همسر گزيني و ازدواج در بسياري از فرهنگ‌ها به ويژه فرهنگ ايراني از اهميت زيادي برخوردار است. شرايط و روش‌هاي انتخاب همسر بسته به شرايط فرهنگي هر جامعه متفاوت است. به طور مثال، در ايران روش‌هاي سنتي همسريابي از طريق شبكه خويشاوندي يا ارتباط خانوادگي در چندين سال گذشته بسيار رايج بوده است.
به گزارش آرمان، به تدريج اما با كمرنگ شدن روش‌هاي سنتي انتخاب همسر، روش‌هاي جايگزيني چون همسريابي و ازدواج از طريق مراكز همسريابي و در حال حاضر مراجعه و عضويت در سايت‌هاي همسريابي فراگير شده است. با وجود آنكه نگاه مثبتي نسبت به مراكز و سايت‌هاي اين چنيني وجود ندارد و تا به حال گزارش‌هاي متعددي از كلاهبرداري از طريق اين موسسات يا سايت‌ها در رسانه‌ها منتشر شده است، سايت‌هاي همسريابي در سال‌هاي اخير رشد قارچ گونه‌اي داشته‌اند. تا به حال نيز هيچ اقدام جدي در راستاي ساماندهي سايت‌ها و مراكز همسريابي از سوي مسئولان وزارت ورزش و جوانان صورت نگرفته است.
چيني‌ها بيشترين متقاضيان سايت همسريابيفعاليت موسسات همسريابي در برخي از كشورهاي اروپايي چون فرانسه سابقه طولاني دارد. در گذشته بسياري از شهروندان فرانسه آگهي‌هايي را در روزنامه‌هاي محلي منتشر مي‌كردند تا از اين طريق همسر دلخواه خود را انتخاب كنند. با گذشت زمان، موسسات همسريابي براي اولين بار در اين كشور شروع به كار كردند و به دليل استقبال مردم پس از دو دهه موسسات همسريابي مسير خود را به اتاق‌هاي اينترنتي ازدواج كشاندند و جرقه اولين ازدواج اينترنتي و همسريابي آنلاين براي نخستين بار در فرانسه و در يكي از شهرهاي اطراف پاريس (ايسي لهمو لينو، يكي از شهرهاي اينترنتي و سرآمد شهرهاي فرانسه در حوزه اينترنت و اطلاع‌رساني) با يك كليك شكل گرفت. پس از فرانسه، سايت‌هاي همسريابي در ساير كشورهاي اروپايي همچون انگليس داير شدند. در كشورهاي اروپايي به دليل گسترش فضاي مجازي و حضور طولاني مدت افراد در اين فضا و از سوي ديگر به اين دليل كه خانواده نقش چندان برجسته‌اي در ازدواج فرزندان ندارد و اين خود افراد هستند كه بايد همسر مورد نظر را پيدا كنند، بسياري از آشنايي‌ها و همسريابي در فضاي اينترنت صورت مي‌گيرد. در حال حاضر نيز بزرگ‌ترين سايت همسريابي دنيا با 100 ميليون عضو در چين فعاليت مي‌كند. مدير اين سايت نيز اعلام كرد تا به حال بيش از 5/4 ميليون نفر از طريق اين سايت با يكديگر آشنا شده و ازدواج كرده‌اند.
همسريابي از آغاز تا اكنونهمسريابي در فضايي خارج از خانواده و از طريق رسانه‌ها در ايران تازگي ندارد. پيش از پيروزي انقلاب اسلامي، در بخشي از هفته نامه زن روز ، زنان و مردان متقاضي ازدواج، با درج آگهي شرايط خود و شرايط همسر ايده آل را اعلام مي‌كردند. پس از پيروزي انقلاب اسلامي، درج آگهي ازدواج در رسانه‌ها ممنوع شد و به جاي آن مراكز همسر گزيني و بعدها سايت‌هاي همسرگزيني شروع به كار كردند. بنا بر آخرين آمار موجود، مسعود اميني، مديركل دفتر ازدواج وزارت ورزش و جوانان از شناسايي 86 سايت همسريابي غيرمجاز در سال 92، در كشور خبر داد و گفت: تا به حال هيچ قانوني براي راه‌اندازي اين سايت‌ها تصويب نشده است و با توجه به آسيب‌هايي كه اين گونه سايت‌ها به فضاي خانواده وارد مي‌كنند، وزارت جوانان طرح ساماندهي مراكز مشاوره را به تصويب رساند و هم‌اكنون تمامي مراكز مشاوره بايد مجوزهاي خود را از وزارت ورزش و جوانان دريافت كنند.
متقاضيان راه‌اندازي سايت‌هاي مشاوره خانواده هم بايد درخواست‌هاي خود را با ذكر مشخصات حقيقي در سايت وزارتخانه ثبت كرده و پس از بررسي سوابق افراد مجوزهاي لازم به آنها داده مي‌شود. با وجود وعده وزارت ورزش و جوانان بر ثبت قانوني برخي از سايت‌هاي مشاوره، در ارديبهشت امسال، محمود گلزاري، معاون ساماندهي امور جوانان وزارت ورزش و جوانان از غيرقانوني بودن تمام سايت‌هاي همسريابي و احتمال برخورد قانوني با صاحبان سايت‌ها خبر داد. در حالي كه سايت‌هاي همسريابي در ايران غيرقانوني محسوب مي‌شوند، بنا به گزارش سايت الكسا كه به رده‌بندي ميزان بازديد و رتبه سايت‌ها به تفكيك كشورهاي جهان مي‌پردازد، در سال 91، رتبه مراجعه و بازديد سايت‌هاي همسريابي از سوي كاربران ايراني زير 500 و عدد سه رقمي بود. در همين رابطه، آبان سال 92 مركز پژوهش‌هاي مجلس تحقيقي درباره سايت همسريابي انجام داده كه در بخشي از آن آمده است: اين شيوه همسريابي اگرچه مي‌تواند به امكاني براي تسهيل ازدواج بدل شود، اما آسيب‌هايي از قبيل عدم آموزش، نظارت ضعيف، ناپايداري ارتباط در محيط مجازي و خلأ مشورت لازم، تهديداتي را از طرف اينترنت براي ازدواج به وجود آورده است. اين گزارش مي‌افزايد كه عمده سايت‌هاي همسريابي فقط مكان‌هايي براي دوست‌يابي و در برخي موارد متاسفانه روابط نامشروع هستند. ضمن اينكه فقط از خريد و فروش اطلاعات افراد به يكديگر گاه درآمدهاي ميلياردي دارند. در گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس درباره آمار استفاده مردان و زنان از اين سايت‌ها همچنين آمده است: از مجموع كاربران اينترنت كشور، تعداد 4/6 ميليون نفر (1/58 درصد) مرد و 6/4 ميليون نفر (9/41 درصد) زن بوده‌اند. گردش مالي روزانه يك سايت همسريابي نيز 12ميليون تومان است.
آموزش مهارت‌هاي زندگي يك روانشناس با اشاره به نقش منفي سايت‌هاي همسريابي در ازدواج جوانان مي‌گويد: بخشي از دلايل روي آوردن جوانان به سايت‌هاي همسريابي موضوع تنوع است. افراد در اين سايت‌ها مي‌توانند با تعداد زيادي آشنا شوند و انتخاب كنند ضمن اينكه، اين روش براي بسياري جديد است و به همين دليل جذابيت دارد. علاوه بر اين، بسياري به دليل محدوديت‌هاي اجتماعي، امكان معاشرت و آشنايي با ديگران را ندارند. به همين دليل به سمت اين سايت‌ها كشيده مي‌شوند. بهروز بيرشك در ادامه تصريح مي‌كند: پژوهش‌ها نشان داده‌اند، شكست اين ازدواج‌ها بيشتر از ميزان موفقيت است زيرا، افرادي كه به اين طريق با يكديگر آشنا مي‌شوند امكان شناخت درست و عميق يكديگر را ندارند و تنها به يك آشنايي سطحي بسنده مي‌كنند. او تاكيد مي‌كند: اگر خانواده‌ها به فرزندان خود اعتماد كنند و اين امكان را به فرزندان خود دهند تا افرادي را كه انتخاب مي‌كنند به خوبي بشناسند و به انتخاب آنان احترام بگذارند، بسياري از جوانان ديگر به سمت همسريابي از طريق اين سايت‌ها گرايش پيدا نمي‌كنند. به همين ترتيب دست بسياري از افراد سودجو در اين مورد هم قطع مي‌شود.
محمد زاهدي اصل، مددكار اجتماعي هم با اشاره به كمبود‌هاي رفاهي در حوزه جوانان عنوان مي‌كند: در جامعه‌اي كه جوانان برنامه مشخصي براي گذران اوقات فراغت ندارند، مراجعه به اين نوع سايت‌ها يك نوع تفريح محسوب مي‌شود. او در ادامه با تاكيد بر نقش دولت، خاطرنشان مي‌كند: تجربه نشان داده است دولت نمي‌تواند جلوی راه‌اندازي اين سايت‌ها را بگيرد. در اين مورد، تنها كاري كه از دست دولت ساخته است، ايجاد شرايط و بسترهاي لازم براي ازدواج آسان و آموزش مهارت‌هاي همسرگزيني در كتب درسي و مراكز مشاوره است. زاهدي مي‌گويد: در اين مورد مي‌توان به ارزش‌هاي سنتي موجود تاكيد كرد و با برجسته ساختن آنها ميزان گرايش جوانان به اين سايت‌ها را كاهش داد.
