سرویس اقتصادی ـ این روزها، سوریه با بحرانی واقعی روبه‌رو شده و مورد حمله غیرمستقیم کشورهای غربی قرار گرفته است، به گونه‌ای که این کشورها با حمایت از افراد و گروه‌های تروریستی مسلح٬ تلاش می‌کنند، کشور سوریه را از پای درآورند؛ اما با توجه به این‌که این ترفند علیه سوریه پیروز نشده و تعداد محدود تظاهر کنندگان در شش ماه گذشته افزایش نشان نداده بلکه کمتر نیز شده٬ کشورهای غربی کم کم به فشارها و تحریم‌های اقتصادی روی آورده‌اند تا شاید بتوانند این گونه بر ملت و دولت سوریه فشار آورند و سختی‌های زندگی، موجب شود علیه حکومت «بشار اسد»، رئیس‌جمهور سوریه قیام کنند.
البته ناگفته نماند، تحریم‌های اقتصادی علیه حکومت سوریه از سال 2000 میلادی آغاز و در چند ماه اخیر، فشارهای اقتصادی غربی‌ها، چندین برابر شده تا شاید بتوانند به نتیجه مورد نظر خود برسند.
بنابراین، با بررسی دقیق وضعیت کنونی اقتصادی سوریه و چالش رو در روی این کشور٬ خبرنگار اعزامی «تابناک» که به کشور سوریه سفر کرده٬ در این باره، گفت‌وگوی مفصلی با خالد سلوطه معاون امور بین‌الملل وزیر اقتصاد سوریه، که رئیس میز روابط اقتصادی ایران و سوریه نیز هست٬ انجام داد.
آنچه در پی می آید متن کامل این مصاحبه است:
* آقای سلوطه در آغاز کمی درباره وضعیت کنونی اقتصادی کشور سوریه توضیح دهید و بفرمایید که فشارها و تحریم‌های اقتصادی علیه کشورتان، چه تأثیری بر سوریه داشته است؟ـ پیش از همه، بابت این گفت‌وگو از سایت «تابناک» سپاسگزارم؛ اما درباره پرسشی که مطرح کردید٬ باید بگویم٬ فشارها و تحریم‌های اقتصادی کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده آمریکا، نتوانسته است تأثیری را که آنان به دنبالش بودند، بر اقتصادمان داشته باشد، زیرا روابط اقتصادی ما با این کشورها، بسیار کم است؛ بنابراین، اگر داد و ستد خود را با ما کم یا کاملا قطع و ما را نیز تحریم کنند٬ تأثیر بسیاری بر ما نخواهد گذاشت. رابطه اقتصادی ما با آمریکا، بسیار کم است و با اتحادیه اروپا نیز چند درصد بیشتر نیست؛ بنابراین تحریم‌هایشان بر ما کارساز نیست.
ما از سال‌ها پیش، روابط اقتصادی خود را با کشورهای دوست و هم‌پیمان مانند ایران٬ روسیه و چین و ... برقرار کرده و بیشتر واردات و صادراتمان را با آنها داشته‌ایم، ولی درباره اتحادیه اروپا، باید بگویم که برخی مواد و محصولات کشاورزی همچون فسفات٬ روغن زیتون و ... را به آنجا صادر می‌کردیم، ولی هم‌اکنون که ما را تحریم کرده‌اند، مشتری دیگری پیدا کرده و محصولاتمان را به کشورهای دیگر صادر می‌کنیم؛ بنابراین، تحریم آنها آسیبی به ما وارد نکرده است.
و اما درباره واردات؛ واردات ما از کشورهای اروپایی، مقداری مواد اولیه از جمله ابزارآلات و ماشین‌های صنعتی بود که پس از تحریم، بلافاصله با دیگر کشورها صحبت کردیم و منابع جدیدی برای خود یافتیم.
* آیا وضعیت اقتصادی و زندگی در قیام ملت‌های عرب و یا ملت سوریه، تأثیری داشته و آیا قیام‌های عربی بر به هم ریختن اوضاع اقتصادی و کاهش صادرات و واردات کشورهای عربی که ملت‌های آنان قیام کرده‌اند٬ تأثیر گذاشته است؟ـ بی‌گمان، تأثیر گذاشته؛ برای نمونه، ما حجم بسیاری صادرات و واردات به کشور لیبی داشته‌ایم، ولی در وضعیت کنونی، تقریبا حجم داد و ستدمان به پایین‌ترین درجه رسیده و باید گفت که ناامنی و بی‌ثباتی٬ عامل اصلی این وضعیت در لیبی است.
اما بخش دیگر پرسش شما را چنین پاسخ می‌دهم. درباره علت قیام ملت‌های عرب در کشورهای گوناگون، باید بگویم که بنده مایل نیستم پاسخ بدهم که وضعیت اقتصادی و اوضاع بد معیشتی تأثیر داشته یا خیر، ولی درباره سوریه می‌گویم که اوضاع کنونی به هیچ وجه به دلیل وضعیت اقتصادی نیست، زیرا اگر چنین بود، پس از این‌که جناب بشار اسد٬ رئیس‌جمهور کشورمان٬ اصلاحات را اعلام کرد، باید این اعتراضات پایان می‌یافت، زیرا اصلاحات انجام شده باعث بهبود وضعیت اقتصادی می‌شد، ولی ما دیدیم که پس از اجرای اصلاحات، معترضین بهانه جدیدی به دست آورده و آن را نادیده گرفتند؛ این به معنای آن است که آنان تنها به دنبال بهانه بوده‌اند.
بهتر است بگویم، آنچه در سوریه می‌گذرد، اصلا ریشه اقتصادی ندارد، بلکه آشوبی است که از سوی غربی‌ها علیه سوریه اجرا می‌شود. معترضان باید بدانند آمریکا و کشورهای غربی، هیچ گاه به فکر وضع زندگی و اقتصاد ملت سوریه نبوده‌اند، بلکه با تحریک کردن برخی افراد ـ که وضعیت بد معیشتی دارند ـ تلاش می‌کنند، اوضاع درونی کشورمان را به هم بریزند تا به اهداف سیاسی و منطقه‌ای خود دست یابند. آنها همچنین در این راه، از رسانه‌های مغرض مانند «الجزیره»٬ «بی.بی.سی» و... بهره می‌گیرند.
*اصلاحات اعلام شده از سوی بشار اسد چه مدت طول خواهد کشید؟ـ این اصلاحات چندین بخش است؛ در مرحله نخست وضعیت فوق‌العاده در سوریه پایان یافت و چندین قانون در زمینه انتخابات٬ آزادی رسانه و بیان و ... اعلام و انجام شد، ولی درباره اصلاحات اقتصادی، باید بگویم حتی پیش از آغاز جریانات جاری در سوریه، یعنی از سال 2000 میلادی، شاهد اصلاحات اقتصادی ـ هر چند به صورت آهسته ـ در سوریه بوده‌ایم.
*سوریه بیشتر با کدام کشورهای عربی، رابطه و تبادل اقتصادی دارد؟ـ تقریبا می‌توانم بگویم رابطه ما با همه کشورهای عربی یکسان و برابر است، اما شاید داد و ستد میان ما و عراق و نیز عربستان سعودی، کمی بیشتر از دیگر کشورها باشد؛ بیشترین صادرات ما به این کشورهای عربی، محصولات کشاورزی و میوه‌جات است.
* بررسی‌های ما نشان می‌دهد، سال‌های زیادی است که در کشورتان تورم نبوده است؛ مایلم بپرسم با چه تدبیری توانستید تورم را از بین ببرید؟ـ نخست و شاید بتوان گفت، دلیل اصلی آن، اقتصاد ذاتی سوریه است.
نکته دوم، مرتبط نبودن اقتصادمان با پول و ارزهای خارجی است و آن ارتباطی هم که هست، محدود به یک ارز نمی‌شود تا با بالا و پایین رفتن آن، تحت تأثیر قرار بگیریم.
عامل سوم، ذخیره ارزی ماست که به پدید نیامدن تورم کمک کرده است. ما ذخیره ارزی چشمگیری داریم و همین، باعث ارزشمند ماندن واحد پولمان (لیره) سوریه شده است. همچنین حجم بالای صادرات به قدرتمند بودن اقتصادمان کمک کرده و باعث کنترل تورم شده است.
عامل دیگر، سیاست‌های کلان اقتصادی سوریه است که لیره را ارزشمند نگه داشته است؛ نیز برقراری توازن در حجم واردات و صادرات، عامل دیگر این استقرار اقتصادی است.
*برخی کارشناسان مسائل اقتصادی تحلیل کرده‌اند که تحریم‌ها و فشارهای جاری علیه سوریه، باعث کم‌ارزش شدن لیره خواهد شد؛ نظر شما در این باره چیست؟ـ بی‌گمان، این آرزوی آنان است، ولی بنده با نظر این کارشناسان کاملا مخالفم و به همان دلایلی که گفتم، اقتصادمان قوی است و چنین کارها و تحریم‌هایی بر لیره تأثیر نخواهد گذاشت و ما هم برای جلوگیری از هر گونه تأثیر احتمالی تلاش خواهیم کرد.
* اگر می‌شود کمی درباره وضعیت اقتصادی و داد و ستد میان جمهوری اسلامی ایران و سوریه برایمان شرح دهید و بفرمایید بیشتر در چه زمینه‌هایی تبادل می‌شود؟ـ روابط ما با جمهوری اسلامی ایران، روابط تاریخی و گسترده‌ای است و ما به داشتن چنین رابطه‌ای افتخار می‌کنیم؛ البته این رابطه تنها در زمینه اقتصادی نیست، بلکه در عرصه سیاسی٬ فرهنگی٬ اجتماعی و ... نیز هست.
همچنین باید گفت، در زمینه اقتصادی، میان ما و برادران ایرانی، توافقنامه تبادل تجاری وجود دارد که از سال 2010 به طور گسترده به اجرا درآمده و در حال پیمودن مراحل خود است که بنا بر آن، روز به روز بر حجم تبادل تجاری و صادرات و واردات میان دو کشور افزوده می‌شود. این توافقنامه باعث کاهش مالیات بر اجناس دو کشور است تا به افزایش حجم صادرات آن کمک کند.
در ماه هشتم سال 2010 میلادی نیز توافقنامه جدیدی با برادران ایرانی امضا کردیم که بر پایه آن، وارد داد و ستد اقتصادی کاملا آزاد و بدون هر گونه مالیات شویم. این توافقنامه به صورت نهایی در ماه سوم سال 2011 به امضای طرفین رسید و چند روز بعد، فوری به دفتر ریاست‌جمهوری سوریه فرستاده و توسط شخص بشار اسد امضا شد. هم اکنون ما آن را به ایران فرستادیم تا مراحل دیگر آن اجرا شود و بتوانیم هر چه سریع‌تر وارد مرحله اجرا شویم.
بر پایه اطلاعات بنده، این توافقنامه اکنون به مجلس شورای اسلامی ایران رفته و منتظر تصویب است؛ بنابراین، پس از پایان مراحل اداری و وارد شدن به فاز اجرایی، حجم تبادلات میان دو کشور به شدت افزایش می‌یابد و تسهیلات ویژه‌ای به صادرکنندگان ایرانی و سوری می‌دهد تا کالای خود را به راحتی به کشورهای دیگر صادر کنند. از زمان آغاز اجرای این توافقنامه، سالانه 20 درصد از مقدار مالیات صادرات طرفین کاهش می‌یابد و بنا بر آن، پس از پنج سال، صادرکنندگان دو کشور می‌توانند کالاهای خود را بدون هیچ مالیاتی به کشور دیگری صادر کنند؛ امیدواریم این توافقنامه گامی مؤثر در عرصه اقتصادی دو کشور باشد.
* بیشترین کالایی که میان دو کشور صادر و وارد می‌شود، چیست؟ـ بیشترین کالای ایرانی که به سوریه صادر می‌شود٬ پسته و بیشترین کالایی که از سوریه به ایران صادر می‌شود٬ منسوجات و مواد غذایی است.
* در پایان اگر سخنی دارید، آماده شنیدن آن هستیم.ـ بنده در اینجا از کشور و ملت ایران سپاسگزارم، زیرا همواره در کنار ما ایستاده‌اند، به ویژه در هنگام بحران و مشکلاتی که ما با آن روبه‌رو هستیم؛ مانند زمان کنونی.
*معاون بین‌الملل وزیر اقتصاد سوریه
به نفع ماست که با کشورهای هم پیمان اقتصاد باز و آزاد بدون مالیات داشته باشیم. 