مسیر فوتبال ایران با مهدی تاج؛ از «پنج ستاره» بودن تا به «خاکستر» نشستن!

تیم فوتبال زیر ۲۰ سال ایران سرنوشتی تکراری را رقم زد؛ حذف از مسابقات قهرمانی آسیا و ناکامی از رسیدن به جام جهانی که تبدیل به یک اتفاق تکراری شده است.

به گزارش سرویس ورزشی تابناک، تیم ملی فوتبال زیر ۲۰ سال ایران که با ۳ پیروزی در مرحله گروهی جام ملت‌های آسیا به مرحله یک چهارم نهایی این مسابقات رسیده بود، مقابل ژاپن قرار گرفت و پس از تساوی یک - یک در ۹۰ دقیقه و ۱۲۰ دقیقه بازی، در ضربات پنالتی با نتیجه ۴ بر ۳ شکست خورد و از رسیدن به نیمه نهایی آسیا و همچنین صعود به جام جهانی زیر ۲۰ سال ۲۰۲۵ شیلی بازماند.

۴ قهرمانی پیاپی در روزهای روشن فوتبال ایران
تیم ملی فوتبال زیر ۲۰ سال ایران یکی از تیم‌های پرافتخار در رده‌های پایه محسوب می‌شود که چهار دوره به قهرمانی آسیا رسیده است. البته این قهرمانی‌ها در سال‌های ۱۹۷۶ - ۱۹۷۵ - ۱۹۷۴ - ۱۹۷۳ و در چهار سال پیاپی با حشمت مهاجرانی به دست آمده که فوتبال ایران روزهای خوب و درخشانی را سپری می‌کرد. حضور در سه دوره جام جهانی ۱۹۷۷ تونس، ۲۰۰۱ آرژانتین و ۲۰۱۷ کره جنوبی هم سه حضور تیم زیر ۲۰ سال ایران در جام جهانی بوده، اما این تیم در سال‌های اخیر با چالش‌ها و ناکامی‌های متعددی رو‌به‌رو بوده است.

تیم زیر ۲۰ سال ایران با امتیاز میزبانی جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۰۰ و چهارمی در این رقابت‌ها، خودش را به جام جهانی ۲۰۰۱ رساند، اما یک سال بعد از صعود به جام ملت‌های آسیا هم باز ماند، اما در تمام دوره‌های بعد از آن در سال‌های ۲۰۱۶ - ۲۰۱۴ - ۲۰۱۲ - ۲۰۱۰ - ۲۰۰۸ - ۲۰۰۶ - ۲۰۰۴ حضور داشت که در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۶ به نیمه نهایی هم رسید.

موفقیت با پیروانی میراث کفاشیان برای تاج
تیم زیر ۲۰ سال ایران پس از صعود به نیمه نهایی جام ملت‌های ۲۰۱۶ به میزبانی بحرین و راهیابی به جام جهانی ۲۰۱۷ کره جنوبی که با هدایت امیرحسین پیروانی رقم خورد، دیگر رنگ و بویی از یک تیم موفق را نداشته است. تیمی که تمام مراحل استعدادیابی، آماده‌سازی، اردوها و تدارکاتش در دوره مدیریت علی کفاشیان رقم خورد و به موفقیت رسید و مهدی تاج زمانی به این تیم رسید که راهی تا صعود به جام جهانی نداشت.

چراغانی کوچه و خیابان با یک تیتر رسانه‌ای
در رقابت‌های قهرمانی آسیا و انتخابی جام جهانی ۲۰۱۷ کره جنوبی، تیم زیر ۲۰ سال ایران با هدایت امیرحسین پیروانی عملکرد درخشانی داشت و در مرحله یک‌چهارم نهایی موفق شد ازبکستان را با اقتدار شکست دهد. این پیروزی زمینه‌ساز صعود ایران به جام جهانی ۲۰۱۷ کره جنوبی شد که در کنار سایر موفقیت‌های فوتبال ایران از جمله صعود تیم ملی بزرگسالان به جام جهانی ۲۰۱۸، صعود تیم ملی فوتبال ساحلی، تیم ملی فوتسال و همچنین صعود تیم زیر ۱۷ سال به جام جهانی، موفقیت‌های فوتبال ایران را در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ تکمیل کرد تا فوتبال ایران در هر ۵ جام جهانی مختص مردان در این دو سال حضور داشته باشد. در آن زمان، سایت فیفا با یک نگاه روزنامه‌نگارری و در یک تیتر خبری فوتبال ایران را «پنج ستاره» توصیف کرد که دستاویزی برای مهدی تاج و محمدرضا ساکت شد تا سراسر آکادمی ملی فوتبال، ساختمان فدراسیون فوتبال، کوچه و خیابان‌های سئول را با تابلو، نقاشی، بنر و پلاکارد با شعار «فدراسیون پنج ستاره» مزین و چراغانی کنند.

خاکستر شدن فوتبال پنج ستاره با تاج
مانور دادن روی موفقیت‌هایی که از مدیریت پیشین به جا ماند و به مهدی تاج رسیده بود، آنقدر رئیس فدراسیون فوتبال را در دنیای خودش غرق کرد که متوجه این موضوع نبود ناکامی‌ها از راه می‌رسد. ناکامی‌هایی که در تمامی رده‌ها به ثبت رسید و فوتبال ایران از «پنج ستاره» بودن به خاکستر تبدیل شد. تیم زیر ۲۰ سال ایران با هدایت فرهاد پورغلامی حتی موفق به صعود به جام ملت‌های ۲۰۱۸ آسیا نشد تا اولین ثمره تصمیمات مهدی تاج در رده‌های پایه را ببینیم. این ناکامی باعث شد ایران نه‌تنها فرصت حضور در مرحله نهایی رقابت‌های جوانان آسیا ۲۰۱۸ اندونزی را از دست بدهد، بلکه به صورت خودکار از حضور در جام جهانی جوانان ۲۰۱۹ لهستان نیز محروم شود.

تیم ملی زیر ۲۰ سال ایران توانست به جام ملت‌های ۲۰۲۰ ازبکستان صعود کند، اما شیوع بیماری کرونا و لغو شدن تمامی رقابت‌ها این دوره از مسابقات را هم لغو کرد و به دنبال آن جام جهانی ۲۰۲۱ هم برگزار نشد. پس از آن هدایت تیم ملی جوانان به عبدالصمد مرفاوی سپرده شد که تاج در زمان این انتخاب غایب بود، اما طولی نکشید که دوباره رئیس فدراسیون فوبال شد و تیم جوانان را راهی رقابت‌های جام ملت‌های آسیا کرد. با این حال از آنجایی که تشکیلات فدراسیون فوتبال در غیاب کوتاه مدت او چندان دچار تغییر نشده بود، نمی‌توان نتایج رقم خورده با مرفاوی را هم بی ارتباط با او دانست.

ضربه بزرگ به رشد فوتبال ایران و از بین رفتن پشتوانه
رقابت‌های جام ملت‌های آسیا زیر ۲۰ سال ۲۰۲۳ به میزبانی ازبکستان، بیست‌ویکمین حضور ایران در این مسابقات بود. تیم ملی ایران با هدایت مرفاوی در این رقابت‌ها با شکست یک بر صفر مقابل عراق در مرحله یک چهارم نهایی حذف شد و از صعود به جام جهانی ۲۰۲۳ آرژانتین بازماند تا این ناکامی و دوری ۶ ساله و سه دوره‌ای از جام جهانی ضربه بزرگی به روند رشد و توسعه تیم‌های پایه ایران بزند. اتفاقی که ثمره آن را امروز در تیم ملی می‌توان دید که میانگین سنی بالا رفته و فوتبال ایران در رده ملی پشتوانه قدرتمندی ندارد.

ناکامی جدید با تیمی پر امید
در جدیدترین رقابت‌ها، تیم ملی زیر ۲۰ سال ایران در مرحله یک‌چهارم نهایی جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۵ و انتخابی جام جهانی به مصاف ژاپن رفت. این دیدار در ۱۲۰ دقیقه با تساوی یک - یک به پایان رسید، اما شاگردان حسین عبدی در ضربات پنالتی مقابل ژاپن با نتیجه ۴ بر ۳ شکست خوردند و ایران بار دیگر از صعود به جام جهانی زیر ۲۰ سال بازماند. در حالی که تیم فعلی جزو تیم‌های پرامید سال‌های اخیر بوده و حسین عبدی از رده زیر ۱۷ سال هدایت این بازیکنان را به عهده داشته است.

کارنامه سیاه تاج در فوتبال ایران
فدراسیون فوتبال ایران پس از صعود تاریخی به جام جهانی زیر ۲۰ سال ۲۰۱۷، در تمامی رقابت‌های بعدی این رده سنی ناکام بوده است. شکست‌هایی که به رده‌های دیگر هم کشیده شده و عدم موفقیت تیم ملی فوتبال در جام ملت‌های آسیا، شکست مفتضحانه در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر نشان از سیر نزولی فوتبال ملی ایران دارد. نشان‌دهنده ضعف برنامه‌ریزی، مشکلات مدیریتی و نبود استراتژی مناسب برای توسعه فوتبال پایه در کشور که در چنین مسابقاتی نمایان می‌شود و خروجی آن بدون پشتوانه ماندن تیم ملی است. این در حالی است که فوتبال ایران همیشه استعداد‌های بزرگی دارد که فقط نیاز به هدایت و برنامه‌ریزی درست دارند که مهدی تاج پس از سال‌ها مدیریت نشان داده رئیسی برای رساندن فوتبال ایران به موفقیت نیست.