آبیاری برخی زمین‌های کشاورزی جنوب تهران با آب فاضلاب مساله‌ای است که اهمیت آن کمتر از آلودگی هوا نیست، با این حال به دلیل آشکار و در معرض عموم نبودن، به نظر می‌رسد که برخوردی جدی که مانع از ورود آب‌های فاضلاب به زمین‌های کشاورزی که از شمال تهران به جنوب این شهر سرازیر می‌شود، نشده است.
به نوشته آرمان، همچنین، در پی اعلام مسئولان مبنی بر آلودگی چندین هکتار زمین زراعی به آب فاضلاب انتظاری که می‌رود جلوگیری از توزیع محصولات حاصل از این مزارع است. دی ماه سال گذشته، محمد موسوی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی تهران با بیان اینکه 214 هکتار از سبزی‌کاری‌های جنوب تهران که بیشتر در منطقه شهرری قرار دارد با آب‌های نامتعارف آبیاری می‌شود، گفته بود: آبیاری یک درصد از 3/1 میلیون تن سبزی و صیفی که در جنوب استان تهران تولید می‌شود با آب نامتعارف است.
همچنین، معاون امور بهداشتی وزیر بهداشت نیز سال گذشته اعلام کرده بود: در تحقیقی که در میدان تره‌بار تهران صورت گرفت، مشخص شد که ۳۵ تا 5/41 درصد سبزی‌ها به فلزات سنگین نظیر سرب، کادیوم و نیترات آلوده هستند. به گفته علی‌اکبر سیاری، آلوده‌ترین سبزی، پیاز با ۵۴ و سپس خیار گلخانه‌ای با ۴۵ درصد آلودگی و بعد از آن هم گوجه فرنگی و سیب‌زمینی است.او همچنین گفته بود از نظر سموم، ۵۲ درصد سبزی‌ها بیشتر از حد مجاز آلوده است.
وعده تخریب کشتزارهای آلوده به فاضلاببه تازگی، استاندار تهران با هشدار به مزارعی که در آن با آب فاضلاب صیفی‌جات را آبیاری می‌کنند، گفته است: با توجه به این که گزارش‌هایی مبنی بر آبیاری صیفی‌جات در جنوب تهران با آب فاضلاب دریافت شده و این به شدت برای سلامت شهروندان مضر است لذا براساس مصوبه شورای تامین و تایید وزارت بهداشت هر کجا زمین زراعی با فاضلاب آبیاری شود، تخریب می‌شود.
به گفته سیدحسین هاشمی، عوارض ناشی از مصرف صیفی‌جاتی که به این نحو کشت و برداشت می‌شود، بسیار خطرناک و مضر است.همچنین، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران از تصفیه پلکانی مخازن آب در مناطق مختلف شهر به منظور آبیاری سبزیجات در جنوب شهر تهران خبر داده است.
رحمت ا... حافظی با اشاره به اینکه پس از جاری شدن آب از قسمت‌های شمال شهر به سمت پایین در طول مسیر با آلودگی آب مواجه هستیم، گفته است: این آب پس از جاری شدن از شمال شهر حالت غیرقابل استفاده پیدا کرده و صرف آبیاری می‌شود. البته گفته می‌شود علاوه بر جاری شدن آب فاضلاب از شمال به جنوب تهران، برخی از کشاورزان جنوب تهران نیز بالا بودن هزینه آب یا در دسترس نبودن آن را علت استفاده از فاضلاب عنوان می‌کنند. مساله دیگری که در این رابطه وجود دارد این است که برخی می‌گویند این آلودگی‌ها با پختن سبزیجات یا ضد عفونی کردن از بین می‌رود، اما عده‌ای دیگر می‌گویند این قضیه در رابطه با سبزیجات آلوده به آب فاضلاب صدق نمی‌کند.
128 هکتار کشتزار آلوده به فاضلابدر این زمینه رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب وزارت بهداشت با بیان اینکه وسعت زمین‌های زراعی که با آب فاضلاب آبیاری می‌شود در سال 91، سه هزار هکتار بود، می‌گوید: تا انتهای سال 92 با کاهش مزارع این چنینی مواجه بودیم، به طوری که طبق آخرین آمار، 128 هکتار زمین زراعی در سال گذشته با آب فاضلاب آبیاری شدند.
غلامرضا شقاقی با اشاره به اینکه به دلیل اقدامات استانداری و دانشگاه علوم پزشکی شاهد کاهش این کشتزارها بوده‌ایم، می‌افزاید: بیشتر این مناطق مربوط به جنوب تهران، شهرری و اسلامشهر است.او ادامه می‌دهد: در سایر مناطق مانند پیشوا و پاکدشت که تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی است نیز این مشکل به میزان کمتری وجود دارد، وسعت این کشتزارها در این مناطق 18 هکتار است.
به گفته شقاقی، آموزش کشاورزان که از برنامه‌های وزارت بهداشت است در کاهش این معضل موثر است. همچنین، در این زمینه حمایت‌های بین بخشی میان استانداری و وزارت کشاورزی لازم است.
رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب وزارت بهداشت با بیان اینکه طبق آخرین مصوبه، استانداری موظف به هماهنگی برای جلوگیری از آبیاری مزارع با فاضلاب است، ادامه می‌دهد: سال 92، در جنوب تهران مانند اسلامشهر، 45 اخطار داده شد و 46 مورد نیز به مراجع قضایی معرفی شدند.
به گفته شقاقی، اولین اقدام در این زمینه اطلاع رسانی، سپس اخطار دادن و در آخرین مرحله نیز ارجاع دادن به مراجع قضایی است.او بیان می‌کند: استفاده از آب فاضلاب هم برای سلامت کشاورزان و هم برای سلامت مردم تهدید محسوب‌می‌شود، به‌ویژه در مواردی که این سبزیجات به صورت خام استفاده می‌شود.
شقاقی با اشاره به اینکه برخی محصولات خطر کمتری دارد، می‌افزاید: سبزیجاتی که به صورت خام مصرف نمی‌شود یا باغ‌های میوه به اندازه دیگر محصولات به آن وسعت تهدید ندارد.رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب وزارت بهداشت بیان می‌کند: نگرانی‌ها بیشتر مربوط به انواع آلودگی‌های میکروبی، ویروسی و انگلی است. همچنین عدم شست و شوی این سبزیجات در خانه نیز از دیگر نگرانی‌ها در این زمینه است.
از آلودگی‌های انگلی تا سرطان معدهدر این زمینه، یک فوق تخصص گوارش و کبد در گفت‌وگو با آرمان می‌گوید: اگر سبزیجات با فاضلاب آبیاری می‌شود، به هیچ وجه نباید از آن استفاده کرد.حسین خدمت ادامه می‌دهد: در فاضلاب‌های شهری و انسانی نیترات وجود دارد که می‌تواند سرطان زا باشد.این استاد دانشگاه عنوان می‌کند: شست و شوی سبزیجات آلوده و از بین رفتن آلودگی با پختن در رابطه با سبزیجاتی که با آب فاضلاب آبیاری می‌شود، نمی‌تواند تاثیر گذار باشد.خدمت با بیان اینکه پخت سبزیجات سبب از بین رفتن ویتامین موجود در آنها می‌شود، می‌افزاید: نیترات و نیتریت در کودهای حیوانی و انسانی باعث سرطان می‌شود، سرطان معده شایع ترین سرطانی است که ناشی از آبیاری مزارع با آب فاضلاب است.
