نتیجه مذاکرات روز شنبه ایران و آمریکا مثبت بود یا منفی؟

طبیعی است رسیدگی به جزئیات در فرایند مذاکراتی زمانبر است و چالش‌های آن نیز کم نیست. از این مرحله به بعد، مذاکرات مسیری با فراز و فرود را طی خواهد کرد و اصطلاحا «بالا و پایین» خواهد داشت.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا روز شنبه ششم اردیبهشت در مسقط عمان برگزار شد.

در این دور از گفت‌و‌گو‌ها برای اولین گفت‌و‌گو‌های کارشناسی نیز برگزار شد. ورود گفت‌و‌گو‌ها با مرحله کارشناسی و بررسی جزئیات نشان دهنده روند مثبتی بود که در دور قبلی مذاکرات نمایان شده بود و مذاکرات در آن مراحل اصطلاحا «قفل» نشده بود و به بن بست نخورده بود.

طبیعی است رسیدگی به جزئیات در فرایند مذاکراتی زمانبر است و چالش‌های آن نیز کم نیست. از این مرحله به بعد، مذاکرات مسیری با فراز و فرود را طی خواهد کرد و اصطلاحا «بالا و پایین» خواهد داشت.

با وجود این رسیدن مذاکرات به مرحله کنونی نشانه‌ای مثبت بوده است. 

سخنان عباس عراقچی وزیر خارجه ایران پس از برگزاری دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا فضای حاکم بر نشست و آینده آنرا تا حدودی روشن می‌سازد. شاید به کار بردن عبارت «امیدواری محتاطانه» بهترین توصیف برای روند حاکم کنونی و آینده مذاکرات است.

وی پس از این دور از گفت‌و‌گو‌ها گفته است: مذاکرات این بار خیلی جدی‌تر از گذشته انجام شد و ما وارد بعضی از بحث‌های فنی شدیم. حضور کارشناسان مفید بود. در مجموع فضای مذاکره یک فضای جدی و کاری بود. یک مقداری از بحث‌های کلان فاصله گرفتیم این به معنای این نیست که اختلاف داریم.

وی افزود: هم در موضوعات کلان و جزئیات اختلاف هست. تا جلسه بعدی قرار است بررسی‌های بیشتری در پایتخت‌ها صورت بگیرد که اختلافات را کم کنیم. اینکه دو طرف به شکل جدی وارد شدند مشهود بود. امیدواریم که می‌شود پیش رفت و این امیدواری به شدت محتاطانه است باید در مورد مسائلی که هست تفاهمات ایجاد بشود. ما امیدواریم، اما به شدت محتاط هستیم.

وی یادآور شد: ما به هر حال با توجه به موضوعاتی که در جلسه مطرح می‌شود کارشناسان لازم را همراه می‌بریم. الان که از مرز کلیات به تدریج وارد بحث‌های جزئی‌تر و تخصصی‌تر می‌شویم کارشناسان لازم اضافه می‌شوند. ما در این جلسه برای اولین بار کارشناسان اقتصادی داشتیم. از جلسه آینده حدس می‌زنم کارشناسان سازمان انرژی اتمی هم باید اضافه شوند. ما به موقعیتی رسیدیم که بحث‌ها فنی‌تر هسته‌ای داشته باشیم. هر چه جلوتر می‌رویم با توجه به موضوعات کارشناسان مربوط را اضافه می‌کنیم.

همانطور که از سخنان عراقچی دریافت می‌شود گفت‌و‌گو‌های کارشناسی نیز روند رو به جلو دارد هر چند فراز و نشیب خاص خود را دارد. ولی حضور کارشناسان هسته‌ای در دور بعد مذاکرات (دور چهارم) نیز نشاندهنده عدم «بن بست» در گفت‌و‌گو‌های کارشناسی است.

در خصوص موضوعات مورد بحث و گفت‌و‌گو نیز بر اساس اظهارات عراقچی گفت‌و‌گو‌ها از ریل «هسته‌ای» خارج نخواهد شد. عراقچی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است که دستور کار تغییر بکند؟ گفته است: به هیچ وجه، موضوع ما هسته‌ای است و هیچ موضوع دیگری را مذاکره نمی‌کنیم. هسته‌ای و تحریم‌ها در کنار هم هستند. ما فقط در این موضوع مذاکره می‌کنیم و هیچ موضوع دیگری را نمی‌پذیریم. در سه دور گذشته هم این موضوع از دو طرف رعایت شده است.

از طرف دیگر روند مذاکرات تاکنون نشان می‌دهد مطالبه طرف آمریکا مبتنی بر برچیدن برنامه هسته‌ای ایران یا «مدل لیبی» نیست. «استیو ویتکاف» نماینده ترامپ در گفت‌و‌گو با ایران پیش از این نیز در مصاحبه با فاکس نیوز گفته بود که غنی سازی ۳.۶۷ درصدی ایران را می‌پذیرد.

این شبیه مدل برجام است. آنچه تاکنون از مذاکرات بیرون آمده است نشان می‌دهد تاکید بر برچیدن برنامه هسته‌ای ایران نبوده است.

در این خصوص خبرگزاری تسنیم به نقل از یک منبع آگاه نیز نوشته است: در مذاکرات روز ششم اردیبهشت یا مذاکرات قبلی، موضوع خروج اورانیوم از کشور به هیچ عنون مطرح و مورد مذاکره قرار نگرفته و آمریکا هیچ ادعای درباره غنی‌سازی صفر نکرده است.

از طرف دیگر رسانه‌های خارجی نیز ارزیابی‌های مختلفی را یا خود یا به نقل از منابع آگاه خود ارائه داده‌اند. رویترز به نقل از یک مقام ارشد در دولت ترامپ نوشت: سومین دور مذاکرات هسته‌ای با ایران مثبت و سازنده بود.

اکسیوس نیز از قول یک مقام آمریکایی اعلام کرد: هنوز کار‌های زیادی باقی مانده، اما پیشرفت بیشتری در مسیر دستیابی به توافق حاصل شد. ما توافق کردیم که به زودی بار دیگر در اروپا دیدار کنیم و از شرکای عمانی خود برای تسهیل این مذاکرات تشکر می‌کنیم.

روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از یک منبع مطلع که نخواست نامش منتشر شود نوشت آمریکا خواهان انتقال مذاکرات با جمهوری اسلامی به مکانی نزدیک‌تر به ایالات متحده است. این روزنامه به نقل از مقامی آمریکایی نوشت که علی‌رغم صحبت درباره طیفی از مسائل، توافقی در روز شنبه حاصل نشد.

به گفته همین منبع، هر دو تیم آمریکایی و ایرانی روز شنبه چارچوبی برای مذاکرات ارائه کردند و درباره طیفی از موضوعات بحث شد، اما هیچ توافقی حاصل نشد.

این روزنامه به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی افزود که دور بعدی مذاکرات در اروپا برگزار خواهد شد و عمان همچنان نقش تسهیل‌کننده را ایفا می‌کند.

به صورت کلی رصد اظهارات مقامات ذیربط و رسانه‌ها نشان دهنده روند سخت و رو به جلوی مذاکرات است. همچنین باید انتظار داشت که «بالا و پایین» مذاکرات در گفت‌و‌گو‌های کارشناسی و فنی بیشتر باشد. آنچه مسلم است جدیت طرفین، بنا بر اظهار وزیر خارجه ایران، برای رسیدن به توافق است.