خیز جهانیان برای کنار گذاشتن سوخت فسیلی

سرویس اجتماعی «تابناک» ـ شورای بین‌المللی تغییرات آب و هوایی در گزارشی جدید از جایگزینی انرژی‌ها تا سال ۲۰۵۰ توسط انرژی‌های تجدیدپذیر خبر داده است ابن شورا می‌گوید، با وجود این در آن زمان نیز نمی‌توان به طور کامل از انرژی‌های فسیلی چشم‌پوشی کرد.

به گزارش خبرنگار «تابناک اجتماعی»، تقریبا اکنون همه کشورها، نگران چگونگی تأمین انرژی خود در آینده‌اند. چین و آمریکا به فکر ساخت نیروگا‌ه‌های جدید اتمی هستند، اما اغلب کشورها به ویژه پس از فاجعه‌ نیروگاه اتمی فوکوشیمای ژاپن در پی توسعه‌ بهره‌‌برداری از انرژی‌های دیگر به ویژه انرژی‌های تجدید‌پذیر ‌برآمده‌اند.

به گزارش پایگاه اینترنتی روزنامه‌ آلمانی «زود دویچه»، شورای بین‌المللی بررسی تغییرات آب و هوایی (IPCC) گزارشی را منتشر خواهد ساخت که می‌تواند به ایده‌ تحول در مسیر استفاده از انرژی‌های سبز جان تازه‌ای ببخشد.
 
در این گزارش جامع نهصد صفحه‌ای که در ابوظبی منتشر خواهد شد، آمده است که در سال ۲۰۵۰ نزدیک سه ‌چهارم همه انرژی‌ها می‌تواند از انرژی‌های آلترناتیو یا جایگزین تأمین شود.

پیش‌‌‌شرط رسیدن به این هدف آن است که زمینه بهره گیری از انرژی‌های تجدید‌پذیر، مانند انرژی‌بادی، آبی و خورشیدی، تا آن سال تا حد مطلوبی آماده شده باشد.

در تهیه‌ گزارش شورای بین‌المللی بررسی تغییرات آب و هوایی ۱۲۰ پژوهشگر همکاری کرده‌اند.

«میتاوتور تسکه»، از سازمان جهانی زیست‌محیطی گرین‌پیس، می‌گوید: «این گزارش نشان می‌دهد که از نظر علمی، هیچ مشکلی برای تأمین نیاز به انرژی از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر وجود ندارد».

تسکه می‌افزاید: «برای محدود کردن افزایش گرمای کره‌ زمین تا نزدیک ۲ درجه سانتی‌گراد باید ۵۶۰ میلیارد تن (گیگا تن) از انتشار گاز دی اکسید کربن کاهش ‌یابد و از نظر فنی این توانایی هست که با بهره از انرژی‌های تجدیدپذیر بتوان به این هدف رسید».

به گزارش رادیو آلمان، میتاوتور تسکه خاطرنشان می‌سازد، در کنار استفاده هر چه بیشتر از انرژی‌های قابل تجدید باید جلوی نابودی جنگل‌ها را که تا ۲۰ درصد در تغییرات آب و هوایی مؤثرند نیز گرفت.

شورای بین‌المللی بررسی تغییرات آب و هوایی (IPCC) از میان ۱۶۴ سناریو در مورد آینده‌ انرژی جهان چهار سناریو را برگزید و با بررسی دقیق به تجزیه و تحلیل آن پرداخت.

شورا پس از بررسی خود به این نتیجه رسید که تا چهل سال دیگر نیز بشر نمی‌تواند به طور کامل از انرژی‌های فسیلی، شامل نفت، گاز و ذغال‌سنگ، چشم‌پوشی کند.

گفتنی است، بشر در بهترین حالت، می‌تواند کاری کند که تا آن زمان انرژی‌های تجدیدپذیر ۷۷ درصد از کل انرژی‌‌ها را شامل شوند.

انرژي جايگزين ضرورت جهان آينده

پيشرفت علم و فناوري با دستاوردهاي فراوان براي آسايش و رفاه بشر، همواره مشكلات تازه اي را با خود به همراه آورده است. مثال ملموس در اين زمینه، آلودگي هاي زيست محيطي ناشي از سوخت هاي فسيلي است.

اهميت استفاده از اين منابع به اندازه ای است كه حتي لحظه اي توقف در اين كار روند زندگي در جهان مدرن را مختل خواهد كرد.

اما موضوع به همين جا پایان نمی یابد؛ گازهايي كه در نتيجه سوختن اين مواد وارد هوا مي شوند، سبب ايجاد مشكلات تنفسي براي انسان و آلودگي محيط زيست هستند.

در عين حال، تراكم اين گازها در جو زمين، مانع خروج گرما از پیرامون زمين مي شود؛ پديده اي كه نتيجه آن، افزايش دماي هوا و تغييرات آب و هوايي گسترده در زمين است و اثر گلخانه اي ناميده مي شود.

چنانچه افزايش دماي هوا مطابق روند کنوني صورت پذيرد، بازگرداندن آن به وضعيت سابق تقريبا غيرممكن خواهد بود؛ بنابراین، بهترين راهکاري كه بیشتر دانشمندان پيشنهاد كرده اند، متوقف كردن روند رو به رشد افزايش اين گازهاي مضر است.

اين مسأله نيازمند بررسي دوباره و جدي منابعي است كه مي توانند جايگزين سوخت هاي فسيلي شوند. اکنون اتفاق نظر كلي درباره چگونگي رویارویی با اين مشكل در ميان دانشمندان، گروه هاي طرفدار محيط زيست و مديران صنعتي وجود ندارد.

گروهي از متخصصان بر بهره گيري از منابع سنتي انرژي مثل باد و انرژي خورشيدي تأكيد دارند و برخی نیز بر این باورند که بهره گیری از سوخت هاي فسيلي ادامه مي يابد؛ اما بايد راه هاي تازه اي براي جمع آوري دي اكسيد كربن پیش از ورود آن به هوا يافت شود.

در اين ميان، انرژي هسته اي مي تواند پاسخگوي مناسبي براي جايگزيني انرژي حاصل از سوخت هاي فسيلي باشد.

مشكل اصلي چیست؟

مشكل عمده در اين ميان، دي اكسيد كربن است كه اصلي ترين محصول جانبي ناشي از سوختن منابع فسيلي همچون نفت و ذغال سنگ است.

دانشمندان می گویند، از آغاز انقلاب صنعتي تاكنون، ميلياردها تن از اين گاز وارد جو زمين شده و هم اکنون ميزان اين گاز مضر در هواي زمين 30 درصد بيش از آن چيزي است كه پیش از انقلاب صنعتي بوده است.

هر چه كشورها به سمت صنعتي شدن حركت كرده اند، ميزان توليد دي اكسيد كربن بيشتر شده است و پيش بيني مي شود تا نيمه قرن حاضر، مقدار اين گاز به دو برابر افزايش يابد و اين مسأله، دماي هواي زمين را به ميزان 3 تا 10 درجه افزايش خواهد داد.

از آنجا كه دي اكسيد كربن گازي بي رنگ و بي بوست، آلودگي آن مستقيم جلب توجه نمي كند؛ بنابراین، بد نيست بدانيد يك دستگاه خودرو در عمر مفيد آن، بين 50 تا 100 تن دي اكسيد كربن توليد مي كند.

در این باره باید گفت، از میان كشورهاي صنعتي، ايالات متحده بيش از هر كشور ديگري اين گاز مضر را توليد كرده كه مقدار آن، دو برابر ژاپن و كشورهاي اروپايي است.

مشكلي نه چندان آسان

در مقاله اي كه به تازگی توسط دكتر مارتين هوفرت استاد فيزيك دانشگاه نيويورك و هفده تن از همكاران وي به چاپ رسيد، اين دانشمندان به بررسي و تحقيق درباره منابع جايگزين سوخت هاي فسيلي پرداختند.

بررسي ها حاكي از آن است كه اکنون 85 درصد انرژي مورد نياز جهان از منابع سوخت فسيلي تأمين مي شود و از 15 درصد باقي مانده انرژي حاصل از سدهاي آبي و انرژي هسته اي هر كدام نزدیک 5/6 درصد و انرژي خورشيدي و انرژي باد مجموعا 2 درصد نياز به انرژي را تأمين مي كنند.

در اين بررسي همچنین مشخص شد، چنانچه بخواهيم افزايش دماي زمين را محدود كنيم، استفاده از منابع غيرفسيلي بايد به چهار تا چهارده برابر ميزان کنوني افزايش يافته و تا پايان قرن حاضر دست کم سه چهارم انرژي مصرفي جهان، بايد از ساير منابع غيرفسيلي تأمين شود.

گویا آنچه بيش از همه مورد نياز است، يافتن روش هاي جديد مبتني بر فناوري پيشرفته اي است كه اين برنامه ها را عملي كنند؛ هدفي كه دستيابي به آن چندان هم آسان نيست.

علت اين امر، گران بودن انرژي توليدي از ساير منابع نسبت به انرژي به دست آمده از نفت و دیگر سوخت هاي رايج است. در بیشتر روش هاي ديگر مثل توليد انرژي از گاز ئيدروژن نيز انرژي كه بايد برای شكستن مولكول آب مصرف شود، بيش از انرژي حاصله از ئيدروژن است و بنابراين اقتصادي نخواهد بود.

روش ديگر، توليد انرژي الكتريكي از سدهاي آبي است كه به علت محدوديت منابع آب در روي زمين عملا امكان افزايش چنداني ندارد. راهکارهايي همانند صرفه جويي در مصرف انرژي، بنا نهادن ساختمان هاي داراي عايق حرارتي مناسب، توليد اتومبيل هاي كم مصرف و... از جمله مواردي هستند كه منجر به كاهش مصرف انرژي شده و بدين ترتيب، در كاهش آلودگي محيط زيست موثرند.

اميدهاي تازه

نور خورشيد، يكي از منابع مورد توجه دانشمندان براي تأمين انرژي جايگزين سوخت هاي رايج است. در دهه هاي گذشته، توليد انرژي الكتريكي از نور خورشيد، بسيار گران بود كه اين ميزان اکنون با ساخت سلول هاي جديد خورشيدي به ميزان زيادي كاهش يافته است.

محققان اميدوارند، در آينده با انجام تحقيقات جديد و يافتن راه هاي بهتر براي جذب نور خورشيد، اين فرآيند بسيار ارزانتر شده و كاملا اقتصادي شود. براي حل مشكل دسترسي نداشتن به نور خورشيد در روزهاي ابري يا مناطق پرباران، سلول هاي خورشيدي مي توانند در فضا نصب شده و انرژي نور خورشيد از اين سلولها به صورت امواج ميكروويو به زمين فرستاده شود؛ نيروي باد منبع ديگري براي انرژي است.

اين موضوع پیشتر در برخي مناطق جهان همچون دانمارك مورد توجه بوده و در اين كشور 17درصد الكتريسيته از توربين هايي به دست مي آيد كه با انرژي باد كار مي كنند. جديدترين توربين ها، پروانه هايي به قطر يك زمين فوتبال دارند و انرژي الكتريكي بسيار ارزان و مناسبي توليد مي كنند.

در مناطقي كه باد دايمي است، مي توان از اين منبع انرژي بهره جست. در ساير مناطق به باتري هايي عظيم براي ذخيره انرژي نياز است؛ اين موضوعي است كه متخصصان در حال حاضر به تحقيق درباره آن مشغولند.

در بررسي برای يافتن منابع تازه جهت توليد انرژي، بايد به انرژي هسته اي اشاره كرد كه منبع توليد الكتريسيته در مقياس گسترده بوده و مي تواند بسيار راهگشا باشد.

دكتر fertel، معاون انستيتوي انرژي هسته اي مي گويد: مشكلات مرتبط با اثرات گلخانه اي گاز دي اكسيد كربن و افزايش گرماي زمين، موجب شده كه بار دیگر، همه نگاه ها متوجه استفاده از انرژي هسته اي شود.

در تازه ترين تحقيقات در اين زمينه، دانشمندان در مركز تحقيقات انرژي دانشگاه كاليفرنيا بر روي طرحي برای بهره گیری از انرژي هسته اي در اتومبيل ها و كاميون ها كار مي كنند.

در اين طرح الكتريسيته اي كه از انرژي هسته اي به دست آمده، مولكول آب را شكسته و اتم ئيدروژن آزاد مي كند و سپس انرژي به دست آمده از ئيدروژن به عنوان سوخت اتومبيل مورد استفاده قرار مي گيرد.

اين محققان بر این باورند که در سی تا پنجاه سال آينده، چنين سيستم هايي كارآيي قابل توجهي خواهند داشت.

همچنین تحقيقاتي از اين دست در نقاط گوناگون جهان انجام مي شود و همه روزه شاهد پيشرفت هاي بزرگي در اين زمينه هستيم.

گفتنی است، براي جهان آینده آن هم بدون نفت، انجام اين تحقيقات يك ضرورت اساسي است.