هشتمین دبیرکل
سازمان ملل متحد نتوانست بیشتر از یک روز بر تصمیم خود بماند و با وجود تأکید
همیشگی خود بر ضرورت حضور ایران در مذاکره بر سر آینده سوریه، دعوت خود از ایران
برای شرکت ایران در ژنو ۲ را لغو کرد.
به گزارش «تابناک»، چندین ماه است که مسأله حضور یافتن یا نیافتن ایران در کنفرانس ژنو ۲ درباره آینده سوریه به چالشی بزرگ بر سر راه برگزاری آن تبدیل شده است. موضع رسمی اعلام شده ایران همواره این بوده که ایران برای حضور در این کنفرانس بینالمللی، هیچ پیششرطی را نخواهد پذیرفت.
بنا بر این گزارش، در ماههای اخیر مسأله حضور ایران در این کنفرانس، پیوسته مورد بحث ایران و سازمان ملل و نیز قدرتهای بزرگ بوده است. بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل، بارها در این باره با مقامات ایرانی مذاکره کرد.
اخضر ابراهیمی، نماینده سازمان ملل و نیز اتحادیه عرب در امور سوریه، چندین بار و از جمله در حاشیه مذاکرات هستهای ایران در ژنو با مقامات ایرانی در این باره گفتوگو کرد. البته به تازگی کری و لاوروف، وزرای خارجه آمریکا و روسیه نیز به همراه ابراهیمی، این مسأله را در پاریس مورد گفتوگو قرار دادند.
در حالی که روسیه دعوت نشدن ایران را اشتباهی بزرگ میداند، آمریکاییها که هنوز در برابر پذیرفتن واقعیات صحنه سوریه و نقش ایران در آن مقاومت میکنند و از سوی دیگر نمیخواهند دوستان منطقهای خود را بیش از این از خود برنجانند، تاکنون از اصلیترین مخالفان حضور ایران در ژنو ۲ بودهاند.
بان کی مون که در دوره وی جایگاه دبیرکلی سازمان ملل افول جدی داشته، جسارت این را یافت که در برابر ضرورت حضور ایران در ژنو ۲ تسلیم شود، ولی وی کمتر از ۲۴ ساعت، از تصمیم خود برگشت و دعوت از ایران را لغو کرد.
بلافاصله پس از دعوت از ایران، عربستان سعودی اصلیترین حامی این روزهای تروریستهای سوری با واکنش نسبت به دعوت «بان کی مون» ایران را شایسته حضور در این نشست ندانست. ریاض ضمن تکرار اتهامات خود درباره حضور نیروهای ایرانی در سوریه تأکید کرد که ایران مبدأ لزوم تشکیل دولت انتقالی در سوریه را نپذیرفته است.
پس از این دعوت، بخشی از مخالفان سوری نیز حضور خود در ژنو را به لغو دعوت از ایران منوط کردند، ولی واقعیت لغو دعوت از ایران، آن چیزی است که واشنگتن پست از آن پرده برداشته است.
به نوشته این روزنامه، جان کری، وزیر خارجه آمریکا شخصا با بان کی مون لابی کرده بود تا دعوت از ایران را بازپس گیرد و مقامات آمریکایی تصریح کرده بودند که اگر ایران در ژنو ۲ باشد، شرکت نخواهند کرد و این مسأله میتوانست نتیجه به ثمر نشستن هشت ماه مذاکرات را با خطر همراه سازد.
دبیر کل وقتی که خبر دعوت ایران به این اجلاس را اعلام کرد، گفت: «پس از گفتوگوهای طولانی به این نتیجه رسیدیم که کشورهای ایران، لوکزامبورگ، مکزیک، یونان، استرالیا، بلژیک، بحرین، کره جنوبی، هلند و واتیکان به فهرست دعوت شوندگان به کنفرانس بینالمللی صلح سوریه را بیفزاییم. همان گونه که بارها بر اهمیت و ضرورت حضور ایران در کنفرانس ژنو ۲ تأکید کردم، نقش تهران برای صلح و ثبات در سوریه تأثیرگذار خواهد بود».
وی با اشاره به مذاکرات خود با ظریف، وزیر خارجه ایران مدعی شد: «وی به من اطمینان داد که مانند دیگر کشورهای دعوت شده به روز اول مذاکرات در مونترو، ایران درک میکند که مبنای مذاکرات اجرای کامل توافق حاصل در سی ژوئن ۲۰۱۲ در ژنو خواهد بود».
مهمترین و پرچالشترین آنچه در ژنو یک مورد توافق حاضرین قرار گرفته، اشاره به این هدف اعلام شده که «ایجاد یک نهاد حکومت انتقالی با قدرت کامل اجرایی که اعضای دولت و نمایندگان مخالفان در آن شرکت داشته باشند و بر اساس رضایت دو طرف تشکیل شده باشد».
هرچند دولت سوریه حاضر شده که در ژنو ۲ حاضر شود، ولی اعلام کرده است که هیأت نمایندگی رسمی سوریه، قدرت را به هیچ کسی واگذار نخواهد کرد.
موضع رسمی ایران نیز که از زبان حسین امیر عبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزارت امورخارجه و دیگران بارها تکرار شده، نپذیرفتن هیچ پیش شرطی است و اعلام این است که «ما در ژنو یک حضور نداشتهایم و ایران نقشی در تنظیم بیانیه ژنو ۱نداشته است. اصرار برای اعلام پذیرش بیانیه ژنو ۱، ناپذیرفته و مردود است».
هرچند بان کی مون با عباراتی مبهم و قابل تفسیرهای مختلف گفته «به من اطمینان داد که مانند دیگر کشورهای دعوت شده به روز اول مذاکرات در مونترو، ایران درک میکند که مبنای مذاکرات اجرای کامل توافق حاصل در سی ژوئن ۲۰۱۲ در ژنو خواهد بود»، ظریف همچنان اصرار دارد که «آقای بان کی مون در هفته گذشته چندین بار با من تماس گرفت و من صریح به ایشان اعلام کردم که برای حضور در این نشست هیچ گونه پیش شرطی را نمیپذیریم. متأسفیم که آقای بانکیمون بر اثر فشار وارده پیشنهاد خود را پس گرفت و این رفتار را در شأن دبیر کل نمیدانم».
کنفرانس ژنو ۲ روز چهارشنبه بدون حضور رسمی ایران آغاز خواهد شد و احتمالا نمایندگان دولت و مخالفان سوری برای نخستین بار رسمی با یکدیگر دیدار خواهند کرد، ولی سرنوشت کنفرانس بدون حضور یکی از اصلیترین بازیگران منطقهای، شدت اختلافات دو طرف و ضعف برگزارکنندهای چون بان کی مون نمیتواند چندان روشن باشد.