براي چندمين بار استعمال قليان در قهوه خانهها ممنوع اعلام شد و هيات عمومي ديوان عدالت اداري چند بخشنامه متضمن جواز استعمال قليان در قهوهخانهها را ابطال كرد.
به گزارش آرمان، در اين دستور آمده است: مطابق تبصره ۱ ماده ۱۳ قانون جامع كنترل و مبارزه ملي با دخانيات مصوب ۱۵ /۶/ ۱۳۸۵ مصرف دخانيات از جمله عرضه قليان در اماكن عمومي ممنوع شده است و در بند ۸ ماده ۱ آييننامه اجرايي اين قانون قهوهخانهها نيز جزو اماكن عمومي محسوب شدهاند.
پيش از اين، ممنوعيت قليان در قهوه خانهها مورد اعتراض قهوه خانه داران قرار گرفته بود و آنها خواستار مستثني شدن قهوه خانهها از شمول اماكن عمومي بودند از اين رو، از برخورد با قهوه خانه داران جلوگيري شد، البته نصب تابلو از مضرات قليان كه توسط ادارات بهداشت تهيه ميشود در قهوهخانهها الزامي شد. اكنون، طبق حكم ديوان عدالت اداري، قهوه خانهها نيز از جمله اماكن عمومي هستند كه استعمال قليان در آنها ممنوع اعلام شده است. سال گذشته اعتراض قهوه خانه داران به اين ماجرا تا جايي پيش رفت كه جمعي از اعضاي اتحاديه چايخانه داران، آذر 92 با تجمع در مقابل مجلس نسبت به تصويب قانون منع استفاده از قليان در چايخانهها اعتراض كردند. اين تجمعكنندگان كه از استانهاي اصفهان، آذربايجان شرقي، فارس و تهران بودند با در دست داشتن دستنوشتههايي نسبت به تصويب موادي از قانون مبارزه با دخانيات (منع استفاده از قليان در چايخانه ها) اعتراض داشتند.
رواج قليان در مقابل محدوديت هاطرح جمعآوري قليانها از قهوه خانهها در طول سالهاي گذشته بارها و بارها اجرا و متوقف شده است. با وجود اجراي مكرر محدوديتها، آمارها از افزايش گرايش جوانان به استعمال قليان خبر ميدهد. براي مثال، به گفته محمد حسين قرباني، رئيس فراكسيون مبارزه با دخانيات مجلس، طي سالهاي اخير سن مصرف قليان در كشور از 14 سال به 10 سال كاهش پيدا كرده است. قليان يكي از شيوههاي گذراندن اوقات فراغت جوانان ايراني است، به چشم جوانان تفريحي مضر مانند مصرف سيگار يا ديگر مواد دخاني به نظر نميرسد و حتي گاهي در ميان افراد غير سيگاري نيز رايج است. در مطالعاتي كه انجام شده، 23 درصدسيگاريها حداقل يك بار در هفته قليان مصرف ميكنند كه اين رقم در غيرسيگاريها 25 درصد است.
در حالي استعمال قليان از جانب جوانان روشي براي گذراندن اوقات فراغت محسوب ميشود كه به گفته كارشناسان، قليان 10 برابر سيگار تاثيرات بدي را در سيستم تنفسي ميگذارد. همچنين گفته ميشود، مصرف قليان ميتواند باعث افسردگي، رنگ پريدگي، سردرد، سرگيجه، اختلالات گوارشي، بروز ناراحتيهاي قلبي و عروقي و زمينهسازي ابتلا به انواع سرطانها شود.
مساله ممنوعيت قليان موافقان و مخالفان خود را دارد. در اين ميان، معاون سابق رئيسجمهور و رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري شايد از معدود كساني بود كه با مصرف قليان مخالفت نكردند. محمدعلي نجفي در اين زمينه گفته بود: موافق قليانم، در محيطهاي مشخص با استانداردهاي كافي. نميگويم هر رستوراني، سرو شود. او ادامه داده بود: جلوي قليان را بگيريم همراه با قليان چيزهاي ديگري هم وارد فضاي خانه ميشود.
مخالفان استعمال دخانيات معتقدند اگر چه قليان ميتواند منبع درآمدي باشد اما، سلامت شهروندان را نبايد قرباني منافع مادي كرد.
فراسوي موافقتها و مخالفتها در اين زمينه، جامعه شناسان معتقدند اطلاعرساني مناسب به عموم مردم و ايجاد اطمينان در جوانان نسبت به هشدارها ميتواند تاثير بسزايي در پيشگيري از مصرف انواع مواد دخاني داشته باشد. همچنين، اطلاعرساني بايد همراه با فراهم كردن امكانات مناسب براي تفريح جوانان باشد چرا كه، در صورت تشويق جوانان به عدم مصرف قليان بايد جايگزيني براي گذراندن اوقات فراغت آنان ارائه شود تا برنامهريزيها در زمينه كاهش استعمال دخانيات و بهطور ويژه قليان به نتيجه برسد، در غير اين صورت محدوديتها راه به جايي نميبرد. كارشناسان معتقدند ايجاد و عرضه سرگرميهاي سالم و امكانات رفاهي، تفريحي ارزان و رايگان براي جوانان مثل بازيها و ورزشهاي دستهجمعي باعث ميشود آنها قليان را وسيله تفريح ندانند.
شادي حق جوانان استدر اين زمينه، يك مددكار و استاد دانشگاه علامه ميگويد: مساله مصرف قليان و رايج شدن آن در ميان جوانان و ممنوعيت مكرر آن بيانكننده لزوم توجه به فراغت جوانان و چگونگي گذراندن آن است.
محمد زاهدي اصل با تاكيد بر اينكه شادي حق جوانان است، عنوان ميكند: اگر امكانات شادي را به صورت سالم فراهم نكنيم، جوانان راههاي پرخطري را انتخاب ميكنند كه منجر به آسيب اجتماعي و گرفتار شدن آنها ميشود. او نهادهاي مختلف از جمله وزارت ورزش و جوانان، آموزش و پرورش و وزارت ارشاد را مسئول اقداماتي در راستاي اوقات فراغت جوانان ميداند و ميافزايد: در صورت ممنوعيت قليان، در مقابل چه چيزي وجود دارد كه جوانان اوقات خود را با آن سپري كنند؟
زاهدي اصل با اشاره به اينكه در صورت عدم برنامهريزي براي اوقات فراغت جوانان، اين ممنوعيت نتيجه كوتاه مدت دارد، ميافزايد: خانواده و نهادهاي مسئول بايد راه گذراندن اوقات فراغت را به جوانان آموزش دهند و ابزار و امكانات آن را نيز فراهم كنند. او با بيان اينكه ممنوعيت و آزادي مكرر قليان روش مناسبي نيست، ادامه ميدهد: اگر جوانان با منطق و استدلال آگاه شوند كه قليان چه آسيبي به سلامتي، جايگاه و اعتبار آنها در جامعه و روابط اجتماعي آنها ميزند، اقدام به كنار گذاشتن آن ميكنند.
او با بيان اينكه با منطق تحميلي نميتوان چيزي را از جوانان گرفت، اظهار ميكند: جوانان آنقدر عقلانيت دارند كه در صورت اطلاعرساني از آسيب قليان، آن را مصرف نكنند. زاهدي اصل با طرح اين پرسش كه چه امكاناتي فراهم كردهايم تا جوانان آن را جايگزين قليان كنند، ميگويد: بايد با برنامهريزي اعتماد جوانان را جلب كنيم، جمعيت كشور ما جوان است و با تبيين مضرات قليان بايد راههاي درست براي آنها فراهم شود.