نزدیک شدن توافق ژنو به مرحله اجرا با اخباری درباره وضعیت ایران در بازار نفت و صنعت خودور همراه شده است. سخنان رئیسجمهور در مورد هنر و واکنش چند روزنامه به آن، دیگر مطالب مهم روزنامههای امروز است.
خودرو در آستانه لغو تحریماعتماد خبر داده که
«خودرو در آستانه لغو تحریم» است. به نوشته اعتماد ساسان قربانی، دبیر انجمن قطعهسازان خودرو از لغو تحریم خودرو از بیستم ژانویه خبر داد و اظهار داشت: بر اساس توافقات ژنو از ۲۰ ژانویه تحریم صنعت خودرو کشور لغو و ماحصل این موضوع در ثبت سفارشها، گشایش اعتبار و سایر فرآیند آن پس از ۶ ماه مشخص میشود. وی با بیان اینکه مشکل اصلی صنایع کشور امروز انتقال پول است، افزود: با توجه به اینکه تحریمهای بانکی همچنان ادامه دارد و نقل و انتقال پول هزینه بالایی (حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد) تا مقصد نهایی دارد با توافقاتی که با بانکهای اروپایی و آسیایی انجام شده است این معضل نیز تاحدودی حل خواهد شد.
قربانی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود کاهش نرخ دلار قیمت خودروهای داخلی تغییری نکرده است و خودروسازان مقاومت میکنند، گفت: تأثیرات لحظهای نرخ دلار تأثیر چندانی بر قیمت خودرو نخواهد داشت و تأثیرات آن به کندی صورت میگیرد و زمانبر است. از زمانی که مواد اولیه برای تولید خودرو خریداری میشود تا زمانی که محصول نهایی ساخته و وارد بازار میشود نرخ ارز در نوسان است و بهای خودرو با این نوسان نمیتواند هماهنگ شود. دبیر انجمن قطعه سازان خودرو در حالی این سخنان را بیان میکند که هفته گذشته انجمن حمایت از مصرف کنندگان از خودروسازان تقاضا کرد تا نسبت به تطبیق قیمت خودروهای تولیدی و کاهش آن، اقدامات عاجل و جدی را به عمل آورند.
واکنشهای متفاوت به سخنان هنری رئیس جمهورسخنان رئیس جمهور در جمع هنرمندان با واکنشهای متفاوتی همراه شده است. روزنامههای اصلاحطلب از این سخنان راضی و امیدوار شدهاند و کیهان و وطن امروز نیز اعتراض خود را بیان داشتهاند.
اعتماد در مطلبی در مورد سخنان حسن روحانی در جمع هنرمندان با عنوان
«جسارت روبه رو شدن با زیاده خواهان فرهنگی» نوشته: اگر بخواهیم عصاره سیاستهای فرهنگی دولت یازدهم را بر اساس سخنان مدیر اول اجرایی کشور در میان هنرمندان در چهارشنبه گذشته در یک جمله خلاصه کنیم، عبارت «عبور از فرهنگ گلخانهای» عبارت مناسبی است. فرهنگ گلخانهای شرایطی است که در آن هنرمندان توسط اهرمهای اقتصادی و ممیزی حمایت میشوند تا به سوی تولیدات هنری مطابق با اهداف سیاسی و اجتماعی و فرهنگی دولت هدایت شوند. این نوع سیاست فرهنگی که در آن سیاستمداران رئیس و هنرمندان در بهترین شکل کارمند محسوب میشوند، به شکل کج دار و مریز اما متداوم مهمترین سیاست فرهنگی دولتهای پیشین در زمینه فرهنگ بوده است. حیطه پرخطر چالش و تفسیر فرهنگ همیشه برای دولتها منطقه مین گذاری است و دولتمداران سعی کردهاند به گونهای وارد این حیطه شوند تا کمترین گزند و ریزش را به دنبال داشته باشد. اما دولت یازدهم همان طور که رییسش میگوید توانایی حضور در این حیطه را ندارد. این ناتوانی را نه در حد شعار بلکه عملامی توان درک کرد. دولت بودجه فرهنگی چشمگیری مانند دولتهای پیشین ندارد.
شرق این دیدار را بهیادماندنی نامیده و در مطلبی با عنوان
«کارت سبز هنرمندان به روحانی» نوشته: یک روز بعد از «کارت زرد» مجلس به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دولت از هنرمندان «کارت سبز» گرفت. این کارت، واکنش مثبت آنان به برنامهها و سخنان رییسجمهور در جمع اهل هنر و ادب بود. حسن روحانی، شامگاه چهارشنبه خطاب به هنرمندان تأکید کرد برای پیشبرد اهداف خود در حوزه هنر ـ نظیر «احیای ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی» ـ جدی است، حتی به تعبیر وی «اگر چه ممکن است وزیر باز هم کارت زرد بگیرد» اما «کارت زرد برای این دولت، نگرانی نیست».
روحانی فرصت را مغتنم شمرد و در حمایت از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامیاش تأکید کرد: «به امثال آقای جنتیها بهعنوان مدافع از حقوق هنرمندان و آزادی افتخار میکنیم». هنرمندان هم آمده بودند تا از رئیس دولت یازدهم سخنان بیشتر و شفافتری پیرامون حوزه فرهنگ و هنر بشنوند. این دیدار، پاسخی بود به نقد برخی که معتقدند دولت روحانی در زمینه فرهنگی، کمتر، برنامه روشنی ارایه کرده است. دیدار رئیسجمهور و هنرمندان در فضایی دوستانه برگزار شد و حسن روحانی که خود را «میهمان اهل فرهنگ و هنر»، تلقی کرد حرفهای دلگرمکنندهای زد و به مهمترین دغدغه هنرمندان اشاره کرد: «ممیزی». شنیدن صحبتهای رییسجمهور با استقبال اهالی هنر روبهرو شد، چه در تالار وحدت و چه تاکنون که سه روز از این دیدار گذشته؛ ارزیابیهایی آمیخته به بیم و امید میان هنرمندان برانگیخته است؛ بیم از اینکه این مواضع خوب در حد «شعار» باقی بماند و امید برای تحقق وعدههایی که خواست همیشگی هنرمندان است.
کیهان اما در اعتراض و در شروع یکی از خبرهای ویژه خود با عنوان «نه علف هرز، هنر است و نه انسان بیدرد، هنرمند» نوشته: آیا منظور رئیس جمهور از اینکه اعلام کردهاند کارت زرد مجلس را برای دولت نگرانی نمیدانند و به امثال آقای جنتی افتخار میکنند این است که دولت عامدانه قرار است نسبت به ترویج اباحیگری در عرصه فرهنگ بیتفاوت باشد اما با منتقدین این روند با ابزار توقیف نشریه رفتار کند؟ بخشهایی از سخنان رئیس جمهور در دیدار هنرمندان با انتقاد محافل رسانهای مواجه شد.
وطن امروز نیز در واکنشی تند، به سخنان رحیم پورازغدی در جشنواره عمار با عنوان
«آنها که میگویند هنرارزشی و غیرارزشی نداریم دغدغه ریاست دارند» اشاره کرده و از زبان وی نوشته: بهتر است اصطلاح سینمای اسلامی را به کار ببریم، نه سینمای دینی و نه سینمای معنوی را. سینمای دفاع از خانواده و سینمای اخلاق و سینمای نظم و اخلاق و مدیریت و مدارا و سینمای برابری همه در ذیل سینمای اسلامی قرار میگیرد. ما سینمای اسلامی و اسلامیتر میتوانیم داشته باشیم و دیگر اینکه یک فیلم هم میتواند اسلامی باشد و هم در قسمتهایی ضداسلامی باشد. اینکه گفته میشود هنرارزشی و ضدارزشی وجود ندارد قطعاً غلط است. وی افزود: من معنی این جمله را نمیفهمم که هنر ارزشی و ضدارزشی وجود ندارد، یعنی سینمایی که مروج شرک و خرافه است با سینمای مروج توحید و عبادت، مساوی است؟ بعضیها اصلا به این چیزها فکر نمیکنند، به دنبال چیزی هستند که برایش کف بزنند، اینها دغدغه حقیقت ندارند، دغدغه ریاست دارند اما انبیا دغدغه حق و باطل داشتند. میگویند هنر به ارزشی و ضدارزشی تقسیم نمیشود و هنرمند ارزشی و غیرارزشی هم نداریم. یا این حرف بیمعناست یا شرک و توحید با هم مساوی هستند. یکی کردن اینها کاسبی است. طبق فرهنگ قرآن شعرا و هنرمندان دو دستهاند؛ یک دسته اهل اغوا هستند و یک دسته هستند که استثنا میشوند و دنبال ترویج حق و عدل و دفاع از مظلومند. آیا شعر دعبل و شاعران انقلابی با شعر شاعران درباری و نوکران حکومت مساوی است؟ یکی کردن اینها درست در مقابل خط امام و خط انقلاب و خط انبیا قرار دارد.
توافق ژنو یک گام تا اجرااعتماد از جمله روزنامههایی است که به توافق رسیدن عراقچی و اشمید در ژنو در مورد اجرای توافق هستهای را مورد اشاره قرار داده است. این روزنامه نوشته: نتایج ۴ دور مذاکره جدید هستهای ایران و ۱+۵ و گفتوگوهای مستقیم ایران و امریکا برای تأیید به پایتختها رفت.
پس از چهار دور مذاکرات فشرده میان نمایندگان ایران با نمایندگانی از اتحادیه اروپا و امریکا در ژنو، عباس عراقچی از توافق بر سر مسائل باقی مانده میان ایران و اعضای گروه ۱+۵ خبر داد. کارشناسان ایران و گروه ۱+۵ در مذاکرات کارشناسی خود بر سر مسائل فنی که چند روز قبل در ژنو برگزار شده بود بر سر سه موضوع نتوانسته بودند به توافق برسند و از این رو قرار شده بود تا عباس عراقچی و هلگا اشمید، معاون کاترین اشتون برای حل این مشکلات باقی مانده با یکدیگر گفتوگو کنند. البته از آنجا که این گفتوگوها مهم بود، وندی شرمن، نماینده وزارت خارجه امریکا و نماینده هیأت امریکایی در مذاکرات ژنو هم به این مذاکرات پیوست و سرانجام پس از دو روز مذاکرات فشرده آنها بر سر موضوعات باقی مانده به توافق دست پیدا کردند.
به گزارش تسنیم به نقل از پرس تی وی عراقچی با اعلام خبر پایان مذاکرات ژنو اعلام کرد که درباره مسائل باقی مانده به توافق رسیدیم. وی در ادامه افزود که بیانیهای طی روزهای آتی در صورت موافقت رسمی همه طرفین با متن آن منتشر خواهد شد. یک عضو هیأت مذاکره کننده هستهای ایران نیز در گفتوگو با ایرنا، از توافق میان نمایندگان ایران و ۱+۵ در سطح مدیران سیاسی خبر داد و گفت: این توافق جهت تصویب نهایی به پایتختها منتقل خواهد شد. چهار دور مذاکره سخت و فشرده با رنگ و لعاب سیاسی، در دو روز آخر هفته میان ایران و معاون کاترین اشتون، برای رفع سه مورد اختلافی بین ایران و ۱+۵ برای اجرای توافق اقدام مشترک در ژنو برگزار شد. در حالی که قرار بود از روز پنجشنبه عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد تیم هستهای با هلگا اشمید معاون کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مذاکراتی دو جانبه، ابهامات باقی مانده در پرونده هستهای ایران را حل و فصل کنند اما حضور ناگهانی وندی شرمن معاون وزیر خارجه امریکا و طرف مذاکره کننده هستهای در نشست روز پنجشنبه و جمعه مذاکرات را به سمت مذاکرات دو جانبه میان ایران و امریکا برد. ظاهرا وندی شرمن که قصد سفر به روسیه را داشته است در بین سفر اعلام آمادگی برای حضور در این مذاکرات را داشته و با توقف در ژنو به این مذاکرات پیوسته است.
آن طور که یک منبع نزدیک به هیأت مذاکره کننده هستهای ایران به ایرنا گفته است، «نشست سه جانبه میان اشمید، شرمن و عراقچی درباره مسائل باقیمانده برای اجرای توافقنامه ژنو برگزار شد و سپس نمایندگان ایران و امریکا با یکدیگر نشست دوجانبهای داشتند». ظاهرا شب نخوابیهای طرفهای مذاکره کننده تمامی ندارد چراکه مذاکرات شش ساعته عراقچی با هلگا اشمیت تا یک بامداد پنجشنبه ادامه داشت تا خاطره ژنو سه بار دیگر تکرار شود. بدین ترتیب طی دو روز، چندین دور مذاکره سه جانبه میان ایران و معاون کاترین اشتون و امریکا به طور جدی برگزار شد.
گفتنی است، ریاست هیأت کارشناسی ایران با نماینده گروه ۱+۵ را عراقچی برعهده دارد. حمید بعیدینژاد، مدیرکل امور سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه و نیز کارشناسانی از این وزارتخانه، سازمان انرژی اتمی و همچنین کارشناسان امور بانکی و نفتی او را همراهی میکنند. همزمان اتحادیه اروپا در بیانیهای از حصول پیشرفت در مذاکرات هستهای با ایران خبر داد. به گزارش یورونیوز، اتحادیه اروپا هم بر پیشرفت گسترده در جریان مذاکرات ژنو با مذاکره کنندگان ایرانی تأکید کرده است. امریکا نیز اعلام کرد در مذاکرات با ایران پیشرفتهای خوبی به دست آمد.
سهم فروش نفتمان را از بازارهای جهانی کی پس میگیریم؟ روزنامههای امروز چندین خبر متفاوت در مورد نقش ایران در آینده بازار نفت را مورد توجه قرار دادهاند. ابتکار در مطلبی با تیتر
«اثرگذاری تحریم نفتی ایران یک چهارم شد» نوشته: اداره اطلاعات انرژی آمریکا از کاهش تأثیر تحریم نفتی ایران به یک چهارم در سال ۲۰۱۳ خبر داد و اعلام کرد، تولید نفت ایران در این سال با کاهش ۵ درصدی به ۲.۸ میلیون بشکه در روز رسیده و ایران سومین تولید کننده اوپک در این سال شده است.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا وابسته به وزارت انرژی این کشور در جدیدترین گزارش خود به نام «چشم انداز کوتاه مدت انرژی» متوسط تولید نفت ایران در سال ۲۰۱۳ را ۲.۸ میلیون بشکه در روز اعلام کرد. در حالی که تولید نفت ایران در سال ۲۰۱۲ و تحت تأثیر تحریمهای آمریکا و اروپا ۶۹۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت و به ۲.۹۷ میلیون بشکه در روز رسید در سال ۲۰۱۳ تنها ۱۷۰ هزار بشکه در روز از تولید نفت ایران کاسته شده که به عقیده کارشناسان این مسأله نشان دهنده کاهش شدید تأثیر تحریمها بر تولید و صادرات نفت ایران طی این سال است.
بر اساس آمار ارائه شده از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا تولید نفت ایران در دورههای سه ماهه سال ۲۰۱۲ افت و خیز زیادی داشته اما در سال ۲۰۱۳ تولید نفت ایران در دورههای سه ماهه سال ۲۰۱۳ رقم ثابتی داشته است. در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۲ تولید نفت ایران ۳. ۴ میلیون بشکه در روز گزارش شده که این رقم در سه ماهه دوم ۲۰۱۲ به ۳.۰۹، در سه ماهه سوم به ۲.۷۵ و در سه ماهه چهارم به ۲.۶۳ میلیون بشکه در روز رسیده است. اما تولید نفت ایران در ۴ دوره سه ماهه ۲۰۱۳ رقم ثابتی بالغ بر ۲.۸ میلیون بشکه در روز داشته است. بر این اساس طی سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ که تحریم نفتی غرب علیه ایران به اجرا گذاشته شده در مجموع ۸۶۰ هزار بشکه در روز از تولید نفت ایران کاسته شده است.
به عبارتی تولید نفت ایران طی این دو سال ۲۴ درصد کاهش داشته که ۱۹ درصد از این رقم مربوط به سال ۲۰۱۲ بوده و در سال ۲۰۱۳ تنها ۵ درصد از تولید نفت ایران کاسته شده است. بدین ترتیب تأثیر تحریمها بر تولید نفت ایران در سال ۲۰۱۳ نسبت به سال قبل از آن یک چهارم شده است. تحلیلگران معتقدند ابزار تحریم نفتی ایران با توجه به واقعیتهای بازار نفت و شرایط بینالمللی ظرفیت بیشتری برای اعمال فشار به ایران ندارد و نمیتوان تولید فعلی نفت ایران را دوباره تاحدقابل ملاحظهای کاهش داد.
به گفته این افراد تن دادن غرب به مذاکرات هستهای با ایران و پذیرش سطحی از حقوق هستهای ایران با توجه به چنین واقعیتی قابل تفسیر است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا در بخش دیگری از گزارش خود ایران را سومین تولید کننده بزرگ اوپک در سال ۲۰۱۳ معرفی کرده است. عربستان با تولید روزانه ۹.۵۹ میلیون بشکه در روز بزرگترین تولید کننده اوپک در سال ۲۰۱۳ شناخته شده است و عراق با تولید ۳.۰۳ میلیون بشکه در روز در رتبه دوم از این نظر قرار گرفته استامارات با تولید ۲.۷ میلیون بشکه در روز و کویت با تولید ۲.۶ میلیون بشکه در روز به ترتیب رتبههای چهارم و پنجم اوپک را به خود اختصاص دادهاند. ونزوئلا، نیجریه، آنگولا، الجزایر، لیبی، قطر و اکوادور نیز به ترتیب در رتبههای بعدی از این نظر قرار گرفتهاند. بر اساس این گزارش کل تولید نفت اوپک در سال ۲۰۱۳ بالغ بر ۲۹.۹۶ میلیون بشکه در روز اعلام شده است که این رقم نسبت به سال قبل از آن ۹۹۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است.
شرق نوشته که تطبیق ارقام امسال و سال ۹۰، افت ۵۶درصدی درآمد نفتی ایران را نشان میدهد. به نوشته شرق، وزیر نفت درآمد نفتی ایران (نفت و مایعات گازی) در ۹ماهه ابتدای امسال را ۳۴میلیارددلار اعلام کرد که تنها دومیلیارد از این میزان وصول نشده است. این در حالی است که گزارشهای اوپک از درآمد ۵۰میلیارد دلاری ایران از محل فروش نفت در سال گذشته حکایت دارد. بر همین اساس در صورت احتساب بیش از دومیلیاردو۸۰۰میلیوندلار درآمد نفتی در هر ماه سالجاری، به نظر میرسد جمع درآمد نفتی امسال ایران به ۴۲میلیارددلار برسد که این خود حکایت از روند کاهش درآمدهای نفتی کشور دارد. با این حال در صورتی که درآمدهای نفتی سالجاری را مانند سال ۹۱ حدود ۵۰میلیارددلار در نظر بگیریم، این رقم مانند سال گذشته در مقایسه با سال ۹۰ که اوج درآمدهای نفتی ایران به میزان ۱۱۳میلیارددلار بود، حدود ۵۶درصد کاهش داشته است. در واقع مجموع درآمدهای نفتی ایران در سالجاری و سال گذشته حدودا ۱۳میلیارددلار کمتر از درآمدهای نفتی ایران در سال ۹۰ است.
هرچند وزیر نفت معتقد است فروش مایعات گازی در سالجاری نسبت به سال ٩١ افزایش صدهزاربشکهای داشته است و این خود رونقی در درآمدهای نفتی کشور محسوب میشود. بر این اساس در سالجاری با احتساب درآمد دومیلیاردو۸۰۰میلیوندلاری فروش نفت خام و مایعات گازی در هر ماه تا پایان سال درآمد کشور به حدود ۴۳میلیارددلار خواهد رسید که نسبت به درآمد سال گذشته هفتمیلیارددلار کاهش درآمد نفتی را شاهد خواهیم بود. اگر ۱۵درصد فروش مایعات گازی در هرسال را از آن رقم کسر کنیم به نظر میرسد درآمد ایران از محل فروش نفت خام در سالجاری حدود ۳۸میلیارددلار خواهد بود.
بنابراین به نظر میرسد دولت در هر روز سال ۹۱، روزانه یکمیلیون بشکه نفت صادر کرده در حالیکه این قم در بودجه ۹۳ به یکمیلیونو۳۰۰هزار بشکه افزایش یافته است که در صورت عدم تحقق آن کسری بودجه ایجاد خواهد شد. این همان ریسکی است که برخی کارشناسان از آن یاد میکنند هر چند زنگنه از این بابت نگران نیست و معتقد است نفت صددلاری با واقعیتها تطابق دارد. برخی کارشناسان نیز از این تفکر حمایت میکنند و تأکید دارند بودجه نسبت به سالهای گذشته واقعیتر نگاشته شده و یکی از دلایل تثبیت این اظهارات را در نفت صددلاری جستوجو میکنند. در این صورت دولت در نظر دارد با فروش یکمیلیونو۳۰۰هزار بشکه نفت صد دلاری در هر روز سال ۹۳ درآمدی بالغ بر ۴۶میلیاردو۸۰۰میلیوندلار درآمد نصیب کشور کند. بنابراین پیشبینی دولت درآمد بیش از ۵۰میلیارددلاری نفت در سال آینده است درحالیکه برخی مدیران سابق نفت اینروزها از کاهش صادرات نفت کشور نسبت به پنجماهه اول سال خبر میدهند. در این بین تأکید دولت یازدهم بر نفت صددلاری در بودجه ۹۳ که اینروزها انتقادهای زیادی بههمراه داشته به نظر وزیر نفت رقمی معقول و قابل تحقق است چراکه به گفته او، درآمد ۳۴میلیارددلاری ایران در ۹ماهه ابتدای سال و رونق در فروش مایعات گازی میتواند دلیلی محکم برای تحقق این قیمت در بودجه باشد. بر همین اساس، با توجه به نرخ دلار در برابر ریال که در بودجه ۲۶هزارریال در نظر گرفته شده است، در سال آینده درآمدی بالغ بر ۷۷۰هزارمیلیاردریال نصیب کشور میشود. در این بین بسیاری از کارشناسان معتقدند هم نرخ برابری ریال در برابر دلار، نزدیک به واقعیتهای امروز اقتصادی کشور در نظر گرفته شده و هم با توجه به اینکه هماکنون هر بشکه نفت در بازار جهانی حدود ۱۰۸دلار قیمت خورده است، میتوان گفت که قیمت صددلاری برای هر بشکه نفت در سال آینده، قیمت معقول و منطقی خواهد بود. این در حالی است که در بودجه سال آینده پیشبینی میشود حدود ۵۰۰هزارمیلیاردریال، کسری بودجه ایجاد شود. بخشی از این کسری بودجه، قرار است از درآمدهای حاصل از فروش نفت تامین شود. طبق پیشبینیهای صورتگرفته حدود ۴۲۰هزارمیلیاردریال از درآمدهای نفتی صرف جبران کسری بودجه خواهد شد.
قانون نیز سخنان نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران را مورد توجه قرار داده که وعده داده است سهم فروش نفتمان را از بازارهای جهانی پس میگیریم. وی در بخشی از گفتوگوی خود با قانون گفته است: گذشته از مسائل سیاسی و امنیتی که از آن به عنوان دو عامل بازدارنده یاد کردم، فکر میکنم اگر مناقشه اتمی به نوعی حل شود که خریداران مطمئن باشند این روند قرار نیست پاندولی باشد و بتواند یک اعتماد تدریجی را به وجود آورد ایران خواهد توانست بخشی از بازارهای نفت خود را به دست آورد. بنابراین من با نظرات بدبینانه برخی کارشناسان که معتقدند شاید ایران تا ۱۰ سال دیگر هم نتواند بازارهای نفت خود را باز پس گیرد موافق نیستم. چرا که در بخشی از بازارهایمان پالایشگاهها علاقهمند به استفاده از نفت ایران هستند و به اجبار و به دلیل فشارهای سیاسی از سوی غرب ناچار به تحریم نفت ایران شدهاند. شاید بتوانیم در حدود ۵۰ درصد از ظرفیتهای فروش نفت خود را پس از توافقات نهایی اتمی در مدت یک یا دو سال بهدست آوریم. از سوی دیگر ما هر چه تلاش کنیم نفت را درسبدی خاص به مشتریان بفروشیم موفقتر هستیم. منظور از این سبد در واقع سبدی از پیشنهادات، توافقات و امتیازات است که بخشی از آن سیاسی و بخش دیگری از آن میتواند راهبردی و اقتصادی باشد. در اینجاست که دیپلماسی میتواند به کمک نفت بشتابد تا از بحرانی که در آن قرار گرفتهایم خارج شویم.