سنگرسازان بی سنگر، کلیدداران پیروزی سربازان وطن

پیشروی رزمندگان ایران در میدان نبرد مقابل ارتش بعث عراق، در حالی رقم خورد که یکی از ارکان این موفقیت بزرگ و تاریخی ملت ایران، نیروهای جهاد سازندگی بودند؛ سنگرسازان بی‌سنگری که مسیر پیروزی ملت ایران را می‌گشودند و در این مسیر پیروزی کمتر یادی از رشادت‌شان به میان آمده است.

 

به گزارش «تابناک»؛ صدام بعثی در ۲۶ شهریور ۵۹ در جلسهٔ فوق العادهٔ مجلس ملی عراق حاضر شد و گفت: من در برابر شما اعلام می‌کنم که ما قرارداد ششم مارس ۱۹۷۵ را کاملا ملغی می‌دانیم و شورای فرماندهی در این زمینه تصمیم خود را خواهد گرفت. این سخنان صدام از فرستنده‌های رادیو تلویزیونی عراق ساعت ۳۰و۲۰ در تاریخ ۲۶ /۶/ ۵۹ مستقیم پخش شد.
 
پنج روز بعد یعنی ۳۱/ ۶/ ۵۹ حملهٔ گستردهٔ نظامی خود را علیه ایران با ۱۲ لشکر مسلح به مرز‌های غربی، جنوب غربی و شمال غربی به طول بیش از یک هزار و سیصد کیلومتر شروع نمود. از هوا تا فرودگاه مهر آباد تهران، و در دریا تا دهانهٔ خلیج فارس، غرب تا سرپل ذهاب و اسلام آباد و در جنوب تا پشت دروازه‌های اهواز و محاصرهٔ آبادان پیش رفت. شهرهای قصر شیرین، سرپل ذهاب، نفت شهر، هویزه، بستان، خرمشهر، و صد‌ها روستا و بخش سقوط کرد و در کل بیش از چهارده هزار کیلومتر مربع از اراضی پنج استان خوزستان، ایلام، کردستان، باختران و آذربایجان غربی را به تصرف خود درآورد. مناطق مسکونی مراکز استان و شهرهای بزرگ ایران از جمله اهواز، باختران، ارومیه، تبریز، همدان، بوشهر، سسندج و غیره را مورد حملات هوایی قرار داد.

صدام در برابر چشم بینندگان تلویزیون حاضر شد و قرارداد الجزایر را پاره کرد و گفت: این قرارداد مربوط به زمانی است که ما ضعیف بودیم. در حال حاضر ما قوی هستیم و به این قرارداد نیازی نداریم.

مردم انقلابی جمهوری اسلامی ایران در برابر هجوم تجاوز کارانه به خروش آمدند و از اسرار کشور حرکتی عظیم انجام گرفت و مردم کوچه و بازار، گروه گروه به سوی جبهه‌ها رفته و برای جنگ و دفاع آماده شدند؛ به گونه‌ای که حتی به کار گرفتن این نیروهای وسیع مردمی برای فرماندهان، مشکل و فکر تشکیل بسیج و منظم کردن آنان و تنظیم ارتش بیست میلیونی مطرح شدند.

نقش جهاد سازندگی در جنگ

وقتی که حضرت امام (ره) فرمان تشکیل جهاد سازندگی را صادر فرمود، موجی عظیم به‌سازی عمق جامعه را تحت تأثیر قرار داد. جهاد گام‌های آغازین را با کمک به روستاییان استوار نمود و فعالیتش را از سازندگی و به‌سازی کشور شروع کرد.

این نهاد مقدس با داشتن جوانان مؤمن و فداکار و کم توقع، پس از ۱۵ روز که از شروع جنگ می‌گذشت. اولین اکیپ‌ها از سراسر کشور را به سوی جبهه‌های غرب و جنوب اعزام و در خطوط مقدم جبهه و پشت جبهه مستقر و از‌‌ همان لحظهٔ استقرار، فعالیت‌های مستمر و دشمن شکن خویش را آغاز کرد.

حضور ایثارگران جهاد سازندگی به مثابه قطره‌ای از دریای خروشان امت حزب الله در کلیهٔ سنگر‌ها و صحنه‌های نبرد، تأثیر شگرفی در تقویت و حمایت جبهه‌ها و گشودن راه‌های جدید در دفاع و کوتاه نمودن دست متجاوزان داشت. به تدریج با سامان گرفتن نیروهای شرکت کننده در جنگ، حضور جهاد سازندگی در جبهه‌های نبرد، هر روز شکل مشخص‌تر در ابعاد دقیق‌تر و حساس‌تری پیدا می‌کرد. به لحاظ گستردگی فعالیت ایثارگران جهاد سازندگی، ارائهٔ آمار و ارقام مشخص و دقیق از این فعالیت‌ها غیر ممکن است.

هر چند پشتیبانی و مهندسی جهاد در کلیهٔ عملیات‌ها از «ثامن الائمه» در مهر ماه ۱۳۶۰ تا «بیت المقدس ۴» در تیر ۱۳۶۷ خدمات شایان و شایسته‌ای نموده است، لیکن ما با در نظر گرفتن اجمال نویسی به ذکر پاره‌ای از تلاش‌های جهادگران در جنگ هشت ساله می‌پردازیم.

عملیات گسترده و پیروزمند والفجر ۸ یک عملیات آبی ـ خاکی بی‌مانندی بود. می‌توان به جرأت آن را یک جنگ مهندسی تمام عیار به شمار آورد که پیروزی‌های به دست آمده در این عملیات بی‌نظیر با برنامه ریزی‌های دقیق و حساب شده و به کارگیری نیروهای متعهد و متخصص جهادگر و مردمی و تلاش پیگیر و شبانه روزی و خدمت بی‌شایبهٔ فرزندان برومند پشتیبانی و مهندسی جنگ به وقوع پیوسته است.

نخلستان‌ها، باتلاق‌ها، نهر‌ها، خاکریز‌ها، جاده‌ها و پل‌ها در سواحل شرقی اروند رود همواره نمایانگر و بازگو کنندهٔ تلاش و همت بی‌همانند سنگرسازان بی‌سنگری است که در دل شب های تاریک تنها در جهت رضای پروردگار و بقا و نصرت اسلام و پاسداری از خون شهیدان حماسه ساز و و یاری سپاه توانمند اسلام در صحنه‌های رزم پرشکوه و دشمن شکن هشتمین فجرشان را آراستند.

از همه مهم‌تر اروند پرخروش که در برابر نیروی ایمان و ارادهٔ توانا و همت بلند حماسه سازان تسلیم گشته و در مقابل ایستادگی و عزم راسخ آنان به تعظیم درآمده و مقدم عاشقان حق را بر گردهٔ خود پذیرا و در جهت پیروزی اسلام بر کفر به سرور و شادمانی پرداخته بود، در شبهای بی‌شماری همت و تلاش ساحل سازان بی‌سنگر را در زیر رگبار مسلسل‌های فریب خوردگان به تماشا نشسته بود و با سرانگشت امواج بلند خود حدیث مقاومت و ایثار را در قالبی نوین به گوش ستارگان شب زمزمه کرده و فضای عرصهٔ پیکار را معطر ساخته بود.

این پیروزی عظیم، یعنی ساختن جبهه و تثبیت مواضع نه تنها تاکنون در هیچ یک از عملیات‌ سپاه اسلام در طول جنگ تحمیلی سابقه نداشته بود، بلکه بار دیگر توانایی‌های تخصصی پشتیبانی و مهندسی جنگ و جهاد سازندگی را به نمایش گذاشت و دنیا را به شگفتی و حیرت واداشت. احداث پل بزرگ «بعثت» روی رودخانهٔ خروشان اروند از ابتکارات جهاد بود که از نظر فنی و موفقیت استراتژیک اهمیت ویژه‌ای داشت و جز با الطاف خفیهٔ الهی هیچ‌گاه میسر نبوده است.

عملیات کربلای (۵) در شرایط زمانی و مکانی ویژه‌ای به وقوع پیوست که دشمن بعثی به هیچ وجه تصور آن را نمی‌کرد. در این منطقهٔ عملیاتی، ارتش بعث به کمک کار‌شناسان نظامی خارجی و صرف هزینه‌های بسیار هنگفت، قوی‌ترین و مستحکم ترین خطوط دفاعی را ایجاد نموده بود. به طوری که فرماندهان و سربازان بعثی با اطمینان از نفوذناپذیری این خطوط، آن را دژ «اسطوره‌ای» نام نهاده بودند.

 

ایجاد انواع میدان‌های مین و سیم‌های خاردار و سنگرهای بتونی در بخش‌های خاکی منطقه و ایجاد دریاچه‌ها و باتلاق‌های مصنوعی با عمق کم، که نه تنها نیروی پیاده، بلکه عبور قایق را نیز ناممکن می‌ساخت، از جملهٔ این موانع بود.

 

در انتهای این آب گرفتگی‌ها و در ساحل خط دفاعی دشمن، ده‌ها ردیف سیم خاردار و موانع خورشیدی و میدان‌های وسیع مین و سنگر‌های دیده بانی کمین قرار داشت و در پشت این موانع نیز دژ خاکی بزرگی به ارتفاع ۵ الی ۶ متر و به عرض ۱۰ متر احداث و یک کانال بزرگ سیمانی نیز در داخل این دژ تعبیه شده بود. قابل توجه اینکه این موانع و خطوط دفاعی در پشت این دژ باز هم تکرار شده بود.

اما این خطوط عظیم دفاعی، با امداد‌های غیبی خداوند و با ایثارگری‌های رزمندگان اسلام و فرماندهی هماهنگ و قوی عملیات و اجرای طرح‌های پیچیده و عظیم عملیاتی و مهندسی ـ رزمی، که در واقع حاصل تجارب سال‌ها ایثارگری توأم با اخلاص و خلاقیت دلیرمردان خطه توحید بوده است، آن چنان با سرعت در هم ریخت که دشمن حتی تصورش را هم نمی‌کرد.

برای آنکه واحد‌های مهندسی ـ رزمی لشکریان اسلام نتوانند از تجارب قبلی خود در این منطقه بهره بگیرند، رژیم بعث استحکامات و موانع و مواضع پدافندی خود را به نحوی طراحی نموده بود که از لحاظ مهندسی ـ رزمی به سازماندهی جدیدی نیازمند بود.

در چنین شرایطی، گردان‌های پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد سازندگی در منطقه مستقر شده و در قبل از عملیات با انجام کارهایی از قبیل: تردد نیروهای رزمی، ترمیم و تعریض و شن ریزی راه‌های مواصلانی و همچنین احداث صد‌ها سنگر و ده‌ها مقر و قرارگاه جهت استقرار نیروهای عمل کننده و سنگرهای توپخانه،، ادوات، اورژانس و ... منطقه را برای انجام عملیات آماده می‌کردند.

در حین عملیات نیز، جهادگران گردان‌های پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد سازندگی در زیر سخت‌ترین آتش دشمن جاده‌ها را جهت عبور وسایل نقلیه و امکانات مورد نیاز سپاهیان، درون آب گرفتگی‌ها تا خط مقدم دشمن امتداد داده و به جاده‌های تدارکاتی نیروهای بعثی وصل نمودند و در این عملیات بهترین و با تجربه‌ترین نیرو‌هایش به شهادت رسیدند. این عمل در پیشروی سپاه اسلام بسیار مؤثر بود. در این راستا باید از رانندگان کمپرسی در جابه‌جایی و حمل خاک و رانندگان لودر و بولدوزر که در زیر آتش شدید دشمن ایثارگرانه تلاش می‌کردند، یاد کرد.

علاوه بر این، سنگرسازان بی‌سنگر، پا به پای رزمندگان اسلام، و در بعضی مواقع جلو‌تر از رزمندگان در عملیات پیش می‌رفتند و با دستگاه‌های لودر و بولدوزر، خود را به خاکریزهای دشمن ـ که هنوز سقوط نکرده بود ـ رسانیده و خاکریز‌ها و دیگر موانع را می‌گشودند که در تاریخ جنگ تحمیلی بی‌سابقه و بی‌همانند بود.

همچنین در حین عملیات، گردان‌های پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد در تمامی مراحل پیشروی‌ها قدم به قدم برای سپاهیان توحید، خاکریز عملیاتی احداث نموده و مکمل رزم بی‌امان برادران رزمنده‌شان بودند. به علاوه طرح‌ها و ابتکارات فنی ـ مهندسی نوینی در حین عملیات به اجرا درآمد که شرح آن، در این مختصر نمی‌گنجد.

پس از انجام عملیات نیز پاک‌سازی منطقه، تعمیر ادوات محل مجروحان، احداث استحکامات برای جلوگیری از ضد حمله و ده‌ها فعالیت دیگر، وظایفی بود که «سنگر سازان بی‌سنگر» عاشقانه به انجام رساندند.

جهاد سازندگی با احداث بیش از شش قرار‌گاه فرماندهی، چهار تیپ و ۴۰ گردان پشتیبانی و مهندسی جنگ و ۲۵ ستاد پشتیبانی استان با تجهیزات کامل و ماشین آلات و با پذیرش مسئولیت مهندسی جنگ در کلیهٔ محورهای عملیاتی جنوب و غرب با اعزام ۵۴۰ هزار نیروی جهادگر و با اهدای بیش از ۳۱۰۰ شهید و ۲۱ هزار جانباز و ۱۱۰۰ آزاده، نقش عظیمی را در ۸ سال دفاع مقدس ایفا نموده است.

جهادگران جهاد سازندگی با کارنامه‌ای افتخارآمیز و غرورآفرین توانستند دشمنان نظام اسلامی را ناامید و منکوب و دوستان انقلاب را شادمان کنند. حضرت امام خمینی (ره) به عنوان پیر و مراد این عزیزان در سالهای دفاع مقدس در وصف تلاش‌های مخلصانه‌شان فرمودند: زحمات بی‌وقفه جهاد ـ این سنگرسازان بی‌سنگر ـ در دفاع مقدسمان از مسائلی است که ترسیم آن در قالب الفاظ نمی‌گنجد.

همچنین رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه‌ای اینگونه رضایت خود را از این مردان جهادی اعلام نمودند: «یکی از برجسته‌ترین کارهای جهاد سازندگی همین نقش آن در جبهه‌های جنگ بود و من مطمئنم که مردم ما درست نمی‌دانند جهاد در جبهه‌های جنگ چه کرده و لذا انتظار دارند که این‌ها هم در جبهه مثل نیروهای مسلح ارتش مثل سپاه و بسیح و سایر نیروهای مسلح کار کرده باشند و این جهاد آنجا چه کاری می‌کند. این را مردم درست نمی‌دانند اما باید مردم بدانند جوان‌هایشان که در جهاد کار می‌کنند چه خدماتی انجام می‌دهند تا خوشحال شوند.

حضور در میدان جنگ و در صحنهٔ جهاد و مبارزه، تفنگ به دست گرفتن و تیراندازی کردن، چیزهای پرهیجان قضیه است... این برادران می‌توانستند این کار‌ها را بکنند اما سراغ چه کاری رفتند؟ به سراغ کم هیجان‌ترین کار‌ها! هیچ کس هم خبردار نمی‌شه... کسی باید ایمان داشته باشد تا بتواند این کار را انجام دهد. برادرهای جهاد این کار را کردند.»
 
گرامی و بلند باد یاد جوانان عزیزی که در پناه سنگر استوار عشق و ایمان، در جبهه‌های دفاع مقدس، افتخار لقب سنگرسازان بی‌سنگر را به دست آوردند و جان شیرین و جوانی زیبا را تقدیم اسلام و مسلمین کردند.