در حالي که جورج دبليو بوش، ماه‌هاي پاياني رياست‌جمهوري خويش را مي‌گذراند، ايالات متحده شاهد يکي از بي‌سابقه‌ترين سيل‌ها در تاريخ خود است. در اين يادداشت، عملکرد دولت بوش در کنترل و مقابله با بلاياي طبيعي در فاصله سال‌هاي 2000 تا 2008 در ايالات متحده آمريکا، مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
امروزه دانشمندان بر اين باورند که ميزان بلاياي طبيعي به دليل گرم شدن زمين نسبت به بيست سال گذشته چهار برابر شده است. در کنار آن افزايش انتشار گازهاي گلخانه‌اي را نيز مهمترين علت گرم شدن زمين مي‌دانند. بايد اشاره کرد که دولت اول بوش نسبت به هشدارهاي سازمان‌هاي بين‌المللي براي برخورد اساسي با اين مشکل جهاني که ناشي از گازهاي گلخانه‌اي ايالات متحده و ديگر کشورهاي صنتعتي است، بي‌توجه بوده و هيچگاه حاضر به عضو شدن در کنوانسيون‌هاي مربوطه نبوده است. در نتيجه در کنار ديگر کشورهاي جهان، ايالات متحده نيز از عوارض اين بي‌توجهي که باعث بالا آْمدن سطح آب اقيانوس‌ها و در نتيجه بروز توفان‌ها و سيل‌هاي بزرگي در شهرهاي ساحلي مي‌شود، بي‌بهره نبوده است.
با وجود تعداد اندک بلاياي طبيعي در دوره نخست رياست‌جمهوري جورج بوش، در آغاز دوره دوم رياست‌جمهوري وي، ايالت متحده يکي از مرگبارترين حوادث طبيعي در تاريخ خود را تجربه کرد.
در 29 آگوست 2005 بر اثر يک توفان سهمگين، رودخانه «مي‌سي سي پي» در نقاطي از شهر «نيو اورلئان» در ايالت لوئيزيانا طغيان کرده و 80 درصد از اين شهر را به زير آب برد. اين حادثه منجر به آوارگي بيش از يک ميليون نفر و کشته شدن حدود 1300 نفر شد. اين توفان با 70 ميليارد دلار خسارت، پرهزينه‌ترين بلاي طبيعي در تاريخ ايالات متحده به شمار مي‌رود، به گونه‌اي كه بر اثر آن خسارت‌ها کسري بودجه فدرال در اواخر سال 2005 به حدود پانصد ميليارد دلار رسيد.
يکي از عوامل تشديد کننده اين بحران، حضور نداشتن 35 درصد از نيروهاي گارد ملي اين ايالت و حضور آنها در عراق در هنگام بروز اين حادثه بود که منجر به تأخير در کمک رساني به آسيب ديدگان شد.
اما توفان کاترينا نه تنها براي ساکنان ايالت‌هاي لوئيزيانا و مي‌سي سي پي، باعث مشکلاتي شد، بلکه به همان اندازه براي کاخ سفيد نيز بحران‌ساز شد.
حضور جورج بوش در تعطيلات ماهانه در مزرعه‌اش در تگزاس و بازديد با تأخير پنج روزه وي از شهر «نيو اورلئان» و از طرفي کنترل و حل نشدن سريع اين بحران، منجر به انتقادهاي فراواني در درون آمريکا شد. به گونه‌اي که بنا بر نظرسنجي روزنامه «واشنگتن پست» که اندکي پس از توفان کاترينا صورت گرفت، 60 درصد از مردم ايالات متحده (41 درصد جمهوري خواهان و 79 درصد دمکرات‌ها) عملکرد بوش در حل اين بحران را غير مثبت ارزيابي کردند.
برخي از کارشناسان، شکست و ناکامي دولت جورج بوش در مقابله با توفان کاترينا را بزرگترين شکست مديريتي تاريخ آمريکا مي‌دانند.
اما يکي از مسائلي که موجب تشديد اين انتقادها شد، ساختار جمعيتي شهر «نيو اورلئان» بود. اين شهر يکي از مناطق فقير ايالات متحده است، به گونه‌اي که 25 درصد ساکنان آن زير خط فقرند و از طرفي 65 درصد جمعيت اين شهر را سياهان تشکيل مي‌دهند. همه اين عوامل باعث شد که امروزه حدود 67 در صد از سياه‌پوستان ايالات متحده، عملکرد ضعيف دولت جورج بوش در کنترل اين بحران را نشانه‌اي از ادامه روند تبعيض نژادي در اين کشور بدانند.
از ديگر بلاياي طبيعي رخ داده در دوران رياست‌جمهوري جورج دبليو بوش، مي‌توان به آتش سوزي سال 2007 در ايالت کاليفرنيا اشاره کرد. اين آتش‌سوزي که 3500 هکتار از جنگل‌هاي اين منطقه را در کام خود فرو برد، منجر به قطع بسياري از خطوط انتقال برق در اين ايالت شد. از طرفي، ذخاير آب در بعضي از مناطق اين ايالت به دليل استفاده زياد براي خاموش كردن آتش کاهش شديد يافته و بسياري از ساکنان براي تهيه آب آشاميدني با مشکل روبه‌رو شدند. در اين حوادث همچنين حدود چهارده نفر کشته و بيش از صد نفر زخمي شدند.
پس از عملکرد ضعيف دولت بوش در مهار سريع اين بحران، انتقادها از جورج بوش افزايش يافت، به گونه‌اي که 70 درصد از مردم، دولت وي را در مديريت بلاياي طبيعي ناتوان دانستند، اما تازه‌ترين بلاي طبيعي ايالات متحده، در حالي در ماه جاري رخ داد که جورج بوش سرگرم ديدارهاي اروپايي خويش بود.
اين سيل که تاکنون ميليون‌ها هکتار از زمين‌هاي کشاورزي و چراگاه‌هاي ايالت «آيوا» را به زير آب برده است، بي‌سابقه‌ترين سيل در پانزده سال گذشته است. اين حادثه منجر به کشته شدن 24 نفر و بي خانمان شدن 380 هزار نفر شده است. براي مثال 36 هزار نفر از جمعيت 120 هزار نفري شهر «سيدار راپيدز» مجبور به ترک خانه‌هايشان شده‌اند.
در کنار اين مشکلات، مي‌توان به نابودي بيش از 20 درصد از غلات اين ايالت و تداخل در سيستم حمل نقل آبي رودخانه بزرگ «مي‌سي سي پي» نيز اشاره کرد. همه اين عوامل باعث شده است که مردم اين ايالت نسبت به آينده خود بدبين بوده و آينده‌اي همچون «نيو اورلئان» را براي خود متصور شوند. بايد اشاره کرد که هم‌اکنون با گذشت حدود سه سال از توفان کاترينا، تنها شانزده هزار از 130 هزار متقاضي کمک مالي در اين حادثه، توانسته‌اند هزينه بازسازي خانه‌هاي خود را دريافت كنند، به گونه‌اي که چندي پيش، «ماري لاندريو»، سناتور دمکرات ايالت لوئيزيانا با اشاره به اين مسأله گفت: به نظر مي‌رسد دولت آمريکا هيچ گونه آمادگي براي مقابله با حوادث طبيعي همچون توفان و سيل نداشته و در آينده نيز با مشکلاتي روبه‌رو خواهد بود.
در پايان، مي‌توان نتيجه گرفت هر کدام از اين حوادث که در نوع خود بي‌سابقه است، نقاط ضعف اساسي و مهمي را آشكار مي‌کند که عمدتا ناشي از سه عامل است: نخست، اختصاص بخش عمده‌اي از منابع آمريکا به جنگ در عراق توسط دولت بوش؛ دوم، تأکيد بيش از اندازه نهادهاي مرتبط با امنيت ملي بر جنگ عليه تروريسم، به گونه‌اي که سرانجام به کاهش منابع اختصاص داده شده دولت به خطرات بلاياي طبيعي منجر شده است؛ سوم، بي‌توجهي اين کشور به هشدار سازمان‌هاي بين‌المللي نسبت به بالا رفتن حرارت کره زمين و در نتيجه، احتمال افزايش اينچنين بحران‌هايي در سطح جهان و ايالات متحده.
* مهدي بخشي، دفتر مطالعات آمريكا---------------------------------
منابع:
http://www.msnbc.msn.com/id/25258434/ http://www.ChicagoTribune.com http://nytimes.com http://www.washingtonpost.com/http://associatedpress.com/ http://www.bbc.co.uk http://www.cnn.com/ 
