روزنامه شرق نوشت:
دهه 40 شمسي بود؛ روندي در كشور شكل گرفت كه فعالان خصوصي را براي سرمايهگذاري و ايجاد واحدهاي توليدي به عرصه كشاند.
كارخانجاتي ساخته شدند كه سالهاي سال نامدار ماندند و اكنون جز خاطرهاي از آن نامها چيزي باقي نمانده است. در همان سالها، كارخانجاتي در بخش لوازم خانگي، خودروسازي، صنايع نساجي و... شكل گرفت.
در همان سالها، خيابان فداييان اسلام كنوني يا همان جاده آرامگاه كه سالهاي سال كورههاي آجرپزي را در خود جاي داده بود، چيدهشدن خشتهاي كارخانهاي را مشاهده كرد كه خيلي زود به اوج رسيد و در كنار سه كارخانه چيتسازي ديگر كه نه رقيب بلكه در كنار هم كار ميكردند بخشي از بازار نساجي كشور را در دست گرفت.
چيتسازي ري، ممتاز و تهران، سه كارخانهاي بودند كه در آن سالها هر يك روزي بيش از 125 هزار متر پارچه توليد كرده و بخشي قابل توجهي از نياز كشور را تامين ميكردند. اما اكنون يكي پس از ديگري با خاطره گره خوردهاند؛ نامهايي كه زماني اسم و رسمي در توليد ايراني داشتند و بازاري را تامين ميكردند كه اكنون برو و بياي كالاهاي واردات است. آخرين بازمانده اين مثلث چيتسازي ري بود كه در چند سال اخير اثري از رونق گذشتهاش جز كارخانهاي متروك باقي نمانده بود.
اين روزها اين كارخانه متروك كه يادآور خاطرات توليد و دوران رونق بود نيز در حال تخريب است. ميگويند قرار است جاي اين كارخانه قديمي، كلنگ احداث فروشگاه زنجيرهاي خارجي بر زمين بخورد.
به گزارش ايسنا، حدود پنج سال پيش شهردار وقت منطقه 16 تهران از بازخريد كليه كارگران يكي از بزرگترين كارخانههاي چيتسازي ايران خبر داد و اعلام كرد كه كارخانه چيتسازي ري در جنوب تهران به مجتمع فرهنگي - تجاري تبديل ميشود. بر اساس تصميمي كه گرفته شده بود، قرار بود هفت هكتار از 11 هكتار زمين اين كارخانه قديمي به مجتمع فرهنگي - تفريحي و چهار هكتار ديگر نيز توسط بخش خصوصي به مجتمع تجاري تبديل شود كه تخريب اين كارخانه براي ساخت فروشگاه زنجيرهاي آغاز شده است.
جمشيد بصيري تهراني، عضو هيات مديره انجمن صنايع نساجي ايران درخصوص تاريخچه تاسيس اين كارخانه قديمي به «شرق» ميگويد: دهه 40 بود كه اين كارخانه در كنار دو كارخانه چيتسازي ممتاز و بافكار يا همان چيتسازي تهران فعاليت خود را آغاز كرد. هر سه كارخانه در خيابان فداييان اسلام كنوني قرار داشتند كه هر سه نابود شدند.
وي ادامه ميدهد: حسن كوروس چيتسازي ري را راهاندازي كرد و خانواده مقدم نيز چيتسازي ممتاز را تاسيس كردند؛ چيتسازي تهران نيز دولتي بود و دولت احداثش كرده بود.
عضو هيات مديره انجمن صنايع نساجي ايران با اشاره به اينكه اين سه كارخانه رقيب نبودند بلكه در كنار هم كار ميكردند، اظهار ميكند: هر يك از اين سه كارخانه روزي 150 تا 175 هزار متر پارچه توليد ميكردند اما پس از پيروزي انقلاب اين روند ادامه نداشت و اين سه كارخانه از رونق افتادند. وي يادآور ميشود، پس از پيروزي انقلاب و تغييرات مديريتي كه اين كارخانه تجربه كرد، بنياد مستضعفان مديريت آن را بر عهده گرفت اما در اين دوران نيز تغييرات مديريتي و دوران نزول ادامه يافت تا اينكه زيانده شد. بصيري خاطرنشان ميكند: با زيانده شدن اين كارخانه بنياد مستضعفان تصميم به فروش آن گرفت. دو جوان طلافروش ايراني كه ساكن بحرين بودند، كارخانه را خريدند و پيشپرداختي را به بنياد پرداخت كردند اما كارخانه خصوصي نشد.
داستان فروش اين كارخانه قديمي رسانهاي شد و جو نامناسبي در خصوص واگذاري اين كارخانه به راه افتاد تا اينكه اين دو جوان از خريد خود پشيمان شده و به بحرين بازگشتند. وي در خصوص اينكه چه زماني بحث بازخريد كردن كارگران كارخانه و تعطيلي آن نيز به ميان آمد، ميگويد: پس از اينكه فروش كارخانه نتيجهاي نداشت كارگران كارخانه بازخريد شدند. بازخريد كارگران از حدود هشت سال پيش آغاز شد و فكر ميكنم پنج سال گذشته تمام شد.
پس از اتمام بازخريد كارگران نيز بحث تخريب كارخانه مطرح شد. عضو هيات مديره انجمن صنايع نساجي ايران با اشاره به اينكه پس از بازخريد كارگران، دستگاههاي كارخانه نيز فروخته شد، تصريح ميكند: دستگاهها را بنگلادشيها خريدند و با خود بردند، همانطور كه دستگاههاي دو كارخانه چيتسازي ممتاز و تهران را خريده بودند.
اين دستگاهها هم اكنون در بنگلادش مشغول توليد پارچه هستند. وي ادامه ميدهد: با فروش دستگاهها و بازخريد كارگران، زمين كارخانه به بخش عمراني بنياد مستضعفان سپرده شد و اكنون گفته ميشود، قرار است به فروشگاهي تبديل شود كه اجناس وارداتي چيني را عرضه ميكند.
به اين ترتيب از كارخانههاي نامدار ايراني كه 50 سال پيش شكل گرفتند جز نام و خاطره چيزي از آنها باقي نمانده و ساختمان كارخانه به جاي خصوصيسازي و رونق توليد تخريب ميشود تا راهي ديگر براي ايجاد فضاي خدماتي بازتر شود و جايي براي توليد باقي نماند، اين است عاقبت تلخ توليد در ايران.
او با بيان اينكه اين كارخانه يكبار به دو نفر بنا فروخته شد، اما مجددا بنياد مديريت آن را بر عهده گرفت، افزود: چيتسازي ري در دهه 1340 تاسيس شد و توليد آن روزي به 175 هزار متر پارچه نيز رسيد. اين كارخانه در حوزههاي ريسندگي، بافندگي، چاپ و رنگرزي فعاليت ميكرد. به گفته بصيري، چيتسازي ري زماني شش هزار نفر كارگر داشت، اما امروزه چيزي از آن باقي نمانده و قرار است به جاي كارخانه يك واحد تجاري احداث شود.