گاهي در وقوع حادثه، اين‌كه مقصر چه كسي است، اهميتي ندارد؛ بلكه مهم واقعيت خارجي يك رويداد است؛ حالا حكايت درياچه اروميه است كه همه به جاي پرداختن به اصل موضوع، به دنبال مقصر مي‌گردند تا در محكمه خود او را به محاكمه بكشانند؛ حال آن‌كه در كشاكش دعواهاي سياسي و عملكرد برخي افراد، روز به روز خشكي و غلظت نمك درياچه اروميه افزايش مي‌يابد و اين موضوع زيست‌محيطي كه مي‌تواند با تدبير مسئولان حل شود، به موضوعي پرحاشيه تبديل شده است كه نه به سود درياچه اروميه است، نه به حال كشور نفعي دارد؛ بلكه تنها حاشيه‌سازان هستند كه از اين مساله ره‌توشه‌اي برمي‌دارند.
ماجراي درياچه اروميه چيست؟
درياچه اروميه با سواحل زيبا و آب شور و شفابخش خود علاوه بر جلب گردشگران بسيار در فصول مختلف ، از نظر داشتن مينرال‌هاي مختلف، داراي يكي از كمياب‌ترين منابع طبيعي است؛به طوري كه آب اين درياچه بعد از بحرالميت از نظر املاح نمكي در رده دوم دنيا قرار دارد و تنها موجود قابل زيست در آب، نوعي كرم به نام آرتيميا مي‌باشد كه به صورت بسيار معدود در زيستگاه‌هاي جهان وجود دارد.
درياچه اروميه با اين وضعيت در حال خشك شدن است؛ آن هم به دلايل مختلفي همچون خشكسالي و كاهش بارش سالانه در حوضه آبخيز، بهره‌برداري بي‌اندازه از آب و هدايت آب رودخانه‌ها به مزارع و باغات در حال توسعه حاشيه درياچه و هم‌چنين بهره‌برداري 36 سد كوچك و بزرگ در ورودي حوضه آبريز.
در اين بين احداث جاده شهيد كلانتري داخل پارك ملي درياچه اروميه ـ با وجود راحت‌تر كردن عبور و مرور بين دو استان آذربايجان شرقي و غربي ـ دليل ديگر خشك شدن اين درياچه است.
البته تمامي اين عوامل در شرايطي رخ داده است كه ذخيره آبي كنوني درياچه اروميه بالغ بر 2 ميليارد متر مكعب است و نياز آبي اين درياچه براي خارج شدن از وضعيت بحراني، 3 ميليارد و 100 ميليون متر مکعب در سال است كه تا زمان تامين نشدن اين ميزان آب، وضع حاضر ادامه خواهد يافت.
خشك شدن درياچه اروميه از آن جهت مهم است كه علاوه برافزايش غلظت نمك و هم‌چنين از بين رفتن گونه نايابي از نوعي كرم به نام آرتيميا، ممكن است با بروز خطر پراكنده شدن ريزگردهاي نمك به منطقه، اين موضوع بعد منطقه‌اي پيدا كند.
حل مساله در مجلس و دولت از چه زماني آغاز شد؟
براي جلوگيري از بروز اين اتفاق مهم زيست‌محيطي، قواي مقننه و مجريه در ابتداي سال با اختصاص بودجه‌اي بالغ بر يك ميليارد دلار براي حل برخي از بحران‌ها از جمله مقابله با ريزگردها، احياي تالاب‌ها و درياچه‌ها همچون حل مشكل درياچه اروميه وارد صحنه شدند.
پس از آن نيز مجلس دو هفته قبل با وجود مخالفت با دوفوريت طرح انتقال آب براي نجات درياچه اروميه از خشك شدن، مقرر كرد كه يك فوريت اين طرح در كميسيون‌هاي تخصصي بررسي شود.
در همين رابطه باهنر نايب رييس مجلس نيز در جلسه علني تاكيد كرد كه مساله‌ي آب درياچه اروميه يك مساله استراتژيك ملي است و هيچ ربطي به يك منطقه و قوميت خاص ندارد و حتما بايد مسئولان كشور از جمله مجلس فكر اساسي براي اين اتفاق ناگوار كنند.
وي تاكيد كرد كه عدم راي به يك فوريت و دوفوريت‌ها بدين معناست كه نمايندگان معتقدند فوريت‌ها معمولا كيفيت را فداي سرعت مي‌كند؛ لذا به دليل اهميت ويژه‌اي كه براي اين مساله قائلند به فوريت آن راي نمي‌دهند تا موضوع به صورت دو شوري در كميسيون مورد كار كارشناسي قرار گيرد.
نايب رييس مجلس اين طور ادامه داد كه رسانه‌ها كه ركن چهارم دموكراسي هستند نبايد حاشيه‌پردازي كنند. مردم و هم‌ميهنان آذربايجاني نيز دقت كنند كه مجلس به طور جدي اين مساله را دنبال مي‌كند و اميدواريم در آينده نه چندان دور در مورد اين طرح به جمع‌بندي برسيم.
دولت نيز روز گذشته موضوع «درياچه اروميه» را بررسي كرد تا نشان دهد كه اين مساله براي قوه مجريه به اندازه‌اي كه براي مردم اهميت دارد، مهم است.
ميرتاج‌الديني ـ معاون پارلماني رييس‌جمهور ـ در اين رابطه مي‌گويد: طرحي را كه چندي پيش نمايندگان مجلس براي حل مشكل درياچه اروميه داده بودند به دولت آورديم و در مورد آن بحث شد؛ البته حل مشكل خشكسالي درياچه اروميه و مشكلات مربوط به آن از مدت‌ها پيش در دولت مطرح شده است و معاون اول رييس‌جمهور چندين جلسه را با مسئولان مرتبط و محلي داشته و چندين طرح را نيز دولت در اين ارتباط پيگيري مي‌كند.
وي در توضيح اين موضوع ادامه مي‌دهد: از جمله اين طرح‌ها پمپاژ آب از رود ارس به اين درياچه از مسير استان‌هاي آذربايجان شرقي و غربي است كه اين امر به چند منظور انجام مي‌شود؛ از جمله براي كشاورزي و حل مشكل درياچه اروميه و در اين ارتباط نيز سرمايه‌گذاري خوبي انجام شده است.
معاون پارلماني رييس‌جمهور هم‌چنين به انتقال آب از سرچشمه رودخانه زاب به درياچه اروميه اشاره مي‌كند و از احداث تونلي 40 كيلومتري به اين منظور خبر مي‌دهد.
ميرتاج‌الديني مي‌افزايد: در بودجه سال 90 يك ميليارد دلار براي حل برخي از بحران‌ها از جمله مقابله با ريزگردها، احياي تالاب‌ها و درياچه‌ها منظور شده كه قرار است از اين يك ميليارد دلار بودجه خوبي براي حل مشكل درياچه اروميه اختصاص داده شود و اين موضوع در كميسيون مربوطه مجلس نيز در حال بحث و بررسي است.
در همين رابطه تعدادي از نمايندگان نيز در اظهارنظرهاي گوناگون خود بر لزوم نجات درياچه اروميه تاكيد مي‌كنند كه اين امر حاكي از اراده وكلاي ملت براي حل موضوع درياچه است.
نماينده اروميه:
خطر پراكنده شدن ريزگردهاي نمك، منطقه را تهديد مي‌كند
در اين راستا نماينده مردم اروميه در مجلس با ابراز نگراني از شرايط موجود در اين درياچه مي‌گويد: از آنجا كه كارشناسان مقدار نمك موجود در درياچه را حدود 8 - 10 ميليارد تن تخمين زده‌اند، خطر تبديل نمك به ريزگردها اين منطقه را تهديد مي‌كند.
جواد جهانگيرزاده با تاكيد به اين نكته كه نمي‌توان واقعيت درياچه اروميه را ناديده گرفت، اتخاذ تدابير ويژه را به عنوان راهكاري براي خروج از اين وضعيت عنوان مي‌كند.
البته او در عين حال به اين موضوع نيز تاكيد دارد كه اگر دير بجنبيم، اثري از درياچه اروميه باقي نمي‌ماند و اين موضوع باعث اتفاقات زيست محيطي خطرناكي براي كشور مي‌شود.
نماينده اروميه با پيش‌بيني احتمال پراكنده شدن ريزگردهاي نمك مي‌گويد كه كارشناسان چنين پيش‌بيني كرده‌اند.
جهانگيرزاده هم‌چنين با تاكيد به اين كه يكي از زيباترين جلوه‌گاه‌هاي كشور در حال از بين رفتن است، مي‌گويد كه مناطق حاشيه آن شديدا تحت تاثير بحران درياچه و نمك آن قرار دارند كه در طول زمان شاهد خروج بخش عظيمي از جمعيت اين منطقه خواهيم بود كه سرانجام آثار نامناسب جمعيتي در كشور را به همراه خواهد داشت.
نماينده هشترود:
پروژه درياچه اروميه، فراملي است
نماينده مردم هشترود در مجلس نيز پروژه درياچه اروميه را پروژه‌اي فراملي مي‌داند كه بر اكوسيستم كشورهاي همسايه مانند تركيه و عراق تاثير خواهد داشت كه بر اين اساس كار كارشناسي نجات درياچه اروميه نبايد به مسئله‌اي سياسي تبديل شود.
غفار اسماعيلي نيز با تاكيد به اين‌كه نبايد موضوع درياچه اروميه به يك استان و منطقه محدود شود بر لزوم كار كارشناسي در اين رابطه اعتقاد دارد.
نماينده اردبيل:
انتقال آب از روخانه ارس به درياچه اروميه خلاف قانون، اخلاق و انسانيت است
اما نماينده مردم اردبيل با رويكردي متفاوت بر لزوم توجه دولت به وضعيت درياچه اروميه تاكيد دارد و مي‌گويد كه اگر فاجعه‌اي پيش بيايد مصلحت الهي است. كشور ما نيز مانند سومالي و نقاط ديگر دچار اين بحران مي‌شود! براي من منافع استانم مهم‌تر است.
سيدكاظم موسوي اين طور توضيح مي‌دهد كه استان اردبيل به دليل نداشتن آب شرب و پايين رفتن سفره‌هاي زير زميني اين استان و بروز مشكلاتي براي كشاورزان به شدت به آب رودخانه ارس نياز دارد.
وي ادامه مي‌دهد كه استان اردبيل با تامين حدود يك پنجم گندم و يك دوم سيب زميني كشور نمي‌تواند حقي كه متعلق به اين استان و قطب عظيم كشاورزي كشور است را به استان ديگري بدهد، چون اين كار خلاف قانون، اخلاق و انسانيت است.
موسوي در عين حال راهكار حل اين مشكل را اختصاص امكانات، بودجه و اعتبارات عنوان كرد.
فارغ از اين اظهارنظرها و برخي نظريه‌پردازي‌ها در مورد نجات درياچه اروميه، در حال حاضر اين پديده زيست‌محيطي مظلوم چشم‌انتظار اقدامي عملياتي از سوي دولت و مجلس است. قطعا درياچه اروميه نيز از ديدن صحنه‌هاي نازيبا در اطراف خود از جمله اين‌كه عده‌اي به بهانه نجات درياچه، فضايي ملتهب را ايجاد كرده‌اند، چهره در هم خواهد كشيد.
منبع: ایسنا
