در شرایطی که قرار است، مذاکرات ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ماه آینده در تهران ادامه پیدا کند، سخن گفتن درباره زمینههای توافق و اختلاف ایران و آژانس به یکی از مباحث مهم جهانی تبدیل شده است. در همین باره، برخی دیپلماتهای غربی درباره مهمرین زمینههای اختلاف دو طرف، نکاتی را مطرح کردهاند.
به گزارش «تابناک»، روز ۲۳ آذر، ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در تهران مذاکراتی درباره مسائل حل نشده در برنامه هستهای ایران داشتند که هر دو طرف از این مذاکرات ابراز رضایت کردند؛ بنابراین، تصمیم بر آن شد که دور بعدی مذاکرات روز ۲۷ دی (شانزدهم ژانویه) در تهران ادامه پیدا کند.
در همین حال، برخی دیپلماتهای غربی حاضر در آژانس، طی گفتوگوهایی با خبرگزاری «رویترز»، درباره مهمترین موضوعات مورد اختلاف دو طرف اظهارنظر کردهاند.
یکی از این دیپلماتها در این باره گفته: «یک مانع سخت بر سر رسیدن به توافق میان ایران و آژانس، این درخواست ایران است که در هر حوزهای که به پرسشهای آژانس پاسخ داده شد، تحقیق و بازرسی درباره آن متوقف شود؛ اما آژانس اتمی میخواهد اگر مدارک جدیدی به میان آمد، بتواند به مسائل مطرح گذشته بازگردد».
یکی دیگر از این دیپلماتها نیز اظهار داشته: «چالش دیگر در گفتوگوهای ایران و آژانس، درخواست ایران برای دسترسی به مدارکی است که عمدتاً از دستگاههای اطلاعاتی کشورهای غربی به دست آمده و مبنای نگرانیهای آژانس درباره ابعاد احتمالی نظامی ممنوعه در برنامه هستهای تهران است».
این گزارش میافزاید، هرچند «یوکیا آمانو»، مدیرکل آژانس گفته، تمایل داشته مدارک را «در زمان مناسب» به ایران بدهد، ولی مقامات غربی میگویند، چنین کاری برای آژانس دشوار است، زیرا این مدارک محرمانه و سری از سوی دولتهای دیگر به این نهاد سازمان ملل داده شدهاند و اگر تهران به اصل مدارک دست پیدا کند، آژانس نگران افشای هویت منابع خود در ایران خواهد بود.
رویترز به نقل از یکی دیگر از دیپلماتهای آژانس نوشته، در مذاکرات پیش روی، هنوز جا برای خوشبینی در رسیدن به توافق با ایران هست، ولی برای رسیدن به توافق نهایی، هنوز باید کار بیشتری انجام بگیرد.
افزون بر این موارد، رویترز اشاره میکند که یکی دیگر از زمینههای اختلاف میان ایران و آژانس، تمایل بازرسان آژانس برای بازدید از مرکز نظامی «پارچین» است. دیپلماتهای غربی و مقامات آژانس مدعی هستند، احتمالاً در این مرکز آزمایشهای تسلیحاتی هستهای انجام گرفته و برای رفع نگرانیها باید اجازه بازدید از آن از سوی ایران صادر شود.
در این باره ایران همواره تأکید کرده در صورت رسیدن به یک توافق ساختاری و چهارچوب مشخص با آژانس، مخالفتی با بازدید بازرسان از پارچین نخواهد داشت؛ توافقی که «هرمان ناکارتس»، معاون مدیرکل آژانس اظهار امیدواری کرده که سرانجام در مذاکرات ماه آینده در تهران حاصل شود.
به هر حال، روشن است آنچه در گفتوگوهای آتی ایران و آژانس مبنای بحث قرار خواهد گرفت، همین زمینههای اختلافنظر و تلاش برای رفع آنها خواهد بود و تنها در این صورت است که میتوان به توافقی پایدار بر سر برنامه هستهای ایران امیدوار بود.