عراق سهم ایران را به جای امتیاز به شرکتهای نفتی غربی می دهد.
به گزارش اعتدال، "اسدالله
قره خانی الوستانی" نماینده مردم علی‌آباد کتول و عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: عراق در برنامه ریزی
نفت هدف گذاریش بین 10 تا 12 میلیون بشکه است و مدعی هستند که از عربستان
هم پیشی می گیرند، زیرا چاه عربستان دربهره برداری نیمه دوم خود هستند.
وی افزود: مراکز سرمایه گذاری نفتی عراق
عموما میادین مشترک با ایران است،مخصوصا در جزیره مجنون شرکتهای مختلف
بین المللی را دعوت کرده و امتیازات خوبی را برای آنها در نظر گرفته اند و
شرکت های بین المللی هم علاقه زیادی به بازار نفت عراق دارند، زیرا
قرادادهای نفتی عراق جذابیت و امتیازهای بیشتری از قرادادهای ما برای آنها
دارد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد:
امتیازات داده شده از سوی عراق به شرکت های خارجی به علت برداشت از میادین
مشترک کاملا تدبیر عاقالانه ای است، زیرا در این میادین 50 درصد مال عراق
و50 درصد ایران است و این امتیازات را هم از سهم ایران پرداخت می کنند و
50 درصد سهم خودش محفوظ است.
قره خانی مجددا تاکید کرد: عراق سهم ایران را به جای امتیاز به شرکتهای نفتی غربی می دهد.
وی در خاتمه گفت: آنچه که شنیده ام هم
شرکتهای روسی، مالزی ، آمریکایی ، فرانسوی و انگلیسی در عراق مشغول
استخراج نفتند و ما هم باید در قسمت های مشترک این تدبیر را به خرج دهیم
تا به سرنوشت میادین مشترک نفتی با قطر دچار نشویم و 10سال از آنها در
زمینه نفت عقب بمانیم .
گفتنی است که ایران در حوزه‌های کشف شده
فعلی نیز وضعیت مناسبی در برداشت ندارد و به سرمایه‌گذاری و توسعه میادین
نیاز مبرم دارد و مهم‌تر آن‌که بزرگترین میادین نفتی ما چون یادآوران و
آزادگان و گازی ما، پارس جنوبی با همسایگان مشترک است. تاکنون هم از نظر
زمانی یعنی آغاز به برداشت و هم از نظر میزان فعلی برداشت ایران رقابت را
به قطر در پارس جنوبی واگذار کرده است.
عراق از ایران در حال پیشی گرفتن است
قطر تاکنون با 400 میلیارد دلار
سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز خود از سال 1367توانسته است از پارس
جنوبی (گنبد شمالی قطر) به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان، برداشت کند.
اما ایران با سرمایه گذاری 40(کمترین میزان) تا 70 (بهترین میزان)میلیارد
دلاری در پارس جنوبی و عسلویه فاصله زیادی تا میزان برداشت قطری‌ها دارد و
در بهترین حالت هم اکنون ایران در حال برداشت از 7فاز از میدان پارس جنوبی
است و چشم انداز برداشت بیشتر هم تا یکی دوسال آینده روشن نیست. البته اگر
تولید و ساخت شیر و تجهیزات سرچاهی که به علت تحریم به ایران داده نشد در
اراک طبق برنامه پیش برود شاید فاز 9و10 تولید خود را سال آینده وارد مدار
کنند.
در سویی دیگر عربستان نیز در میادین
دریایی یا فلات قاره خود و میادین مشترک سرمایه‌گذاری زیادی انجام داده و
گفته می‌شود روزانه سه میلیون بشکه نفت از میادین فلات قاره خود برداشت
می‌کند. میدان نفتی فروزان مشترک بین ایران و عربستان است که سهم برداشت
رقیب از ایران بیشتر است. کارشناسان رقم تخمینی لازم برای سرمایه‌گذاری در
میادین مشترک ایران با کشورهای خلیج فارس را حدود 60 میلیارد دلار برآورد
کرده‌اند. شاید بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز و به
خصوص میادین مشترک ایران، سال های 1384 تا 1387 بوده که قیمت نفت بین
40دلار تا بالای 140 دلار رسید و سیصد میلیارد دلار درآمد عاید کشور شد.
معرفی میادین مشترک با جزییات
ایران با کشورهای همسایه یعنی عراق،
ترکمنستان، کویت، عربستان، قطر، امارات و عمان دارای مخازن اشتراکی است.
حداقل 16 مخزن در این ارتباط وجود دارد.
مخازن مشترک خشکی ایران با کشورهای عراق و
ترکمنستان است. در طول مرز مشترک ایران و عراق پنج مخزن نفتی نفت‌شهر،
دهلران، پایدار غرب، آزادگان و یادآوران وجود دارد. در مرز مشترک ایران و
ترکمنستان نیز میدان گازی گنبدلی قرار دارد.
10 میدان باقیمانده آبی با کشورهای همسایه
خلیج فارس مشترک هستند. میدان گازی آرش تنها میدان مشترک ایران با کشور
کویت در آب‌های خلیج فارس است. میادین نفتی اسفندیار، فروزان، فرزاد (
A) و فرزاد (
B) نیز با کشور عربستان مشترک است. میادین فرزاد (
A) و(
B) گاهی با نام‌های میادین فارسی (
A) و (
B) نیز از آنها یاد می‌شود. تاکنون مخزن مشترکی بین ایران و بحرین در آب‌های خلیج فارس کشف و گزارش نشده است.
میدان نفتی نفت‌شهر
میدان نفتی نفت‌شهر در فاصله ١٠٠ کیلومتری
شمال غربی ایلام و ٢٣٠ کیلومتری جنوب غربی کرمانشاه واقع است. این میدان
در حال حاضر در حال تولید است و تنها میدان نفتی در حال تولید استان
کرمانشاه است که دارای 692 میلیون بشکه نفت و کلاهک گازی است. در میدان
نفت‌شهر هم‌اکنون واحد بهره‌برداری جدیدی ساخته شده و احداث واحد
نمک‌زدایی برای افزایش تولید میدان در دستور کار قرار دارد .این میدان در
عراق با نام "نفت‌خانه" شناخته می‌شود.
میدان نفتی دهلران
میدان نفتی دهلران در سال 1351 کشف شد.
میزان نفت خام درجای اولیه این میدان که در نزدیکی مرز عراق قرار دارد،
4212 میلیون بشکه است که 635 میلیون بشکه آن را می‌توان برداشت کرد. از
میدان نفتی دهلران تا سال 1370 حدود 12 میلیون بشکه نفت برداشت شده است.
پایدار غرب
میدان نفتی پایدار در 110 کیلومتری شمال
غربی اهواز و 10 کیلومتری مرز عراق قرار دارد. میدان نفتی پایدار غرب نیز
در 21 کیلومتری میدان نفتی پایدار واقع شده است. میزان نفت خام درجای
میدان نفتی پایدار غرب 1956 میلیون بشکه است.
آزادگان
میدان آزادگان در مجاورت میدان "مجنون" عراق واقع شده است. این میدان
یکی از بزرگترین میدان‌های نفتی ایران و جهان است که در سال 1376 کشف شده
است. این میدان در٨٠ کیلومتری غرب اهواز در منطقه دشت آزادگان واقع است.
میدان نفتی آزادگان به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود.
ظرفیت این میدان ۳۳ میلیارد بشکه تخمین زده شده است. ظرفیت تولید این میدان ۲۶۰۰۰۰ هزار بشکه در روز اعلام شده است.
میدان نفتی یادآوران
میدان یادآوران در مجاورت میدان "سنباد" عراق واقع شده است. میزان ذخیره درجای (
Oil in Place, OIP) این میدان بیش از 17 میلیارد بشکه (7/2 کیلومتر مکعب) و مقدار ذخیره قابل بازیافت (
Recoverable)
آن نیز سه میلیارد بشکه (5/0 کیلومتر مکعب) تخمین زده شده است. پیش‌بینی
شده است روزانه بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه نفت از این میدان قابل استحصال
باشد.
میادین گنبدلی
میدان گازی گنبدلی، یک میدان مشترک خشکی
است که در مجاورت کشور ترکمنستان واقع شده و هم‌اکنون در حال تولید است.
حجم گاز درجای این میدان 25/13 میلیارد متر مکعب برآورد می‌شود. تولید از
این میدان در سال 1364 آغاز شد. تولید اولیه آن روزانه پنج میلیون متر
مکعب بود و هم‌اکنون با بهره‌برداری از سه چاه و افت طبیعی فشار مخزن،
تولید آن به روزانه یک میلیون متر مکعب کاهش یافته است.
میدان نفتی / گازی آرش
میدان آرش تنها میدان مشترک ایران با کشور
کویت در آب‌های خلیج فارس است. به نظر می‌رسد که ادامه این میدان در
آب‌های کویت با میدان "دورا" در ارتباط باشد. این میدان مشترک در سال 1379
کشف شد. میدان نفتی و گازی آرش دارای نفت خام درجای اولیه ۴۵٧ میلیون بشکه
و گاز درجای اولیه 5/22 میلیارد متر مکعب و ۶/٨٣ میلیون بشکه میعانات گازی
است.
میدان اسفندیار
میدان نفتی اسفندیار در آب‌های عربستان نامش به میدان "لولو" تبدیل می‌شود. این میدان دارای 532 میلیون بشکه نفت خام درجا است.
میدان فروزان
میدان فروزان از میدان‌های مشترک با کشور
عربستان سعودی واقع در خلیج فارس است که در فاصله 7/99 کیلومتری جنوب غربی
جزیره خارگ قرار دارد. این میدان دارای 2309 میلیون بشکه نفت خام درجا
است. بخش عربستانی میدان فروزان در این کشور با نام میدان "مرجان" شناخته
می‌شود. میدان فروزان به همراه میدان اسفندیار جز بلوک عملیاتی و اکتشافی
ناحیه خارک شرکت فلات قاره است. در حال حاضر دو کشور ایران و عربستان به
صورت جداگانه از این میدان برداشت می‌کنند.
تولید از این میدان از اوایل دهه هفتاد
میلادی آغاز و تا پایان سال 2002 میلادی حدود 550 میلیون بشکه نفت از آن
تولید شده است. میدان فروزان دارای دو سکوی فرآورش و بهره‌برداری، یک سکوی
اقامتی و دو سکوی مربوط به سوزندان گازهای همراه است. همچنین 12 سکوی
اقماری در این میدان موجود است که نفت تولیدی از آنها به وسیله خطوط لوله
زیردریایی به سکوهای فرآورش منتقل می‌شوند.
تولید کنونی این میدان نفتی مشترک به بیش از 46 هزار بشکه در روز افزایش یافته است.
همچنین دو چاه
F16-1 و
F16-6
در میدان نفتی فروزان در حال حفاری و احداث است که بزودی با وارد شدن این
دو چاه تولید میدان مشترک فروزان به 50 هزار بشکه در روز می‌رسد.
میادین گازی فرزاد A و B
میادین فرزاد (
A) و(
B) گاهی با نام‌های میادین فارسی (
A) و (
B) نیز از آنها یاد می‌شود. بخش خارجی میدان فرزاد (
A) در عربستان با نام میدان "حصبه" شهرت یافته است.
این میادین از میادین کوچک گازی ایرانی در نزدیکی هم (جزیره فارسی) بلوک اکتشافی فارسی هستند. در میدان گازی فرزاد
B تاکنون دو چاه تولیدی حفر شده است. میدان گازی فرزاد
B با ذخیره درجای حدود 249.2 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی دارد. بخش بسیار ناچیزی از ساختمان فرزاد
A-حصبه در قسمت ایرانی است. در حالی که بخش اعظم ساختمان فرزاد
B در آب‌های ایران واقع شده است. میدان فارسی در بخش شرقی خلیج فارس نزدیک مرز عربستان واقع شده و 3500 کیلومتر مربع مساحت دارد.
پارس جنوبی
میدان گازی فوق عظیم پارس جنوبی که در
ادامه به میدان شمال تبدیل می‌شود، با کشور قطر مشترک است. این میدان یکی
از بزرگترین و مهم‌ترین میادین اشتراکی ایران و دنیا است. مهم‌ترین میدان
گازی دریایی کشور دارای ١٣١٣٠ میلیارد متر مکعب گاز درجا است. هم‌اکنون
28تریلیون متر مکعب گاز درجا در کشور وجود دارد که نزدیک به 50 درصد از
ذخایر گازى کشور (8 درصد کل مخازن گازی دنیا) تنها در میدان پارس جنوبى
قرار دارد. این میدان همچنین داراى میعانات گازى در جاى معادل ١٨ هزار
میلیون بشکه است.
هم‌اکنون رقیب ایران در میدان مشترک
پارس‌جنوبی (قطر) حدود 20 دستگاه دکل حفاری دریایی در حال فعالیت دارد و
این در صورتی است که ایران در این میدان مشترک تنها دارای دو دکل است.
کشور قطر تولید گاز از میدان پارس جنوبی
را از سال 1990 میلادی آغاز کرده است، اما اولین فاز گازی ایران برای
برداشت گاز از این میدان مشترک در سال 2001 میلادی شروع شد که این حاکی از
عقب‌ماندگی 11 ساله در برداشت گاز از این میدان مشترک است. در سال‌های
گذشته تلاش‌های بسیاری برای جبرای عقب‌ماندگی برداشت گاز از این میدان
نسبت به شریک قطری انجام شده است.
سلمان
میدان سلمان از مخازن مشترک ایران با
امارات متحده عربی است که این میدان در کشور همسایه به نام "ابولبخوش"، "
شناخته شده است. میدان سلمان (ساسان سابق) در سال 1344 (1965) در خلیج
فارس و منطقه لاوان کشف شد. ذخیره نفت خام میدان سلمان 4073 میلیون بشکه و
گاز۵/١٨٣ میلیون متر مکعب گاز درجا است. بهره‌برداری از این میدان در سال
1347 آغاز شد. بخش اعظم این میدان در آب‌های ایرانی خلیج فارس واقع شده
است. تولید کنونی این میدان نفتی مشترک 51 هزار بشکه در روز است.
فرزام
مخزن فرزام، از مخازن مشترک ایران با
امارات متحده عربی است. این میدان در کشور همسایه به نام "فلاح" شناخته
شده است. حجم نفت درجای میدان فرزام در محدوده توسعه 258.6 میلیون بشکه
برآورد شده است.
میدان نفتی نصرت
مخزن نصرت از مخازن مشترک ایران با امارات
متحده عربی است که این میدان در کشور همسایه به نام "فاتح" شناخته شده
است. مقدار نفت درجای این میدان ١٨٨ میلیون بشکه است.
میدان نصرت توسط دو کشور و به‌صورت جداگانه مورد بهره‌برداری قرار گرفته است که برداشت ایران حدود دو هزار بشکه در روز است.
هنگام
تنها میدان مشترک ایران با کشور عمان میدان گازی هنگام است. در این میدان گاز درجایی برابر با حجم ۴/٢٢ میلیارد متر مکعب وجود دارد.
میدان مبارک
میدان دریائی مبارک با گاز درجای 6/14 میلیارد مترمکعب و نفت درجای 128 میلیون بشکه با شارجه مشترک است.
بزرگترین مخازن نفتی (یادآوران و آزادگان) و گازی (پارس جنوبی) ایران در مناطق مرزی و به‌صورت مشترک با کشورهای همسایه است.
تعداد دکل‌های حفاری به کارگرفته شده در
میدان‌های نفت و گاز به طور معمول شاخص مطلوبی برای ارزیابی توسعه
میدان‌ها و در نهایت بهره‌برداری بیشتر از منابع هیدروکربوری به شمار
می‌آید تا آن جا که برخورداری از تعداد بیشتری از دکل‌های حفاری در مخازن
مشترک می‌تواند نویدبخش بهره‌برداری بیشتر از منابع آن میدان در مقایسه با
طرف رقیب ایران که در میادین فوق با کشورهای حاشیه خلیج فارس شریک است،
تاکنون نتوانسته آن‌طور که شایسته است از این میادین مشترک استفاده و
به‌حق خود در بهره‌برداری از این میادین دست پیدا کند.
از سوى دیگر، برداشت یک‌جانبه از
میدان‌هاى مشترک، افت فشار را در بخش بهره‌بردارى‌شده کاهش و در نتیجه،
منابع نفت و گاز را به سوى دیگر سوق مى‌دهد. این پدیده (مهاجرت) سبب
مى‌شود کشورى که در حال بهره‌بردارى یک‌جانبه است، از سهم بیشترى بهره‌مند
شود. تا جاییکه گزارش های تایید نشده حکایت از مهاجرت سالانه 6میلیارد
دلار گاز از سوی ایران به قطر دارد.
