‌کنید که بگوید ریسک فنی یا حقوقی جدیدی درباره فعالیت‌های این پلتفرم تبادل رمز ارز اضافه شده است. پس راز این هجمه رسانه‌ای و تلاش برای کشاندن این موضوع به کف جامعه و انتشار در رسانه‌های عمومی چیست؟ منتشرکنندگان این اخبار چه هدفی را دنبال می‌کنند؟ برای پاسخ به سوالات بد نیست ماجرا را یکبار از ابتدا مرور کنیم و بعد به نتایج جالبی می‌رسیم.
نقشه‌هایی برای گمراه شدن
1. در روزها و هفته‌های اخیر اخباری به صورت یکپارچه و هدفمند در سایت‌های خبری و کانال‌های تلگرامی منتشر شده با این مضمون که زنگ خطر برای صرافی مشهور ایرانی به صدا در آمده و نوبیتکس در خطر تحریم قرار دارد. نکته اول اینکه اگر بررسی کنید این خبر با یک متن ثابت و با فاصله زمانی بسیار کم در حدود 10 سایت خبری داخلی منتشر شده. با فاصله چند ساعت بعد خلاصه‌ای از خبر مجددا در کانال‌های خبری تلگرامی اقماری بازنشر شده است. اهالی رسانه به خوبی می‌دانند که این روند نشان می‌دهد انتشار خبر به صورت هماهنگ و از طریق یک واسطه یا هاب رسانه‌ای صورت گرفته. به عبارت دیگر یک نفر یا یک گروه با پرداخت مبالغی در حال انتشار گسترده این خبر است. نکته‌ای که بلافاصله به ذهن متبادر می‌شود این است که لابد انتشار این خبر برای آن‌ها سودی دارد که از جیبشان در حال خرج کردن هستند.
2. نکته دوم اینکه منبع این خبر، خبرگزاری برنا (نزدیک به وزارت ورزش و جوانان) ذکر شده. وقتی به خبرگزاری برنا مراجعه می‌کنید، این خبرگزاری هم برای خبر خود منبعی ذکر کرده به اسم «ایران 24». البته سایتی به اسم «ایران 24» وجود خارجی ندارد. ما یک کانال تلگرامی به این اسم پیدا کردیم که هویت گردانندگان آن مشخص نیست. به نظر شما عجیب نیست که خبرگزاری رسمی کشور به یک کانال تلگرامی گمنام استناد کرده؟ تعداد دنبال‌کنندگان این کانال 214 هزار نفر نشان داده می‌شود اما تعداد بازدید هر پیام به طور میانگین کمتر از دو هزار بازدید است. خب این شواهد نشان می‌دهد حتی تعداد دنبال‌کنندگان این کانال واقعی نیست و انتشار خبر از ابتدا صرفا با هدف رفع مسئولیت‌های حقوقی از این نقطه شروع شده (هرچند این روش هم از منتشرکنندگان خبر سلب مسئولیت نمی‌کند). مشابه این کانال هم در تلگرام زیاد پیدا می‌کنید که با یک میلیون تومان یا کمتر می‌توانید هر محتوایی دلتان بخواهد در قالب خبر در آن منتشر کنید.
3. برای پیدا کردن سرنخ بعدی باید برگردیم به اصل خبر. این ادعا که نوبیتکس در خطر تحریم قرار دارد اصلا از کجا آمده؟ یک هفته پیش یک رسانه ناشناس خارجی به اسم «وو بلاکچین» مطلبی منتشر کرده و با مرور بعضی ادعاهای قدیمی اسم چهار صرافی رمزارزی ایرانی یعنی نوبیتکس، والکس، بیت‌پین و اکسکوینو را پشت سر هم ردیف کرده که این صرافی‌های متمرکز ایرانی به علت تحریم‌ها ممکن است دارایی‌شان فریز شود. هیچ مدارک و مستنداتی هم برای این ادعا ارائه نشده. حتی هویت نویسنده مشخص نیست واقعی است یا نه. تنها چیزی که می‌دانیم این است یک اکانت توییتری چند ماه پیش به اسم نویسنده این مقاله ساخته شده. از یک عکس انیمیشنی که با هوش مصنوعی ساخته شده روی پروفایل آن استفاده شده. به جز چند توییت پراکنده به زبان انگلیسی چیزی منتشر نکرده و البته به عنوان اولین فعالیت در شبکه اجتماعی ایکس، توییت فارسی یک کاربر ایرانی را ریتوییت کرده! در فضای رسانه‌ای فعالیت دیگری هم نداشته است. خلاصه که همین خبر از همین رسانه نامعتبر به شیوه دلخواه ترجمه شده و در رسانه‌های فارسی زبان منتشر شده است. به نظر شما همه این اتفاقات سریالی تصادفی صورت گرفته است؟
حواشی فریز شدن دارایی و راهکار هوشمند نوبیتکس
بیایید فرض کنیم ادعای منتشرکنندگان این خبر درست باشد. یعنی خطر تحریم دارایی‌های صرافی‌های متمرکز ایرانی وجود دارد. در این صورت آیا امکان ضبط و مصادره همه دارایی صرافی‌ها وجود دارد؟ جواب این سوال به دلایل فنی متعدد منفی است. به طور خلاصه اگر بخواهیم بگوییم بروز چنین اتفاقی با ذات شبکه بلاکچین و فلسفه وجودی ارزهای دیجیتال در تضاد است. یک نکته مهم و مغفول مانده این است که صرافی مانند نوبیتکس از این شفافیت دقیقا به عنوان یک محافظ و شاهد برای سلامت تراکنش‌های خود بهره می‌گیرد به این معنا که در بیانیه پیشین خود اعلام کرد هرگز از میکسر یا روش‌هایی که سبب سختی در ردیابی تراکنش‌ها می‌شود استفاده نمی‌کند؛ در چنین حالتی استنباط می‌شود این صرافی می‌خواهد با نشان دادن سلامت تبادلات خود به نهادهای ناظر بین‌المللی نشان دهد کاسه‌ای زیر نیم کاسه ندارد و مطابق استانداردهای دنیای کریپتو فعالیت می‌کند.
از سویی دیگر با بررسی شرایط و مناسبات حقوقی تاکنون چنین موردی که دارایی یک شرکت خصوصی به این صورت تحریم شود در مناسبات حقوق بین‌الملل وجود نداشته است. اساسا هنوز سازوکار حقوقی در دنیا برای چنین اقداماتی در حوزه ارز دیجیتال وجود ندارد. به نظر می‌رسد این روایت با هدف ایجاد هیاهو و نگرانی در میان کاربران تازه کار ایجاد شده کاربرانی که بدون دانش فنی صرفا سرمایه‌گذاری خردی در این بازار انجام داده‌اند و با اخبار پرحاشیه اخیر به سرعت نگران می‌شوند.
قربانی برای قمار بزرگ
حالا پرسش بعدی اینجاست چرا بین بیش از 90 پلتفرم و صرافی رمزارزی در ایران، نوبیتکس و سپس والکس و بیت‌پین هدف این حملات قرار گرفته؟ فارغ از اینکه نوبیتکس پرچمدار این صنعت در ایران است، شاید عملکرد شفاف نوبیتکس و پایبندی آن به اقتضائات دنیای بلاکچین برای بعضی افراد و گروه‌ها گزینه مطلوبی نیست. یعنی همین که نوبیتکس سعی می‌کند با پرهیز از دور زدن قوانین متعارف داخلی و خارجی، امنیت دارایی به خطر نیندازد، خوشایند آن‌ها نبوده. در این حد که شنیده‌ها از دورخیز بعضی از این ذی‌نفعان برای راه‌اندازی یک صرافی رمزارزی جدید حکایت دارد. بستری که از ابتدا نه با هدف دموکراتیزه کردن دسترسی شهروندان ایران به فناوری‌های مالی جدید، بلکه برای پاسخگویی به سودجویی عده‌ای خاص ایجاد می‌شود. طراحان این سناریو اما سهوا یا عمدا سویه‌های تاریک این تصمیم یعنی تبعات اجتماعی ناشی از به خطر انداختن دارایی 15 میلیون ایرانی را نادیده می‌گیرند.
