در پي غرق شدن شناور مسافربري ياسين 110 كه در دهانه اسكله جديدالتأسيس شهيد حقاني بندرعباس رخ داد، رئيس كميته كشتيراني و دريانوردي انجمن مهندسي دريايي ايران ضمن سفري به بندرعباس و بازديد محل و كسب اطلاعاتي درباره شناور غرقشده، گزارشي از اين سانحه و دلايل آن تهيه كرد.
به نوشته «تهران امروز»، متن كامل گزارش و تحليل كاپيتان مالك عليمحمدي، كه علاوه بر احاطه بر مباحث دريانوردي از مديران باتجربه صنعت كشتيسازي و مديرعامل شركت امواج براق است، درباره اين حادثه را در پي ميخوانيد:
با اطلاع يافتن از حادثه غرق شدن يك فروند شناور مسافري در بندرعباس، با توجه به مسئوليت كميته كشتيراني و دريانوردي انجمن مهندسي دريايي ايران به محل مراجعه و موارد زير مشاهده شد و با صحبت با ناخدا و افراد حاضر در محل، اطلاعاتي به دست آمد:
1 - در هفتههاي گذشته وقتي كه در بندرعباس قصد سفر به قشم را داشتم؛ دوستان گفتند و پيشنهاد دادند كه حتما با شناور زيبايي به نام ياسين 110 كه بهتازگي به ناوگان حملونقل دريايي پيوسته، سفر كنم. شناور مذكور در ماههاي اخير، از كشور امارات خريداري شده است. اين نوع شناورها، كاملا ساختار شناورهاي تفريحي را دارند و با توجه به نياز مبرم به وسايل حملونقل دريايي در منطقه، افراد اقدام به خريد اين نوع شناورها كرده و با گذاشتن حداكثر ظرفيت صندلي، آنها را تبديل به شناور مسافربري ميكنند.
اين رده از شناورها، داراي ظاهري بسيار زيبا و دكوراسيوني شكيل هستند و معمولا در كشورهاي مختلف، افراد متمول از آنها بهعنوان شناور خانوادگي براي گشتهاي ساحلي استفاده ميكنند كه چند نمونه از اين شناورها در حال حاضر، از كشور امارات تهيه شده و مشغول حمل مسافر در اين مسير هستند.
2 - بحث بسيار مهم كارشناسي در مورد اكثر شناورهايي كه با اين خصوصيات هستند و بسياري از شناورهاي موجود مشغول به خدمت بين قشم و بندرعباس را تشكيل ميدهند؛ اين است كه فاقد ديواره جداكننده بين قسمتهاي مختلف بدنه هستند و حتي از داشتن حداقل تعداد ديوارهها كه بايد به سه و يا چهار ديواره آببند مجهز باشند؛ برخوردار نيستند.
با توجه به اين موضوع، چنانچه هر قسمتي از سطح زير آب بدنه شناور آسيب ببيند؛ مقدار نفوذ آب به مقداري ميشود كه شناور قادر به ماندن در سطح آب نخواهد بود و غرق ميشود. اين موضوع، به صورت بسيار جدي بايد در مؤسسات ردهبندي و بازرسي مورد توجه قرار گيرد.
در اين زمينه، براي ايمني بيشتر شناورهاي مسافربري در ابعاد تا 30 متر، با توجه به تجربه زمان جنگ پيشنهاد ميشود قسمتهايي از بدنه شناور با فوم يا يونوليت به اندازه حجم وزني شناور، پر شود كه در صورت هرگونه حادثه، از زيرآب رفتن و يا غرق شدن شناور جلوگيري خواهد كرد. براي نمونه، شناورهاي براق4 ، 2.3و يك از اين خاصيت برخوردار هستند و چندين سال است كه با سرعتي بيش از 30 گره در منطقه فعال هستند.
3 - مهمترين عامل ايمني دريانوردي بعد از شناورهاي ايمن، آبراه ايمن است. هرچقدر ما شناورهاي ايمني را طراحي، ساخته و يا تهيه كنيم؛ اگر آبراه و مناطق آبي مورد استفاده ايمن نباشد، به هيچ عنوان جان مسافران و سرمايهگذاران در امان نخواهد بود.
در مورد حادثه اخير، با تشكر از مسئولان محترم سازمان بنادر و دريانوردي كه با فعاليت شبانهروزي در كوتاهترين زمان ممكن اسكله شهيدحقاني را براي حجم بسيار بالاي مسافر در ايام نوروز 90 آماده ساختهاند، نكاتي قابل تأمل جلب نظر ميكند.
متأسفانه در ماه گذشته يك فروند شناور صيدصنعتي به علت باد و مسائل بيتوجهي به نگهداري شناور، دقيقا در كنار موجشكن شهيدحقاني غرق شده بود. طبق اطلاعات بهدست آمده، يك فروند قايق كمكي براي اين شناور صيادي نيز روي عرشه موجود بوده كه آن شناور نيز، غرق شده و ظاهرا طبق گفته شهود، قايق مذكور به صورت شناور در زير سطح آب قرار داشته و با جزر و مد و جريانهاي آب به دهنه موجشكن اسكله شهيدحقاني انتقال يافته است. در نتيجه، شناور ياسين 110 با حدود 120 مسافر در زمان جزر، در محوطه نزديك ورودي اسكله در زير آب به قايق مغروق برخورد ميكند و قسمت شفت و پروانه و زيرين شناور بهشدت آسيب ميبيند.
در حال حاضر شناور ياسين 110 جهت تعميرات به مجتمع كشتيسازي بندرعباس انتقال يافته و شركت بيمه، اطلاعيهاي براي مزايده آن صادر كرده است.
4 - با آنكه انتظار ميرود اين حادثه، فرصتي براي تجربهآموزي و ايمنسازي سريع بندر شهيد حقاني باشد؛ اطلاعات واصله حاكي از آن است كه شناور نيمهمغروق كوچكي كه عامل غرق شدن ياسين 110 بود؛ از محل حادثه به محل ديگري انتقال داده و باز در آنجا رها شده است.
سوال اين است كه آيا با قدري هزينه، امكان بيرون آوردن اين شناور توسط جرثقيل وجود ندارد؟ ضمنا بايد پرسيد كه آيا نبايد جهت پاكسازي مناطق دريايي، جرثقيل شناور (Floating Crane) به كار گرفته شود و همواره در طول سال، نسبت به بيرون كشيدن تمامي سازهها و يا شناورهاي مغروق، اقدام شود؟ آيا تكههاي فلزي زير شناورهاي مغروقي از اين دست، خود نميتواند بهعنوان يك سرمايه محاسبه شود و بهعنوان اسكراپ به فروش برسد؟
5 - براي انجمن مهندسي دريايي ايران و كميتههاي تخصصي آن به عنوان مجموعهاي كه همواره در جهت همكاري با ارگانهاي دريايي و در جهت توسعه و گسترش صنايع دريايي داخل كشور فعاليت كرده و منتقد واردات بيضابطه شناورهاي قابل ساخت در داخل بوده؛ اين پرسش باقي است كه آيا پافشاريها و بهانهجوييها در مورد عدم تهيه شناور از داخل، ميتواند با واردات اين نوع شناورها پاسخ داده شود؟ آيا با ثبت اينگونه شناورها، سياست و برنامه اعلامي سازمان بنادر و دريانوردي در جهت نوسازي و ايمنسازي ناوگان حملونقل دريايي مسافر تحقق مييابد و يا آنكه صرفا، فرصت مناسب براي رونق مجموعههاي شناورسازي، اشتغال جوانان و تأمين امنيت و توسعه اجتماعي نوار ساحلي كشور از دست ميرود؟
6 - نكته آخر و ضروري قابل طرح، ضرورت شكلگيري يك روند علمي و منطقي جهت اطلاعرساني از تمامي سوانح دريايي بدون هرگونه اغراق و بزرگنمايي و يا سانسور و بخشينگري است. در اين زمينه، انجمن مهندسي دريايي ايران با راهاندازي و توسعه پايگاه خبري-تحليلي مارين نيوز به سهم خود در اين جهت كوشيده است اما درعينحال، به ارگانهاي مسئول و بهويژه سازمان بنادر و دريانوردي پيشنهاد ميشود هفتهنامه و سايتي بسيار معتبر ايجاد كنند تا نقطه دقيق تمامي حوادث در آنجا به صورت طول و عرض جغرافيايي و محل حادثه ذكر شود و حتي چنانچه بقايايي از آن حادثه باقي ماند كه ميتواند براي ناوبري ساحلي خطرآفرين باشد؛ به اطلاع عموم دريانوردان منطقه رسانده شود.