سناریوهای واقع‌بینانه برای پایان جنگ اوکراین

روزنامه انگلیسی در مطلبی به سنجش وضعیت ناگوار اوکراین و ارتش این کشور با گذشت نزدیک به سه سال از جنگ با روسیه و تاثیرات احتمالی ریاست جمهوری دوم «دونالد ترامپ»‌ بر روند این جنگ پرداخته است.

به گزارش تابناک به نقل از ایسنا، روزنامه تایمز نوشته است: «اوکراین حالا از جنبه حفظ حیات ملی خود همانطور منتظر تصمیم دونالد ترامپ است که یک گلادیاتور زخمی انتظار دیدن اشاره امپراطور را دارد. اوکراین هنوز در هم نشکسته اما مطمئنا به عنوان یک کشور جنگنده به زانو در آمده است.

در میدان جنگ چشم ‌انداز پیش روی اوکراین هرگز از این تیره و تار تر نبوده است. سربازان ارتش اروسیه در سال ۲۰۲۴ شش برابر بیشتر از سال ۲۰۲۳ توانستند اراضی اوکراین را تصرف کنند. همچنین اوکراین بیش از نیمی از اراضی که توانسته بود در نتیجه حمله برق آسای خود در پاییز به منطقه کورسک روسیه را تصرف کند واگذار کرده است».

هم‌اکنون عملیات‌های تهاجمی متعددی از سوی روسیه در خطوط مقدمی به طول ۱۰۰۰ کیلومتر در جریان بوده و هر روز اراضی بیشتری در منطقه دونباس در شرق از کنترل اوکراین خارج می‌شود. شهرهایی که بیشتر از همه در خطر تصرف از جانب روسیه قرار دارند شامل شهر پوکروفسک، کانون مهم تامین و تدارکات لجستیکی ارتش اوکراین، می‌شوند.

این روزنامه انگلیسی در ادامه تحلیل خود از وضعیت بد اوکراینی‌ها نوشته است: «صنعت اوکراین هم متحمل ضربه‌های جدید و مخربی شده است.معدن "متینوست" در بیرون از شهر پوکروفسک، تنها معدن تولید زغال سنگ کُک لازم برای صنایع فولاد اوکراین، حالا صحنه نبردهای سنگینی شده است. این معدن ۱۰ روز پیش سرانجام تعطیل شده و معدنچیانش نیز بعد از تخلیه شدن در همان ابتدا یکی از بخش‌های اصلی آن را منفجر کردند تا اجازه به استفاده سربازان روس از آن به منظور پیش‌روی از زیر زمین ندهند.

علاوه بر آمار ۶ رقمی کشته‌ها و مجروحان ارتش اوکراین، تعداد ۵۱۰۰۰ اوکراینی دیگر که اکثریت آن‌ها سرباز هستند، هم‌اکنون مفقود هستند. در خارج از میدان جنگ نیز طبق برآوردها بیش از ۴۰۰۰۰ غیرنظامی اوکریانی کشته و مجروح شده‌اند، ۳.۵ میلیون اوکراینی در داخل خاک کشورشان آواره شده و بیش از 6 میلیون نفر از اوکراینی ها نیز به خارج از این کشور فرار کرده‌اند.

تایمز در ادامه تحلیل خود نوشته است: «زمانی اوکراینی ها تردید داشتند دونالد ترامپ که مدعی داشتن روابط خوبی با ولادیمیر پوتین است بتواند به نفع آن‌ها عمل کند و از پیروزی او در انتخابات آمریکا بیم داشتند. آن‌ها سه سال پشتیبانی نظامی پرنوسان و راهبرد مبهم جو بایدن در قبال اوکراین را تجربه کردند که باعث شد اوکراین احساس یک شکست آهسته و وخامت تدریجی حیات خود را احساس کند. این سبب شد رئیس جمهور جدید آمریکا که انقدر صریح از تمایلش برای پایان دادن به جنگ اوکراین حرف زده در دل اوکراینی‌ها بارقه امیدی برای پایان یافتن جنگ به شکلی مطلوب برای آنها را زنده کند».

ترامپ که قبلا هم از پوتین و هم از «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین انتقاد کرده، روز چهارشنبه پستی در رسانه‌های اجتماعی منتشر کرد که در آن روسیه را به تحریم‌های بیشتر تهدید کرده و امیدهای اوکراینی‌ها را تقویت کرد.

او در پستش در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «اگر ما به زودی توافقی حاصل نکنیم، انتخاب دیگری جز این که سطح بالایی از مالیات، تعرفه و تحریم بر تمامی اقلام فروخته شده از جانب روسیه به ایالات متحده اعمال کنم نخواهم داشت.»

تایمز ارزیابی می‌کند: «با مردود دانستن برخی سناریوهای بعید، می‌توان چهار سناریوی واقع‌بینانه را برای این جنگ در نظر گرفت. پوتین معتقد است که در نهایت می‌تواند فراتر از تعهد غربی‌ها به کمک به اوکراین، دوام آورده و اوکراین را شکست دهد. توانایی ترامپ در شکست این اعتقاد مشخص خواهد کرد کدام یک از این چهار نتیجه به واقعیت می‌پیوندند».

سناریوی اول: شکست

سناریوی اول بدترین سناریو برای اوکراین است. در صورتی که روسیه تصمیم به ادامه دادن به جنگ و کنار گذاشتن مذاکرات بگیرد، اوکراین درصورت قطع کمک‌های آمریکا ممکن است در نهایت در هم شکسته شده و از نظر نظامی شکست بخورد.

ترامپ تحت تاثیر تمایل خود برای پایان دادن به جنگ و با یادآوری انتقاداتش از خروج ناشیانه بایدن از افغانستان، اجازه  به این نتیجه فاجعه‌بار نخواهد داد. اگر اوکراین در هم شکسته شود، پیامدهای آن برای امنیت جهانی بسیار بدتر از پیامدهای خروج ایالات متحده از افغانستان خواهد بود. این سناریو سبب خواهد شد میلیون‌ها پناهجوی اوکراینی دیگر به بیرون از مرزهای این کشور سرازیر خواهند شد و هزاران نفر از کسانی که در اوکراین باقی مانده باشند، در آنچه روزنامه انگلیسی، «مستعمرات کیفری روسیه» خوانده، زندانی خواهند شد و ائتلاف ناتویی که زمانی به گسترش خود با عضویت فنلاند و سوئد در آن افتخار می‌کرد در عوض شاهد گسترش روسیه به سمت غرب و استقرار تانک‌های روسیه در مجاورت مرز لهستان می‌شود.

سناریوی دوم: صلح بد

این سناریو نیز تقریبا به همان اندازه سناریوی اول برای اوکراین بد است؛ سناریویی که در آن، اوکراین در غیاب یک توافقی که در نتیجه مذاکره حاصل یا در غیاب پشتیبانی ایالات متحده، به شکست اعتراف کرده و مجبور به پذیرش یک توافق صلح بد از موضع ضعف شود؛ توافقی که باعث تجزیه این کشور، روی کار آمدن یک دولت دست نشانده، پیروزی برای روسیه و شکست آشکار برای اوکراین و متحدان غربی آن می‌شود. در این سناریو هیچ جایزه نوبلی برای ترامپ وجود ندارد.

سناریوی سوم:‌ آتش‌بس

سومین سناریو شامل آتش‌بس است؛‌ آتش‌بسی که اگر به عنوان بخشی از یک مرحله گذار منتهی به حل و فصل نهایی، یک توافق صلح و پایان واقعی برای جنگ شود می‌تواند ثبات منطقه‌ای و بقای اوکراین و تضمین‌های امنیتی و اقتصادی برای آن را در پی داشته باشد.

تیم ترامپ به وضوح می‌داند که بدون حل‌وفصل نهایی جنگ، توافق آتش‌بس به خودی خود کافی نیست. توقف درگیری صرفاً جنگ را در امتداد خطوط مقدم موجود متوقف می‌کند و به راحتی اجازه می‌دهد جنگ دوباره با اختیار روسیه آغاز شود. اوکراین و متحدان غربی آن به یاد دارند که ۲ توافق آتش‌بس فلج‌شده قبلی، مشهور به توافقات مینسک ۱ و مینسک ۲ در یک دهه پیش در پایان دادن به درگیری‌های دونباس ناکام ماندند.

«مارکو روبیو» وزیر امور خارجه جدید ایالات متحده، دراظهاراتی دلگرم کننده برای اوکراین، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی آمریکایی سی‌بی‌اس در روز سه‌شنبه، بر ضرورت اجرای فراتر از آتش‌بس تاکید کرد.

روبیو گفت: «ما می‌خواهیم هر کاری که می‌توانیم برای کمک به پایان آن انجام دهیم. ما می‌خواهیم یک پایان پایدار را برای این جنگ رقم، بزنیم جوری که قرار نباشد دو، سه یا چهار سال دیگر دوباره از سر گرفته بشود».

سناریوی چهارم: حل‌وفصل در نتیجه مذاکرات

این چهارمین نتیجه احتمالی، اصلی‌ترین امید اوکراین بوده و مستلزم این است که آمریکا دست اوکراین را تقویت کرده تا بتواند از موضع قدرت در مذاکرات صلح شرکت کند و در نتیجه آن توافقی حاصل شود که برای اوکراین آینده‌ای مستقل و دارای دوام اقتصادی را رقم زده و به آن تضمین‌های امنیتی برای محافظت در برابر تهدیدات دیگر روسیه بدهد.

طبق گزارش تایمز، در مرحله فعلی جنگ بعید است که دستاوردهای ارضی روسیه خنثی شوند، بنابراین ترامپ به منظور «قدرتمند ساختن دست اوکراین»، باید تحریم‌ها علیه روسیه را تشدید کرده و متعهد به تشدید حمایت‌ها از اوکراین با سلاح و پول در صورت اجتناب روسیه از شرکت در مذاکرات صلح با سوءنیت در آن شود.

برای تحقق این سناریوی حل و فصل،اوکراین باید اراضی فتح شده خود را واگذار کند. این کشور احتمالاً در عمر نسل فعلی خود هرگز نخواهد توانست شاهد بازگشت مرزهای سال ۱۹۹۱ باشد.

طبق این گزارش، به نظر می‌رسد بسیاری از اوکراینی‌ها هم اکنون ارائه شکلی از امتیازات ارضی را به عنوان یک ضرورت برای پایان‌دادن به درگیری می‌پذیرند. نظرسنجی موسسه بین‌المللی جامعه‌شناسی کی‌یف در اکتبر سال گذشته نشان داد که میزان اوکراینی‌هایی که آماده پذیرش اعطای امتیازات ارضی به روسیه به نفع صلح هستند به ۳۲ درصد افزایش یافته است. این درصد در زمان اطمینان آن‌ها از دریافت تضمین‌های امنیتی و اقتصادی آمریکا افزایش می‌یابد.