ایران؛ پایین‌ترین نرخ باروری بین ۲۶ کشور منطقه

رئیس سازمان ثبت احوال کشور گفت: نرخ باروری در ایران نیز ۱.۷ است یعنی زیر نرخ جانشینی قرار دارد، در این رابطه رتبه ایران بین ۲۶ کشور منطقه پایین‌ترین رتبه یعنی عدد ۲۵ است.

به گزارش تسنیم، محمد ناظمی اردکانی در همایش روز جهانی جمعیت که صبح امروز در تالار وزارت کشور برگزار شد، با بیان "امسال همایش روز جهانی جمعیت را در شرایطی برگزار می‌کنیم که سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است" گفت: اهمیت مقوله جمعیت بر هیچ‌کس پوشیده نیست، جمعیت مایه اقتدار، امنیت ملی و سرمایه اجتماعی است.

وی با اشاره به اینکه همگرایی در جمعیت و اعتمادی که بین جمعیت ایجاد می‌شود یک دارایی و ذخیره پایان ناپذیر را برای کشور رقم می‌زند، اظهار داشت: جمعیت ایران در حال حاضر بالغ بر 77 میلیون و 600 هزار است، با توجه به اینکه جمعیت جهان بالغ بر 7 میلیارد را رقم می‌زند جمعیت کشور ما حدود یک درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد.

رئیس سازمان ثبت احوال کشور تأکید کرد: از لحاظ رتبه‌ای جمعیت جزو 18 کشور دنیا هستیم و بین کشورهای آسیایی دهم و بین کشورهای منطقه‌ای بعد از پاکستان و مصر سوم هستیم.

وی به ترکیب سنی جمعیت ایران اشاره کرد و تصریح کرد: افرادی که زیر 15 سال هستند یعنی کودکان و نوجوانان 18 میلیون، افراد بالای 15 تا 30 سال یعنی جمعیت جوان کشور 24 میلیون نفر و افراد بالای 30 سال که جمعیت میانسال کشور را تشکیل می‌دهد 30 میلیون نفر هستند. همچنین جمعیت بالای 60 سال نیز که سالمند محسوب می‌شوند بالغ بر 6 میلیون نفر است.

ناظمی اردکانی خاطرنشان کرد: نرخ رشد جمعیت کشورمان 1.3 است درحالی که در سال 65 رشد 3.9 درصدی را تجربه کرده‌ایم. از جنبه مهاجرت و سیال بودن جمعیت نیز علی‌رغم تلاش‌های بسیاری که صورت گرفته تا ثبت تغییر کد پستی را به‌عنوان یک وظیفه قانونی نهادینه کنیم به‌طور کلی برآورد می‌شود که متأسفانه مهاجرت از روستاها به شهرهای کوچک و از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها صورت می‌گیرد که این امر تبعات منفی به‌دنبال دارد.

وی افزود: کشورهای توسعه یافته این تجربه را داشته‌اند ولی به سمت و سوی دیگری آن را تغییر داده‌اند و به‌نوعی جذب جمعیت را با جهت عکس به روستاها برده‌اند.

رئیس سازمان ثبت احوال کشور در خصوص آمارهای جمعیتی از 4 واقعه حیاتی نیز گفت: در حال حاضر ولادت در کشور به‌طور متوسط سالانه یک میلیون و 400 هزار نفر است و رتبه ما از بعد ولادت بین 26 کشور منطقه 21 است. واقعه فوت نیز در سال 400 هزار مورد است، بین 26 کشور منطقه رتبه 14 را داریم. همچنین به‌طور متوسط در سال حدود در حال حاضر بالغ بر 11 هزار نفر در آستانه ازدواج و در انتظار تشکیل خانواده هستند.

وی خاطرنشان کرد: میانگین سنی ازدواج برای آقایان 27 سال و برای زنان 24 سال است که سن بالایی محسوب می‌شود.

ناظمی اردکانی تصریح کرد: نرخ باروری در ایران نیز 1.7 است یعنی زیر نرخ جانشینی قرار دارد، در این رابطه رتبه ایران بین 26 کشور منطقه پایین‌ترین رتبه یعنی عدد 25 است. در سالهای اخیر 35 درصد ازدواج‌های صورت گرفته بدون فرزند یا تک‌فرزندی بوده است که این رقم نیز آمار بالایی به شمار می‌آید.

وی خاطرنشان کرد: اگر نرخ باروری کاهش پیدا کند و به‌سمت یک برود پیش‌بینی می‌شود در سال 1415 با جمعیت 84 میلیون و نیم نفر رشد جمعیت به صفر برسد یعنی ولادت و فوت با یکدیگر مساوی شوند. اگر عدد 1.7 ثابت بماند در سال 1425 با 90 میلیون جمعیت رشد جمعیت به صفر می‌رسد و بازهم ولادت و فوت با یکدیگر برابر می‌شوند.

رئیس سازمان ثبت احوال کشور گفت: اگر نرخ باروری به بالای 2.1 که عدد 2.5 مدنظر ماست برسد شاهد تداوم رشد و حفظ جوانی جمعیت هستیم.

وی خاطرنشان کرد: سیاست‌های بین المللی درباره روند جمعیتی را نباید نادیده گرفت، به‌ویژه اجلاس سال 1994 قاهره که در‌آن توصیه کنترل جمعیت به‌ویژه برای کشورهای جهان سوم صورت گرفت که به رشد جمعیت برابر با صفر برسند در حالی که در سال 1980 اصلاح سیاست‌های جمعیت در کشورهایی مانند آمریکا، فرانسه و دانمارک اعلام شد تا به نرخ باروری جانشینی دست پیدا کنند که این امر نیز محقق شد.

ناظمی ارکانی با اشاره به سیاست‌های کلی جمعیت که 30 اردیبهشت ابلاغ شد گفت: نگاه کلی سیاست جمعیت بر تأمین اقتدار ملی، پویایی، بالندگی و جوانی جمعیت و سمت و سوی پیشرفت کشور است، این سیاست‌ها ناظر بر دو جنبه کمی و کیفی جمعیت است.

وی تصریح کرد: این سیاست‌ها 14 بند دارد که بند نخست آن ناظر بر کمیت جمعیت ، بند 14 ناظر بر رصد جمعیت و 12 بند دیگر ناظر بر کیفیت جمعیت است. بند نخست این سیاست‌ها موضوع اصلی نرخ باروری از زیر سطح جانشینی به سطح جانشینی و بالای آن است که رقم سطح جانشینی 2.1 اعلام شده و قاعدتاً تا 2.5 می‌تواند مدنظر باشد.

رئیس سازمان ثبت احوال کشور خاطرنشان کرد: تسهیل در امور ازدواج جوانان و حمایت جوانانی که تشکیل خانواده می‌دهند دومین بند و تحکیم و پایداری و بنیان خانواده بند سوم از سیاست‌های کلی جمعیت است که قاعدتاً در این زمینه آموزش‌های مرتبط که بتوان در جامعه آنها را نهادینه کرد مؤثر است.

وی خاطرنشان کرد: نهادینه کردن سبک زندگی اسلامی و ایرانی چهارمین بند از سیاست‌های کلی جمعیت را تشکیل می‌دهد، شاید در سالهای گذشته در این زمینه بسیار غافل ماندیم و نتوانسته‌ایم این سیاست را در جامعه نهادینه کنیم. قطعاً سبک زندگی‌های وارداتی که با سبک زندگی بومی ما مغایرت داشته باشد نیز باعث ناپایداری کانون خانواده می‌شود.

ناظمی اردکانی افزود: ارتقای امید به زندگی که پنجمین بند از سیاست‌های کلی جمعیت است فراز بسیار مهمی به شمار می‌آید که با تأمین سلامت در جامعه و دوری از آفت‌ها و همچنین ناهنجاری‌های اجتماعی تأمین می‌شود. تکریم سالمندان در جامعه نیز ششمین بند از این سیاست‌هاست که دو جنبه دارد، نخست اینکه از تجربه این افراد استفاده شود و جنبه دیگر اینکه سالمندان در کانون گرم خانواده نگهداری شوند.

وی گفت: توانمندسازی جمعیت در سن کار و بازتولید فضایی و جغرافیایی هفتمین و هشتمین سیاست‌های کلی جمعیت را تشکیل می‌دهند. با توجه به اینکه جمعیت ایران پراکنده است قاعدتاً باید با یک مدیریت صحیح بتوانیم جمعیت را به‌صورت متوازن در پهنه‌های مختلف سرزمین داشته باشیم.

رئیس سازمان ثبت احوال کشور گفت: نهمین بند از سیاست‌های کلی جمعیت جذب جمعیت در روستاها و مناطق مرزی است. اینکه روستاها خالی از جمعیت شوند و خروج جمعیت به شهرهای بزرگ باشند تبعات منفی در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و ... خواهد داشت که باید هرچه سریع‌تر این پدیده را با تدبیر و درایت اصلاح کرد.

وی گفت: مدیریت مهاجرت به داخل ایران، به خارج از کشور و درون کشور نیز دهمین بند از سیاست‌های کلی جمعیت است و تشویق ایرانیان مقیم خارج از کشور که علاقه‌مند به بازگشت هستند، نیز یازدهمین بند از سیاست‌های کلی جمعیت را تشکیل می‌دهد. تقویت هویت‌بخشی نیز دوازدهمین بند است که این امر باعث افزایش سرمایه اجتماعی و همگرایی جمعیت از قومیت‌ها و ابعاد مختلف خواهد بود.

ناظمی اردکانی یادآور شد: آخرین بند این سیاست‌ها نیز رصد جمعیت و اجرایی این سیاست‌هاست در آنچه جنبه آماری پیدا می‌کند، ثبت احوال با توجه به در اختیار داشتن پایگاه‌های جمعیتی می‌تواند منشأ اثر باشد.

وی گفت: اعتقاد دارم اگر سیاست‌هایی که ناظر بر کیفیت جمعیت است اجرا شود و دستگاه‌ها و نهادهای مختلف آن را به‌صورت عمیق اجرا کنند موضوع کیفیت خود به خود محقق می‌شود، اما اگر سیاست‌ها با سستی انجام شود بند ناظر بر جمعیت خدشه‌دار می‌شود و به‌خوبی اجرا نخواهد شد.