آیا حماس رژیم اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد؟!

با نزدیک‌تر شدن زمان سفر باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا به سرزمین‌های اشغالی، مباحث مربوط به حوزه‌های منافع مشترک آمریکا و رژیم اسرائیل به صدر تحلیل‌های رسانه‌ای راه یافته است. در این میان، بر اساس برخی شواهد، شاید حماس درصدد باشد با استفاده از این فرصت و انجام پاره‌ای کارها، خود را به غرب نزدیک‌تر کند.

به گزارش «تابناک»، این روز‌ها هم رژیم اسرائیل و هم تشکیلات خودگردان فلسطین در حال آماده‌سازی خود برای سفر اوباما هستند؛ اما گزارش‌های برخی منابع، حاکی از آن است که حماس نیز از نزدیک جریانات مربوط به این سفر را دنبال می‌کند.

سایت تحلیلی «المانیتور» در این باره به نقل از منابع خود در منطقه گزارش می‌دهد: «خالد مشعل»، رئیس دفتر سیاسی حماس و «موسی ابومرزوق»، معاون وی، فعالانه در تلاشند ‌با تشکیل یک لابی از چهره‌های آمریکایی و بین‌المللی، نام حماس را از لیست گروه‌های تروریستی ایالات متحده بیرون کنند.

المانیتور در گزارش خود در این زمینه ادامه می‌دهد:

هیچ یک از رهبران جنبش حماس در غزه و بیرون از آن، این خوش‌بینی را ندارد که معتقد باشد، دیدار اوباما به پیشرفت دیپلماتیک چشمگیری منجر شود. با این حال، به نظر می‌رسد آن‌ها نظر به آینده‌ای دور‌تر دارند که در آن، این جنبش بتواند از شناسایی بین‌المللی برخوردار شود.

نخستین مانعی که آن‌ها در این مسیر با آن روبه‌رو هستند، گنجانده شدن نام حماس در فهرست گروه‌های تروریستی ایالات متحده است که هر دو سال یک بار به روز می‌شود. در این میان، شخصی که به عنوان واسطه، همه تلاش خود را برای کسب شناسایی حماس صرف می‌کند، کسی نیست جز «حمد بن خلیفه آل ثانی»، امیر قطر.

آل ثانی در جریان سفر اخیر خود به غزه با استقبال پرشور حماس مواجه شد و شخص اسماعیل هنیه، نخست‌وزیر دولت فلسطین، وی را برای بازدید از مناطق گوناگون غزه همراهی کرد. در عوض، امیر قطر میلیون‌ها دلار به این جنبش هدیه داد.

اکنون، آل‌ثانی در حال استفاده از نفوذ و قدرت خود است تا سناتور‌ها، نمایندگان و دیگر رهبران سیاسی آمریکایی را متقاعد کند، حماس را از لیست گروه‌های تروریستی خارج کنند تا به این ترتیب، مسیر فرایند آشتی حماس با فتح و نیز مذاکرات با رژیم اسرائیل تسهیل شود.

شواهد مربوط به این تلاش‌ها را می‌توان در مصاحبه چند روز پیش ابومرزوق با خبرگزاری EFE اسپانیا مشاهده کرد. وی در این مصاحبه گفت: «روند آشتی میان حماس و فتح با مانع روبرو شده، زیرا در حال حاضر، ایالات متحده، حماس را در لیست سازمان‌های تروریستی قرار داده است».

به گفته وی، از آنجا که حماس در فهرست تروریستی قرار دارد، در صورتی که «ابومازن» (محمود عباس) بخواهد هر اقدامی برای آشتی با این جنبش انجام دهد، با تهدید آمریکا روبه‌رو می‌شود. آمریکا در حال حاضر سالانه ۴۵۰ میلیون دلار به فتح کمک می‌کند و در صورت قطع این کمک، ابومازن با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شود.

هر چند این که ایالات متحده واقعاً چنین تهدیدی را علیه ابومازن مطرح کرده باشد، جای سؤال دارد، اما برخی اعضای ارشد تشکیلات خودگردان، تمایل خود به پیشبرد روند آشتی با حماس را اعلام کرده‌اند. آن‌ها بر این باورند تا زمانی که حماس در فهرست تروریستی باقی بماند، رژیم اسرائیل بهانه محکمی برای خودداری از مذاکرات صلح دارد.

به هر حال، در مورد این نکته اطمینان وجود دارد که ایالات متحده در کوتاه مدت اقدام به خارج کردن نام حماس از فهرست گروه‌های تروریستی نخواهد کرد و رهبران حماس نیز به بلندمدت نظر دارند. اما نکته اینجاست که این اقدام از سوی آمریکا بدون پیش شرط نخواهد بود و آن‌ها به طور متقابل انتظاراتی از حماس خواهند داشت. یکی از این انتظارات، احتمالاً تقاضای به رسمیت شناخته شدن رژیم اسرائیل از سوی حماس خواهد بود.

اما همه این اقدامات را باید در راستای تلاش حماس برای خارج شدن از حالت یک جنبش حاکم بر بخشی از یک سرزمین، به یک گروه مورد اعتماد غرب تحلیل کرد. در همین راستا، چندی پیش، روزنامه سعودی «الشرق» گزارش داده بود که خالد مشعل از عبدالله، پادشاه اردن خواسته این پیام را به اوباما منتقل کند که حماس آماده پذیرش راهکار «دو دولت» و یا به عبارت دیگر، قبول مرزهای ۱۹۶۷ است.

البته نیازی به گفتن نیست که چنین کاری در تعارض آشکار با ایدئولوژی حماس ـ و یا دست‌کم ایدئولوژی که پیش از این داشته ـ قرار می‌گیرد.

دیگر گزارش‌هایی نیز که به تازگی در این زمینه منتشر شده، بیانگر این است که جنبش حماس از زمان خارج کردن دفتر خود از دمشق و منتقل کردن آن به قطر، با اشتیاق انتظار لحظه‌ای را می‌کشد که از سوی اوباما مورد «بخشایش» قرار گرفته و در پی آن، از شناسایی بین‌المللی برخوردار شود.

شاهد دیگری که در تأیید این مدعا می‌توان مطرح کرد، نحوه واکنش حماس به خبر سفر اوباما به سرزمین‌های اشغالی است. در روزهایی نه چندان دور و هنگام وقوع موارد مشابه، رهبران حماس مقامات تشکیلات خودگردان را متهم می‌کردند که روح خود را به آمریکا فروخته‌اند، ‌ولی این بار، تنها واکنش این رهبران در قبال سفر اوباما، سکوت بوده است.

به هر حال، مجموعه این عوامل و موضع‌گیری‌های مقامات حماس بیانگر آن است که این جنبش در استراتژی کلان خود تجدیدنظر کرده و به شدت در پی مصالحه با غرب برآمده است؛ به گونه‌ای که بعید نیست حتی در این مسیر نسبت به شناسایی رژیم اسرائیل نیز اقدام کند.