دولت ايران اين روزها حال و هواي يارانه يي دارد. در روزهاي آخر هفته سپري شده حجت الاسلام والمسلمين حسن روحاني رييس جمهور ايران، اسحاق جهانگيري معاون اول او، علي طيب نيا وزير امور اقتصادي و دارايي و محمدباقر نوبخت معاون برنامه ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور درباره يارانه ها صحبت كردند.
به نوشته اعتماد، رييس جمهور در اوج سخنراني اش تاكيد كرد هيچ نيازمندي نبايد نگران قطع يارانه اش باشد و با ظرافت گفت آنها كه احساس نياز مي كنند فرم هاي جديد يارانه‌اي را پر كنند. معناي اين حرف رييس دولت يازدهم واضح تر از آن است كه مردم نگويند دولت قصد دارد به مرور يارانه نقدي را از دستور كار خارج كند و فعلا از گروه هاي پردرآمد شروع كرده است.
اسحاق جهانگيري نيز در يك نوشته فيس بوكي اين خواسته تعجب انگيز كه مباني استدلال نظري خود را براي حذف يارانه پردرآمدها در يك يا دو سطر بنويسيد، سقف درآمدي مورد نظر خويش براي حذف يارانه را بيان كرد. آنهايي كه درآمد ماهانه‌اي بين يك تا 5/2 ميليون تومان دارند در تيررس آرزوهاي معاون اول قرار دارند كه بهتر است يارانه نگيرند.
يك نگاه به درآمد- هزينه خانوار هاي شهري در سال 1391 كه از طرف بانك مركزي در همين روزهاي اخير منتشر شد - نشان مي دهد هيچ خانواده‌اي نيست كه كمتر از يك ميليون تومان هزينه ماهانه داشته باشد.نقطه اشتراك بحث چهار مرد مهم دولت يازدهم اين است كه پرداخت يارانه به همه شهروندان اعم از دارا و ندار يك رويداد غلط برجاي مانده از دولت دهم بوده است كه بايد اصلاح شود.
اين مسوولان ارشد دولت يازدهم البته همه نقشه هاي طراحي شده دولت را بازگو نمي كنند و همانند شطرنج بازان با حركت دادن يك مهره در عرصه يارانه منتظر واكنش شهروندان، نخبگان، فعالان اقتصادي و به ويژه منتقدان سياسي باقي مي مانند. «مي خواهند همين پول كم كه به هر حال براي تهيدستان عددي است را نيز ندهند.» اين حرفي است كه بسياري از تهيدستان بر زبان مي آورند.
برخي نخبگان نيز مي گويند دولت بايد «حق» همه را از فروش ثروت ملي به ميزان معين پرداخت كند و اجازه دهد كه هر كس خواست با پول يارانه خود نيكوكاري كند و اين يك خواست منطقي به نظر مي رسد. حرف اين چهار نفر كه البته حرف بقيه اعضاي كابينه نيز هست در حوزه يارانه ها اين است: «نگيريد». دولت قصد دارد با بمباران تبليغاتي و تحريك حس هيجان آلودگي مرداني كه درآمد آنها از متوسط درآمد جامعه بالاتر است آنها را متقاعد كند كه يارانه نگيرند. البته سقف افرادي كه براي حذف از صف يارانه در نظر گرفته شده اند براي مردم مشخص نيست. دو ميليون خانوار، پنج ميليون خانوار؟ اگر پنج ميليون خانوار از فهرست يارانه بگيران حذف شوند و هر خانوار را چهار نفر فرض كنيم معادل 20 ميليون نفر حذف از يارانه خواهد بود كه نسبت به 77 ميليون يارانه بگير فعلي حدود 28 درصد مي شود.در صورتي كه هر ماه رقمي معادل 4 هزار ميليارد تومان يارانه به 77 ميليون نفر پرداخت شود ميزان صرفه جويي دولت از نپرداختن يارانه به 25 درصدي كه حذف مي شوند معادل هزار ميليارد تومان مي شود كه با محاسبه هر دلار معادل سه هزار تومان اين رقم به حدود 330 ميليون دلار بالغ مي شود.
برخي اقتصاددانان معتقدند به جاي اينكه دولت روي حذف اين 25 درصد متمركز شود بهتر است به افزايش درآمد حاصل از واقعي شدن قيمت ها تاكيد كند.اينكه دولت مدام مي گويد پرداخت اين ميزان يارانه نقدي به همه مردم هدر دادن ثروت ملي است، علاوه بر اينكه موجب ناراحتي شهروندان مي شود كه نكند به اشتباه نام آنها حذف شود، اين پرسش را پيش مي آورد كه اگر اين پول پرداخت نشود از كجا معلوم با كارآمدي در بهترين محل خرج خواهد شد.
شهروندان ايراني اين روزها از اينكه نمي دانند دولت يازدهم كدام نقشه و برنامه براي افزايش توامان قيمت حامل هاي انرژي و حذف شماري از يارانه بگيران را دارد، در دلهره به سر مي برند. در چنين شرايطي است كه روزهاي دولت و ملت يارانه‌اي است و بيشتر بحث ها و حرف هاي آنها پيرامون اين موضوع بسيار بااهميت دور مي زند. دولت يازدهم آيا مي تواند علاوه بر اينكه در نهايت اين مقوله را به نقطه امن برساند، راه متقاعد كردن مردم را نيز آموخته است.
