فقط دانش‌آموزان بخوانند؛ پنج قدم برای تسلط کامل بر درس‌ها
آغاز یادگیری با نگاه سریع و کلی، کلید آماده‌سازی ذهن برای ورود به مطالب عمیق‌تر است. در این مرحله فرد باید متن یا مبحث مورد نظر را به شکل سطحی و روزنامه‌وار مرور کند. هدف این نیست که یاد بگیریم، بلکه فقط می‌خواهیم با فضای موضوع آشنا شویم: عنوان‌ها، زیرعنوان‌ها، تصاویر، نمودارها و کلمات کلیدی را شناسایی کنیم. این نوع مطالعه کمک می‌کند تا ساختار ذهنی ما برای ورود اطلاعات جدید منسجم‌تر شود. درست مانند کسی که قبل از شروع سفر، مسیر را روی نقشه نگاه می‌کند تا گم نشود.
بعد از مرحله پیش‌مطالعه، ذهن ما شروع به فعال شدن می‌کند. حالا نوبت آن است که از مبحث مورد نظر، سوال‌هایی در ذهن‌مان بسازیم. مثلاً:
ـ این فصل قرار است چه چیزی به من یاد بدهد؟
ـ چرا این مطلب مهم است؟
ـ کدام بخش‌ها برایم مبهم است؟
این پرسش‌ها نه تنها ذهن را کنجکاو می‌کنند، بلکه تمرکز ما را هنگام مطالعه اصلی دوچندان می‌سازند. مطالعات روانشناسی نشان می‌دهند که مغز انسان زمانی بیشترین میزان یادگیری را دارد که در جست‌وجوی پاسخ به یک سوال باشد.
حالا زمان آن است که به سراغ مطالعه جدی برویم. باید با تمرکز بالا، متن را به‌طور کامل بخوانیم، نکات مهم را خط بکشیم یا یادداشت کنیم و در صورت نیاز، تمرین‌ها را نیز انجام دهیم. در این مرحله خواننده باید فعال باشد، نه منفعل. یعنی فقط نخواند، بلکه تحلیل کند، مثال بزند، از متن سوال بسازد و ارتباط موضوع را با دانسته‌های قبلی خود بررسی کند. مطالعه‌ی سطحی و سرسری، دقیقاً همان چیزی است که باعث می‌شود بعد از چند روز همه چیز را فراموش کنیم.
تحقیقات نشان می‌دهد که مهم‌ترین بخش یادگیری، بازسازی اطلاعات در ذهن است. در مرحله «یادآوری»، باید آنچه خوانده‌ایم را بدون نگاه کردن به متن، برای خودمان یا دیگران توضیح دهیم. یادگیری زمانی کامل می‌شود که بتوانیم مطالب را به زبان خودمان، ساده‌سازی کنیم. این کار باعث می‌شود ارتباط عمیق‌تری بین مغز و مطلب ایجاد شود. یک روش پیشنهادی در این مرحله این است که مطالب مهم را در یک برگه خلاصه بنویسیم یا صدای خودمان را هنگام توضیح دادن ضبط کنیم و بعداً گوش کنیم.
شاید بتوان گفت مهم‌ترین مرحله‌ی یادگیری بلندمدت، همین مرحله مرور است. طبق «منحنی فراموشی» ابینگهاوس، اگر مطالبی که یاد گرفته‌ایم مرور نشوند، ظرف چند روز بخش زیادی از آن‌ها فراموش می‌شود.
بنابراین مرور باید برنامه‌ریزی‌شده و مداوم باشد:
مرور اول: همان شب بعد از مطالعه
مرور دوم: پایان هفته
مرور سوم: پایان ماه
مرور می‌تواند به صورت خواندن خلاصه‌ها، زدن تست، یادداشت‌برداری مجدد یا حتی توضیح دادن مطالب برای دوستان باشد.
SQ3R نه یک معجزه است، نه یک فرمول پیچیده. بلکه روشی علمی و ساده است که در طول زمان امتحان خود را پس داده. این تکنیک به ما کمک می‌کند تا فعالانه مطالعه کنیم، مطالب را در ذهن تثبیت کنیم و با برنامه‌ریزی منظم، جلوی فراموشی را بگیریم.
در عصر اطلاعات، تنها کسانی می‌توانند در رقابت‌های علمی و حرفهای موفق باشند که بلد باشند چگونه یاد بگیرند، چگونه یادشان بماند و چگونه از دانسته‌هایشان استفاده کنند. SQ3R پاسخی روشن به این نیاز امروز ماست.
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.