گویا زوج و فرد کردن حق شهروندان در استفاده از خودرو، کار عجیب و شاید شبهه‌داری از نظر حقوق شهروندی باشد؛ اما تناقض در سخنان امروز مسئولان درباره آلودگی هوای تهران، نشان می‌دهد که اجرای این طرح نه کار‌شناسی شده، که بر مبنای سلیقه است!
به گزارش «تابناک»، آلودگی هوای تهران در یک هفته گذشته، آنچنان به کمک وارونگی دما بر آسمان زندگی ساکنان پایتخت چنبره زده که هنوز مسئولان سطوح گوناگون استانی و حتی کشوری برای خروج از وضعیت پدید آمده تدبیر می‌کنند و جلسه می‌گذارند؛ اما ملموس‌ترین راهکارشان همان تعطیلی شهر و اعمال ممنوعیت بیشتر بر رفت‌وآمد خودروهاست که این روز‌ها با نام «طرح زوج و فرد از در منزل» معرف حضور بسیاری شده است.
البته رفت و آمد بر مبنای رقم آخر پلاک خودرو، طرحی قدیمی و آشناست که به کمک پیشرفت آلودگی در بسیاری از شهرهای کشورمان، سال به سال در حال گسترش بوده و دیگر منحصر به تهران نیست، ولی شاید تا یکی دو هفته پیش، کمتر کسی گمان می‌کرد این طرح تا به آنجا گسترش یابد که از در منزل آغاز شده و عملا نیمی از خودروهای شهر را روزانه از مدار استفاده بیرون کند؛ رخدادی که در یک هفته اخیر روی داده و اکنون بر سر استمرار یا توقف آن دعواست!
بدین ترتیب در شرایطی که پس از چندین و چند جلسه تصمیم گرفته می‌شود با توجه به اندکی بهبود در میزان آلودگی، اجرای طرح زوج و فرد از در منازل متوقف شده و شرایط به روال سابق برگردد، ساکنان تهران روز سه‌شنبه را بدون دغدغه در استفاده از خودرو با پلاک زوج آغاز کرده اما علی محمد شاعری، قائم مقام سازمان محیط زیست پیش از ظهر اعلام می‌کند که توقف این طرح اشتباه بوده و از فردا (چهارشنبه) اجرای آن دوباره از سر گرفته می‌شود، چرا که شرایط پایداری هوا تا پنجشنبه ادامه داشته و افزون بر آن برای لغو این طرح از ایشان نظر نخواسته‌اند.
اما از آنجا که این سخنان توسط نهاد متولی محیط زیست کشور و احتمالا بر مبنای محاسبات و ارزیابی‌های علمی بیان شده، بی‌راه به نظر نرسیده و شایبه تصمیم گیری سلیقه‌ای را تقویت می‌کند، ولی ماجرا زمانی گره می‌خورد که استاندار تهران و معاون عمرانی‌اش، یعنی فردی که ریاست کمیته اضطرار آلودگی هوا را عهده دار بوده و جانشین وی در این سمت، به شدت به سخن قائم مقام سازمان محیط زیست تاخته و صراحتا از اعتقاد نداشتن به سخنان وی (بخوانید اعتقاد نداشتن به سخنان یک نهاد تخصصی) سخن می‌گویند!
ماجرا هنگامی جالب‌تر می‌شود که محمدرضا محمودی، معاون عمرانی استانداری تهران در توجیه رد اظهار نظر سازمان محیط زیست به استانی بودن معضل آلودگی اشاره کرده و حوزه کارکرد سازمان محیط زیست را کشوری می‌خواند و می‌افزاید: با توجه به همکاری بسیار خوب مردم در هفته گذشته و با توجه به پیش‌بینی سازمان هوا‌شناسی مبنی بر ایجاد ناپایداری از امروز، ضرورتی برای اجرای دوباهر طرح زوج و فرد تا اطلاع ثانوی وجود ندارد؛ قرار نیست تا شرایط جوی پایدار می‌شود، طرح زوج و فرد اجرا شود، بلکه این شرایط تنها در صورت وجود گزارش‌های وزارت بهداشت، اورژانس و نماینده محیط زیست و دیگر ارگان‌ها اجرا می‌شود.
بدین ترتیب پای گزارش سازمان هوا‌شناسی مبنی بر بروز ناپایداری به میان کشیده شده و بحث‌هایی را یادآوری می‌کند که در آخرین برنامه محبوب ورزشی، نود، در رابطه با لغو چند بازی لیگ بر‌تر مورد اشاره قرار گرفت؛ از یک سو متولی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران وضعیت آلودگی هوا را بر مبنای محاسباتی خاص یکجور توصیف می‌کرد و از سوی دیگر، نظر سازمان هوا‌شناسی چیز دیگری بود و در پایان، سازمان محیط زیست به گونه دیگری به ماجرا می‌نگریست تا نشان دهند که حتی در مبنای محاسباتی با یکدیگر توافق ندارند، چه رسد به مسائلی که منجر به وحدت رویه شده و مدیریت یکپارچه را پدید می‌آورند!
در چنین شرایطی؛ • اصلا عجیب نیست که ریاست کمیته‌ای که قرار است برای آلودگی پایتخت پرجمعیت کشور تصمیم بگیرد، با توجه به این که استان هیچ نقشی در تولید خودرو و سوخت استانداردهایشان و نیز در اختصاص بودجه و تدبیر روش‌های کلان مقابله با آلودگی و حتی در اندازه‌گیری شاخص‌های آلودگی هوا نداشته، به استاندار سپرده شده و او به آسانی نقش بزرگترین نهاد درگیر در محیط زیست کشور را «کشوری» ارزیابی کرده و به این روش از ایشان خلع ید کند!
• اصلا عجیب نیست که آلودگی نه بر پایه شاخص که بنا به سلیقه مسئولان به راهکاری مانند تعطیلی منجر شده و این روش در تهران به نسبت سایر شهرها بیشتر به کار گرفته شده، در کرج گاه‌گاهی رخ داده، در اصفهان، مشهد و اراک کمتر بروز کرده و در اهواز به ندرت در دستور کار قرار بگیرد، هرچند میزان آلودگی چند برابر و حتی چند ده برابر پایتخت باشد!
• اصلا عجیب نیست که از چنین نهاد غیر تخصصی و ذی نفوذی، راهکارهایی مانند آب پاشی، مه پاشی، نصب فن‌های بزرگ تهویه هوا و ده‌ها شوخی دیگر بروز کرده و مایه تمسخر جهانیان شود!
• اصلا عجیب نیست که به گفته دکتر وحید نوروزی، تصمیم کمیته هماهنگی مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران، مبنی بر دایر کردن طرح زوج و فرد از در منازل، بدون تشکیل جلسه و بدون نظرخواهی از سایر اعضا تنها توسط شخص رئیس، غیرقانونی لغو شده و باز غیر قانونی توسط یکی دیگر از اعضا دایر خوانده شود!
• اصلا عجیب نیست که همه حقوق شهروندان یک شبه به هیچ انگاشته شد و مثلا به جای فشار بر خودروساز یا شرکت نفت برای بالا بردن استاندارد محصولات تولیدی‌شان، همه ممنوعیت‌ها دامن مردم را بگیرد!
• اصلا عجیب نیست وضعیت آلودگی هر ساله در حال تشدید بوده و هیچ نشانه بهبودی در اوضاع به چشم نمی‌خورد؛ سال به سال، دریغ از پارسال!
اما عجیب اینجاست که با چنین شرایطی، امید به کاهش آلودگی هوا در تهران و هفت کلان‌شهر دیگر کشورمان داشته و خوش‌بین باشیم که هوایی که امروز در غفلت به ریه می‌فرستیم، فردا روزی در قالب هزار درد بی درمان از جایی بیرون نزده و کشورمان را در صدر درد و مرض ناشی از آلودگی در جهان ننشاند!
