روزنامه شرق نوشت:
روزنامه آمريكايي والاستريتژورنال همزمان با نمايش آثار مربوط به هنر ايراني و اسلامي در موزه متروپوليتن نيويورك، به بازخواني پرونده مبادله صفحاتي از شاهنامه شاه تهماسبي با
تابلوي «زن شماره 3» ويلم دكونينگ پرداخته است.
نويسنده اين روزنامه با انتخاب تيتر «مبادله مخفي» براي اين گزارش، ابعاد تازهاي از اين مبادله جنجالي هنري را بازگو كرده است. از جمله نكات مهم اين گزارش، نقش واسطههاي سوييسي در انجام اين مبادله است. نكته مهم ديگر آنكه آرتور هوتن پسر (آخرين مالك اين اثر نفيس) زماني افسر امور بينالملل كاخ سفيد بوده است.
در گزارش والاستريتژورنال ادعا شده كه در زمان مبادله 118 برگ شاهنامه با اثر دكونينگ، 500 برگ كاليگرافي نفيس هم در كنار 118 برگ به طرف مقابل داده شده است. طبق اخباري كه تاكنون در ايران منتشر شده است، در ابتداي دهه 70 شمسي 118 برگ از اين شاهنامه به همت حسن حبيبي، معاون اول رييسجمهور وقت، به موزه هنرهاي معاصر تهران منتقل شد.
بنا به ادعاي گزارشگر روزنامه آمريكايي، نكته مبهم در مورد مبادله اوراق شاهنامه با
تابلوي دكونينگ عدم اشاره به اهداي 500 برگ كاليگرافي نفيس از سوي دولت ايران به طرف خارجي است. نكته ديگر در اين گزارش، آن است كه شخصي به نام اوليور هوآر كه كارشناس هنر اسلامي در لندن بوده در انجام مبادله شاهنامه شاه تهماسبي با
تابلوي هنرمند آمريكايي نقش مهمي ايفا كرده است.
در اين گزارش به نحوه انتقال 118 برگ شاهنامه به ايران هم اشاره شده است. گويا در ابتدا اين برگها درون صندوقچهاي چوبي با يك كشتي حمل پرتقال به اروپا آورده شده. آن زمان هوتن پسر در كاخ سفيد مشغول كار بوده است. در 27 ژوييه 1992 اين برگها از طريق لويدز بانك لندن (Lloyd’s bank) به پاريس منتقل ميشود و روز بعد يك مقام عالي رتبه دولت ايران، اين برگها را با يك بويينگ 727 از پاريس به تهران منتقل ميكند.
نام اين فرد ايراني ذكر نشده است. در گزارش مزبور به تاريخچه شاهنامه شاه تهماسبي هم اشاره شده است؛ اينكه اين اثر نفيس تا اوايل قرن نوزدهم در دربار عثماني بوده و ديگر خبري از آن به دست نيامده تا اينكه در سال ١٩٠٣ ميلادي، (۱۲۸۲ خورشيدي) در نمايشگاه آثار هنر اسلامي در موزه هنرهاي تزييني پاريس به نمايش گذاشته ميشود.
صاحب آن در اين زمان بارون دو روچيلد بوده است. در سال ١٩۵٩ ميلادي آرتور هوتن پسر، صاحب كارخانه معروف بلورسازي كورنينگ، آن را از نوه بارون دو روچيلد خريداري ميكند. با توجه به روحيه تفاخرطلب غربيها، نام شاهنامه تهماسبي از روي آن برداشته شده و به عوض، نام خريدار آن (هوتن) جايگزين نام شاهنامه تهماسبي ميشود.
هوتن هنگام تصاحب شاهنامه شاه تهماسبي، دست به يك حركت غيرفرهنگي ميزند. او ابتدا به بهانه عكسبرداري از نگارهها و نيز به نمايش گذاشتن آن، شيرازه شاهنامه را باز كرده و بخشهايي از آن را برگبرگ ميكند. هوتن كه از ثروتمندان آمريكايي به شمار ميآيد و رييس هياتمديره موزه متروپوليتن نيويورك است، براي فرار از مالياتهاي سنگين، 8٧٨ عدد از اين نگارهها را به موزه متروپوليتن اهدا ميكند. وي بيتوجه به اعتراضات و واكنشهاي بينالمللي همچنان به مثله كردن شاهنامه و فروختن نگارهها ادامه ميدهد و تعداد ۶١ نگاره را به موزهها و مجموعهداران بينالمللي ميفروشد.
جالب اينجاست كه باوجود عودت 118 برگ اين شاهنامه، هنوز صفحاتي از آن اين روزها در موزه متروپوليتن نگهداري ميشود.
در نمايشگاه هنر اسلامي كه با آثاري از هنرمندان كشورهاي مختلف از 24 اكتبر سالجاري (دوم آبان) در اين موزه برگزار شده، برگهاي ديگري از اين شاهنامه هم به چشم ميخورد. محمود شالويي و استاد محمود فرشچيان در روزهاي آغازين بازگشايي اين نمايشگاه نسبت به درج نام ايران پس از عنوان كشورهاي ديگر در نمايشگاه هنر اسلامي موزه هنر متروپوليتن واكنش نشان دادند.
در رتبهبندي نام كشورهاي صاحب اثر در نمايشگاه و كارتها و بروشور و كاتالوگ نمايشگاه تقدم نام ايران حفظ نشده و نام ايران پس از كشورهاي ديگري كه آثارشان به نمايش گذاشته ميشود، قرار گرفته بود كه موجب واكنش رييس موزه هنرهاي معاصر تهران و استاد محمود فرشچيان شد.