روز پانزدهم از ششمین
دور مذاکرات
ایران و شش کشور جهان به میزبانی وین بر سر
برنامه هسته‌ای کشورمان در شرایطی با نشست سه‌جانبه نمایندگان ایران، آمریکا و اتحادیه اروپا آغاز می‌شود که پس از مشخص شدن تمدید مذاکرات، گمانه‌زنی‌ها درباره مدت تمدید مذاکرات شدت گرفته و از شش هفته تا شش ماه برآورد شده است.
به گزارش «تابناک»، دوره تازه مذاکرات گسترده با هدف دستیابی به
راهکاری جامع برای رفع چالش‌های پیش آمده بر سر برنامه هسته‌ای ایران، در
حالی از اسفندماه سال گذشته در وین از سر گرفته شد که اکنون پس گذشت پنج
دور از این گفت‌وگو‌ها، طرفین در دور ششم، مذاکرات تخصصی و بسیار پیچیده را
در طولانی‌ترین دور این مذاکرات پشت سر می‌گذارند و با دستور کار نگارش
توافقنامه و بحث و گفتوگو برای رسیدن به راه‌حلی همه‌جانبه‌نگر برای
نقاط مورد اختلاف، مذاکرات استمرار یافته است.
در این دور از
مذاکرات که از روز چهارشنبه یازدهم تیر ماه آغاز شد، افزون بر وندی شرمن،
قرار است معاون وزیر خارجه آمریکا، ویلیام برنز قائم مقام وزیر خارجه این
کشور نیز باشد. «سایمون گس»، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه انگلستان و سفیر
پیشین انگلیس در ایران، عهده‌دار ریاست نمایندگی این کشور در گروه ۱+ ۵
است. «نیکلا دو ریویر» مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه فرانسه، به تازگی در
پی رفتن «ژاک اودیبر» به کاخ الیزه، عهده‌دار ریاست تیم فرانسه در گروه ۱+ ۵
شده است.
هانس دیتر لوکاس، نماینده آلمان در گروه ۱+ ۵ نیز از سال
۲۰۱۰ تاکنون نماینده آلمان در کمیته سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا و نیز
نماینده دائمی آلمان در بروکسل بوده است. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه
روسیه، نمایندگی کشورش را در گروه ۱+ ۵ و وانگ چون، مدیرکل سیاسی وزارت
خارجه چین نیز نمایندگی این کشور در گروه ۱+ ۵ را عهده‌دار است.
علاوه
بر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، سیدعباس عراقچی معاون امور
حقوقی و بین‌المللی، مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکا و حمید
بعیدی‌نژاد مدیرکل سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، داو‌د محمدنیا مشاور
وزیر خارجه، محمد امیری مدیر کل امور پادمان‌های سازمان انرژی اتمی و پژمان
رحیمیان مدیر کل حوزه ریاست سازمان انرژی اتمی، اعضای تیم مذاکره کننده
هسته‌ای ایران را تشکیل می‌دهند و یک تیم از مشاوران حقوقی از جمله
امیرحسین زمانی‌نیا و جمشید ممتاز نیز تیم مذاکره کننده ایرانی را همراهی
می‌کنند.
در سومین روز مذاکرات و پس از نشست‌های متعدد دو و
چندجانبه، عباس عراقچی و هلگا اشمیت، معاونین ظریف و اشتون، وارد نگارش متن
توافق نهایی یا همان «برنامه جامع اقدام مشترک / Joint comprehensive
plan of action» شدند؛ روندی که در روز سوم، هفت ساعت و نیم تا واپسین
ساعات روز جمعه ادامه داشت و تقریباً بخش عمده روز چهارم نیز متمرکز بر آن
بود و هم اکنون در روز پنجم نیز در حال پیگیری است.
ناظران برقراری
نشست‌های نگارش و استمرار این را دلیلی بر پیشبرد مذاکرات می‌دانند؛ اما
در مقابل موارد قرار گرفته در پرانتز ـ که ظاهراً چشمگیر است ـ گواه
اختلافات متعددی است که کار را برای رسیدن به توافق نهایی دشوار می‌کند و
در این شرایط طرف غربی باید تصمیم دشواری بگیرد و در قبال انعطاف عمل طرف
ایرانی، از برخی خواسته‌های غیرمنطقی‌اش بگذرد.
در روز پنجم
مذاکرات، طرفین مذاکره در حال مشورت داخلی بودند و عصر روز پنجم، هلگا
اشمیت و عباس عراقچی با هم گفت‌و‌گویی دو ساعت و نیمه داشتند. در روز ششم
مذاکرات، نشست‌های کارشناسی در سایه دیدار محمدجواد ظریف و کا‌ترین اشتون
برگزار و روز هفتم نیز عراقچی و اشمیت برای نگارش ادامه توافق نامه رایزنی
کردند و ظریف و اشتون نیز دیدارهایی داشتند.
در این میان، بیانات
مقام معظم رهبری درباره نیاز برنامه هسته‌ای ایران و تأثیر اعلام این
سیاست‌ها در روند مذاکرات با ۵+۱ از مسائلی است که گویا از امروز و در روند
مذاکرات ارزیابی کرد.
حضرت
آیت‌الله خامنه‌ای مسأله بسیار مهم ظرفیت غنی سازی را یکی از موارد اختلافی
با طرف مقابل خواندند و افزودند: هدف آن‌ها این است که در موضوع ظرفیت غنی
سازی،
جمهوری اسلامی ایران را به ۱۰
هزار سو راضی کنند؛ البته نخست از ۵۰۰ سو و ۱۰۰۰ سو شروع کردند، که «۱۰
هزار سو محصول حدود ۱۰ هزار سانتریفیوژ از نوع قدیمی است که داشتیم و
داریم»، در حالی که به گفته مسئولان مربوط، نیاز قطعی کشور، ۱۹۰ هزار سو
است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بخشی دیگر از سخنانشان
تأکید کردند: البته ما به تیم مذاکره کننده کشورمان اعتماد داریم و مطمئن
هستیم که آن‌ها به دست اندازی به حقوق کشور و ملت و کرامت ملت ایران، راضی
نخواهند شد و اجازه چنین کاری را نیز نخواهند داد.
ایشان مسأله
تحقیق و توسعه در موضوع هسته‌ای را یکی دیگر از مواردی دانستند که باید
قطعاً در مذاکرات رعایت شود و افزودند: یکی دیگر از موارد مهم که طرف
مقابل، تکیه و حساسیت زیادی دارد، حفظ تشکیلاتی است که تخریب آن‌ها برای
دشمن امکان پذیر نیست. آن‌ها درباره تأسیسات فردو می‌گویند، چون این
تأسیسات قابل دسترسی و ضربه زدن نیست، بنابراین باید تعطیل شود که این سخن،
خنده آور است!
در پایان روز هفتم مذاکرات، محمدجوادظریف از توافق طرفین بر سر ۵۰ درصد متن توافق جامع سخن به میان آورد و حتی برخی منابع غربی، امروز صبح از توافق بر سر ۱۰۰ درصد کلیات متن توافق نامه نهایی و مذاکرات درباره جزئیات مورد اختلاف خبر دادند.
در روز هشتم سفر وزرای امور خارجه شش کشور طرف مذاکره با ایران به وین قطعی و در روز هشتم مشخص شد که جان کری به همراه وزرای خارجه پنج کشور دیگر برای مذاکره راهی وین می‌شود و البته در پایان مشخص شد وزیر امور خارجه روسیه و احتمالاً وزیرامورخارجه چین به این مذاکرات نخواهند آمد و لاوروف نیز علت عدم سفرش به وین را همراهی با پوتین عنوان کرده، هرچند برخی ناظران، علت واقعی را با اختلافات داخلی ۱+ ۵ بی‌ارتباط نمی‌دانند.
در روز نهم مذاکرات همزمان با نگارش برخی جزئیات پیش نویس توافقنامه نهایی و برگزاری نشست‌های دو و چند جانبه میان ایران، آمریکا، اتحادیه اروپا و آلمان، مشخص شد در این حضور وزرا، متن توافق نامه قطعیت نخواهد یافت و به واسطه پیشرفت نسبی مذاکرات به رغم برخی اختلافات، قرار است مذاکرات در سطح بالاتری پی گرفته شود و در نهایت اگر نیاز به تصمیم حتی در سطح بالاتری بود، وزرای خارجه به پایتخت‌هایشان بازگردند و در صورت دستیابی به نقطه نظرات نزدیک به هم، دوباره در واپسین روزهای مانده تا ۲۰ جولای راهی وین شوند.
در این میان در روز دهم مذاکرات مصادف با یازدهم جولای و بیستم تیرماه و در فاصله ۹ روز تا به پایان ضرب الاجل شش ماهه و در شرایطی که ظاهراً نگارش متن نهایی توافقنامه در حال پیشرفت است، خبر‌ها درباره احتمال تمدید مذاکرات شدت گرفته و مشخصاً کنگره آمریکا در حال بردن مذاکره کنندگان آمریکایی به سمت این گزینه است؛ گزینه‌ای که هم مذاکره کنندگان ایران و هم طرف‌های غربی از جمله خود آمریکایی‌ها به عنوان گزینه مطلوبی از آن یاد نکرده‌اند.
در این میان، برخی ناظران گمان می‌کنند احتمال دارد اصرار بر تمدید مذاکرات توسط برخی نمایندگان کنگره یک تقسیم کار میان دولت و کنگره آمریکا بوده باشد و مذاکره کنندگان آمریکا با همین حربه در واپسین روزهای مذاکرات در پی امتیازگیری بیش از عقلانیت باشند و همان بازی شاهین-قُمری را که محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه هشدار داده بود، در پیش گیرند.
در روز یازدهم مذاکرات نیز نشست‌هایی میان طرف‌های ایرانی و غربی برگزار و سرانجام اظهارنظرهایی منتشر شد که نشان می‌داد شکاف‌های عمیق همچنان وجود دارد.
با ورود جان کری به خاک اتریش در روز دوازدهم، عملاً برگزاری نشست‌های دوجانبه و سه جانبه کلید خورد؛ نشست‌هایی که مطابق با پیش بینی‌ها به منزله نزدیک شدن به توافق نهایی نبود و در پایان پس از نشست ظریف و کری، ظریف با وزرای خارجه فرانسه، انگلیس و آلمان و همچنین نشست‌های مستقل با همتایان اروپایی و معاون وزیرخارجه چین، اظهارات مثبتی از طرف‌های اروپایی شنیده نشد.
با خروج شبانگاهی وزرای خارجه اروپایی از وین و ادامه یافتن مذاکرات در روز سیزدهم با حضور کا‌ترین اشتون مسئول سیاست خارج اتحادیه اروپا، جان کری وزیرامورخارجه آمریکا و محمدجوادظریف وزیر امورخارجه ایران در روز سیزدهم به گفتوگو ادامه دادند و امروز نیز احتمالاً این نشست‌ها ادامه خواهد یافت و احتمالاً درباره اینکه امکان توافق در این دور وجود دارد یا مذاکرات برای چندهفته تمدید می‌شود، تصمیم گیری خواهد شد.
در این شرایط که در اقدامی غیرمنتظره ویلیام هیگ نیز برای در اختیار گرفتن مسئولیتی دیگر از مقام وزرات امور خارجه انگلیس استعفا داد و دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس، فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس شد، گمانه‌زنی رسانه‌های غربی پیرامون توافق چند هفته‌ای مذاکرات شدت گرفت و در نهایت در روز چهاردهم ظریف اعلام کرد برای رسیدن به توافق نهایی چاره‌ای برای تمدید مذاکرات نیست و کری نیز برای مشورت با کنگره و رئیس جمهور آمریکا پیرامون کیفیت تمدید مذاکره سفرش به خاورمیانه را به تعویق انداخت و راهی واشنگتن شد.
۲:۲۴ بامداد پنجشنبه- باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا روز چهارشنبه، سرزده وارد اتاق نشست خبری کاخ سفید شد و درباره مسائل مختلف سیاست خارجی آمریکا که دولت وی را به چالش طلبیده‌اند، اظهار نظر کرد.
اوباما در اظهاراتی که بازتاب وسیعی در رسانه‌های بین‌المللی پیدا کرد گفت طی روزهای آینده با نمایندگان کنگره درباره لزوم تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای بین ایران و ۱+ ۵ مشورت خواهد کرد. رئیس جمهور آمریکا با اشاره به پیشرفت‌های صورت گرفته در برخی حیطه‌های مشخص تلاش کرد زمینه‌های لازم برای موافقت قانونگذاران آمریکایی با تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای بین دو طرف پس از اتمام موعد ۲۰ جولای (۲۹ تیرماه) را فراهم آورد.
اوباما گفت: «روشن است در چند حوزه پیشرفت‌هایی واقعی داشته‌ایم و اینکه ما مسیر زیادی برای پیش رفتن داریم، اما با نزدیک شدن به موعد مشخص شده در توافق موقت، هنوز شکاف‌های قابل توجهی بین جامعه بین‌الملل و ایران وجود دارد و ما کارهای بیشتری برای انجام دادن داریم. طی ۳ روز آینده در مورد تمدید شدن یا نشدن مذاکرات هسته‌ای ایران گفتوگو خواهد شد.
رئیس جمهور آمریکا این اظهارات را پس از دیدار با جان کری، وزیر خارجه مطرح می‌کرد که چند روز پیش پس از وین، شهر میزبان ششمین دور مذاکرات هسته‌ای بین ایران و ۱+ ۵ به واشنگتن بازگشت تا ارزیابی‌های خود از آخرین وضعیت مذاکرات را به مقامات کشورش ابلاغ کند
۱:۵۳ بامداد پنجشنبه ـ محمد جواد ظریف پیش از آغاز مراسم احیا در مرکز اسلامی امام علی (ع) وین در جمع خبرنگاران گفت: مذاکرات ادامه دارد و اکنون بیشتر روی برخی از موضوعات محتوایی مثل بحث تحریم‌ها و امکان وضعیت تمدید مذاکره صورت می‌گیرد و هنوز در همه زمینه‌ها بحث است. امیدواریم در همین چند روز آینده در این زمینه‌ها تصمیم گیری شود. به هر حال وضعیت طوری است که نیاز به گفتوگو و تصمیم‌گیری جدی به خصوص توسط اعضای ١+۵ وجود دارد.
وی ادامه داد: ما امیدواریم این کشور‌ها تصمیم بگیرند برای حل موضوع نه پیگیری اهداف سیاسی، اگر این گونه باشد امکان رسیدن به راه حل وجود دارد. البته حتما برای دو سه روز آینده بسیار دشوار است که تصور کنیم راه‌حلی با همه جزییات در دسترس باشد، ولی امکان تصمیم گیری برای نحوه ادامه کار وجود دارد. هنوز هیچ تصمیمی گرفته نشده و هر چه گفته شده است گمانه زنی است.
وی درباره توقف مذاکرات در روز جمعه و ادامه آن در روزهای آتی بیان کرد: هنوز هیچ تصمیمی گرفته نشده است، بحث‌های مختلفی بوده اروپایی‌ها گرایش‌هایی در مورد زمان دارند و آمریکایی‌ها حرف‌های دیگری دارند، ما هم تا ٢٠ جولای آمادگی داریم که مذاکره کنیم و هر زمان احساس کنیم مذاکرات به حدی رسیده که باید متوقف شود یا به شکل دیگری ادامه پیدا کتد آماده تصمیم گیری هستیم ولی هنوز چنین تصمیمی گرفته نشده است.
ظریف با اشاره به شب‌های قدر بیان کرد: این امکان برای همه وجود دارد که دعا کنند و از همه مردم تقاضای دعای خیر دارم و اینکه کوتاهی‌های ما را ببخشند.
۱:۵۱ بامداد پنجشنبه- روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال از قول یک دیپلمات غربی گزارش داد رایزنی‌های مذاکره‌کنندگان ایران، آمریکا و اتحادیه اروپا عمدتاً بر گزینه‌های تمدید مذاکرات متمرکز بوده است.
رسانه‌های خبری روز چهارشنبه تمدید مهلت مذاکرات پس از اتمام موعد ۲۰ جولای تصریح شده در توافق موقت ژنو را محتمل‌ترین رویداد در فاصله چند روز مانده به اتمام این موعد دانسته‌اند.
۱:۴۸ بامداد پنجشنبه- محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران امشب در مراسم شب قدر در مرکز اسلامی امام علی (ع) شهر وین حضور یافت.
۰۰:۰۷ بامداد پنجشنبه- وانگ چون، مذاکره کننده ارشد چین در گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و ۱+۵ است. وی امروز با سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران درباره وضعیت مذاکرات دیدار و گفتوگو کرد.
چون در پاسخ به اینکه ارزیابی وی از آخرین شرایط مذاکرات چیست، گفت: مذاکرات هنوز ادامه دارد و همه گزینه‌ها از جمله تمدید موضوع بحث هستند. بحث درباره اینکه چگونه یک توافق هر چه سریع‌تر حاصل شود، نیز جاری است.
مذاکره کننده ارشد چین به دیدار خود با طرف ایرانی اشاره کرد و گفت: دیدار من با تیم ایرانی خوب بود. ما شرایط و وضعیت را بررسی می‌کنیم و به دنبال این هستیم که چگونه می‌شود فرآیند مذاکرات را به بهترین نحو ممکن و به گونه‌ای که به نفع همه طرف‌ها باشد، ادامه دهیم.
۲۳:۵۸- نشست ﺩﻭﺟﺎﻧﺒﻪ معاونان وزیر خارجه ایران و آمریکا که از ساعت ۱۸ به وقت وین آغاز شده پس از نزدیک به چهار ساعت به پایان رسید.
۲۳:۳۹- دیپلمات‌ها به آسوشیتدپرس گفته‌اند ایران و گروه ۱+ ۵ تقریباً تصمیم به تمدید موعد مذاکرات گرفته‌اند.
۲۳:۲۰- معاون وزیر خارجه چین و سرپرست هیأت این کشور در مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+ ۵ گفته مهلت مذاکرات ایران و گروه ۱+ ۵ (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان) بایستی در صورت عدم دستیابی به توافق جامع هسته‌یا تا موعد ۲۰ جولای (۲۹ تیر) باید تمدید شود. این خبر را صدای روسیه اعلام کرده است.
۲۲:۵۸- رایزنی‌ها و تبادل نظر هیأت‌های مذاکره کننده هسته‌ای ایران و آمریکا در پانزدهمین روز از مذاکرات وین ۶، با برگزاری نشست دو جانبه معاونان دو طرف در هتل کوبورگ وین همچنان ادامه دارد. در این نشست دو جانبه که از ساعت ۱۸ به وقت محلی آغاز شده و همچنان ادامه دارد، عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر امور خارجه ایران با وندی شرمن و جیک سولیوان از اعضای هیأت مذاکره کننده آمریکا رایزنی‌ها درخصوص نگارش متن توافق جامع مشترک و همچنین رفع اختلافات را در دستور کار دارند.
۲۲:۳۲- یک مقام نزدیک به تیم مذاکره کننده گفت: هنوز هیچ تصمیم قطعی درباره تمدید مذاکرات گرفته نشده است.
این مقام ایرانی با تأیید اینکه مذاکرات اکنون ادامه دارد، اظهار کرد: هرچند سخنانی درباره نحوه ادامه مذاکره، امکان تمدید یا زمان پایان مذاکره صورت گرفته است، مذاکرات فعلا ادامه دارد. بررسی آخرین وضعیت در دیدار فردا (پنجشنبه) بین دکتر ظریف و خانم اشتون صورت خواهد پذیرفت.
۲۱:۵۷- آلن ایر با اشاره به اخبار مربوط به توقف مذاکرات و تمدید آن گفت: امروز چهارشنبه قرار است وزیر خارجه آمریکا با رئیس جمهور درباره مذاکراتش در وین دیدار و جمع بندی خود را ارایه دهد. یکی از موضوعاتی که در این دیدار مطرح است امکان تمدید مذاکرات است و اینکه آیا در این مقطع امکان تمدید وجود داشته و امری منطقی است یا نه؟ ما نیز در وین با هیأت ایرانی و همکارانمان درباره امکان تمدید صحبت کردیم اما هنوز هیچ تصمیم قطعی گرفته نشده است.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تأکید کرد ما هنوز در تلاشیم تا به جلو حرکت کنیم و دیدارهای مختلفی در این چهارچوب در جریان است و از تلاش دست برنداشتیم. اگر همه طرف‌ها به این نتیجه برسند که تمدید مذاکرات منطقی و امکان‌پذیر است، زمینه تمدید وجود دارد.
۲۱:۵۴- رویترز، کاخ سفید لحظاتی پیش اعلام کرد که نمی‌توان گزارش‌ها درباره تمدید مذاکرات هسته‌ای با ایران که مهلت شش ماهه رسیدن به توافق جامع بین ایران و ۱+ ۵ آن ۲۰ جولای به پایان می‌رسد را تذیید کرد.
کاخ سفید در ادامه گفت که سابقه شش ماهه ایران به طور شگفت‌آوری مطلوب است.
۲۱:۴۶- ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، عصر روز چهارشنبه در جمع خبرنگاران، خبر توقف مذاکرات در روز جمعه را تکذیب کرد.
ساعاتی پیش یک عضو تیم مذاکره‌کننده ایران به ایسنا اعلام کرد به احتمال قوی مذاکرات در روز جمعه متوقف و حدود دو ماه تمدید می‌شود.
۲۱:۲۳- محمد جواد ظریف و کا‌ترین اشتون روسای هیأت‌های مذاکره کننده ایران و ۱+ ۵ روز پنجشنبه (فردا) در نشست دوجانبه‌ای آخرین تحولات و وضعیت مذاکرات هسته‌ای وین ۶ را بررسی می‌کنند.
۱۹:۵۴- رویترز گزارش داد، در حالی که مهلت توافقنامه موقت هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی روز یکشنبه آینده به پایان خواهد رسید، منابع آگاه دیپلماتیک از آغاز ساخت کارخانه تبدیل اورانیوم از سوی ایران خبر داده‌اند. ساخت این کارخانه بخشی از توافقنامه موقت هسته‌ای بوده است.
بر اساس این گزارش اگر ساخت این کارخانه تأیید شود ایران نشانه و سیگنال روشنی را برای پایبندی به مفاد توافقنامه موقت هسته‌ای با قدرت‌های جهانی ارسال خواهد کرد و این مسأله زمینه مناسبی را برای دستیابی به توافق بلندمدت فراهم خواهد کرد.
دور جدید مذاکرات هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی از دو هفته پیش از سرگرفته شده و ظاهرا قرار است مذاکرات بین دو طرف تمدید شود. این دور از مذاکرات تا ۲۰ جولای ادامه خواهد داشت. هدف نهایی از مذاکرات بین ایران و قدرت‌های جهانی لغو تحریم‌ها در ازای مطمئن شدن از صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران است.
دیپلمات‌های آگاه اعلام کردند: در روزهای آینده قرار است دو طرف در خصوص تمدید مهلت لغو تحریم‌ها ضد ایران در ازای متوقف شدن بخشی از فعالیت‌های هسته‌ای مذاکره کنند. ایران تاکنون بار‌ها بر مسالمت آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده ولی قدرت‌های غربی تهران را به تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی متهم می‌کنند.
یکی از مفاد توافق نامه موقت هسته‌ای که ۲۴ نوامبر سال گذشته به امضای دو طرف رسید تعهد ایران برای تبدیل اورانیوم با درجه غنای پایین به اکسید اورانیوم بوده که قابلیت کمتری برای تولید بمب اتمی دارد.
ایران برای اجرای این بند از توافقنامه موقت هسته‌ای یک کارخانه را در نزدیکی اصفهان احداث کرده است. پس از ماه‌ها تاخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی ماه می‌گذشته اعلام کرد، مذاکرات اولیه برای احداث این کارخانه آغاز شده ولی عملیات احداث هنوز اجرا نشده است.
منابع دیپلماتیک اکنون از آغاز اقدامات اجرایی برای ساخت این کارخانه خبر می‌دهند. البته این مسأله نیاز به تأیید نهایی آژانس دارد.
۱۸:۲۹- یک مذاکره کننده هسته‌ای ایران از پایان مذاکرات «وین ۶» در روز جمعه خبر داد. این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران در گفتوگو با ایسنا، گفت: ششمین دوره مذاکره ایران و ۱+ ۵ پس از بیش از دو هفته جمعه متوقف می‌شود.
وی افزود: قرار است مذاکرات ایران و ۱+ ۵ به‌منظور نگارش پیش‌نویس توافق جامع برای چندماه دیگر تمدید شود. مذاکرات امروز با آمریکا و بحث درباره تمدید و شرایط تمدید مذاکرات انجام شده است، اما هنوز زمان دور آتی مشخص نشده است.
این عضو تیم مذاکره کننده ایران تأکید کرد: هنوز ایران با تمدید مذاکرات موافقت نکرده است.
وی اظهار کرد، موضوع ظرفیت غنی‌سازی عامل توقف مذاکرات در مقطع فعلی است.
این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان با اشاره به احتمال توقف مذاکرات در پایان دو هفته کاری سخت و فشرده گفت: مذاکرات هسته‌ای به دلیل به تفاهم نرسیدن بر سر برخی موضوعات به ویژه موضوع ظرفیت غنی‌سازی متوقف می‌شود.
او گفت: مهم‌ترین موضوع میان دو طرف که اختلاف‌ها همچنان بر سر آن ادامه دارد مساله ظرفیت غنی‌سازی است که دو طرف با وجود ارایه مفاهیم و پیشنهاد‌هایی در این باره اما به نتیجه نرسیدند.
این عضو تیم مذاکره کننده ادامه داد: نیاز قطعی ایران برای تأمین سوخت یک سال نیروگاه بوشهر در هشت سال آینده امری پذیرفته شده از سوی طرف آمریکایی و برخی طرف‌های دیگر عضو گروه ۱+۵ است اما آن‌ها تاکید دارند که از میزان فعالیت مراکز غنی‌سازی و تعداد سانتریفیوژهای ایران که اکنون نصب و فعال هستند از ابتدای توافق احتمالی به اندازه قابل توجهی کاسته شود. اما ایران معتقد است به طور منطقی و اصولی باید روند را برای تأمین ۱۹۰ هزار سو از هم اکنون ادامه دهد تا در پایان حدود هشت سال این میزان تامین باشد نه اینکه در آن مقطع تازه بخواهد کار را شروع کند.
۱۷:۴۵- قرار است امشب مراسم احیای شب قدر نیز در مرکز اسلام امام علی (ع) در وین با حضور اعضای تیم مذاکره کننده برگزار شود.
۱۷:۴۴- در ادامه رایزنی‌های امروز نیز در وین معاون وزیر خارجه آمریکا برای چهارمین بار امروز با عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونین وزیر امورخارجه کشورمان در ساعت ۱۸ به وقت وین (۲۰ و ۳۰ دقیقه به وقت تهران) دیدار خواهد کرد.
۱۷:۴۳- همچنین معاون وزیرخارجه چین نیز با همتایان ایرانی خود در وین ساعت ۱۷ (۱۹ و ۳۰ دقیقه به وقت تهران) دیدار خواهد کرد.
۱۷:۴۲- بعدازظهرامروز جلسه کارشناسی بین ایران و کشورهای ۱+ ۵ نیز ساعت ۱۵ به وقت وین (۱۷ و ۳۰ دقیقه به وقت تهران) برگزار خواهد شد.
۱۷:۲۴- محمد امیری، کار‌شناس سازمان انرژی اتمی ایران و عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای در گفتوگو با نامه نیوز درباره پیشنهاد خارق العاده ارائه شده از سوی وزیر خارجه کشورمان به جان کری و احتمال دستیابی به توافق تا ۲۰ جولای گفت: طبیعتا تا زمانی که پاسخ‌ها برسد و بررسی شود، زمان بیشتری نیاز است. احتمالا مذاکرات دو هفته دیگر تمدید شود.
۱۶:۵۰- علی واعظ تحلیلگر ارشد مسائل هسته‌ای ایران در صفحه توئیترش نوشته است که مذاکرات اتمی ایران و ۵+۱ شبیه دوچرخه سواری است و اگر پا نزنید، می‌افتید.
۱۶:۱۳- دیدار سیدعباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونین وزیر امور خارجه ایران با ویلیام برنز معاون وزیرخارجه آمریکا به مدت سی دقیقه برگزار شد.
۱۶:۰۰- محمدجوادظریف وزیر خارجه ایران اعلام کرد که هنوز ایران
با تمدید مذاکرات موافقت نکرده است.
۱۵:۳۵- همزمان با جلسه سه جانبه سیدعباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان ظریف با وندی شرمن معاون وزیرامورخارجه آمریکا و هلگا اشمید معاون کا‌ترین اشتون، ویلیام برنز قائم مقام وزیر امور خارجه آمریکا از ساعت دوازده به مدت چهل و پنج دقیقه با محمدجواد ظریف دیدار و گفتوگو کرد.
۱۵:۲۵- نشست سه جانبه ایران، آمریکا و اتحادیه اروپا که ساعت ۱۱ به وقت وین (۱۳:۳۰ به وقت تهران) در هتل کوبورگ وین با حضور سیدعباس عراقچی و مجید روانچی معاونین وزیر امور خارجه ایران، وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا و هلگا اشمید، معاون کا‌ترین اشتون در حال برگزاری بود، لحظاتی پیش به پایان رسید.
۱۵:۱۶- کریستین ساینس مانیتور گزارش داد به نظر می‌آید با نزدیک شدن به روز یکشنبه ۲۰ ژوئیه پایان فرصت شش ماهه توافق اولیه ژنو میان ایران و گروه ۱+ ۵ جان کری وزیر امور خارجه آمریکا به کشورش بازگشته تا به رئیس جمهور بگوید در مذاکرات به توافق نزدیک شدیم اما هنوز توافقی صورت نگرفته است.
ارزیابی مثبت جان کری از شرایط مذاکرات میان ایران و شش قدرت جهانی این گمان را به وجود می‌آورد که وی به احتمال زیاد تمدید مذاکرات را برای مدتی هرچند کوتاه در دیدارش با باراک اوباما و رهبران کنگره پیشنهاد خواهد داد. این تمدید به طور قطع شش ماه نخواهد بود که توافق اولیه ژنو امکان آن را به وجود آورده است اما به گفته کار‌شناسان منع اشاعه نزدیک به مذاکرات ممکن است چندین هفته تمدید شود.
اما حتی چند هفته نیز می‌تواند برای کنگره‌ای که در مورد مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ بدبین است زیاد به نظر بیاید. برخی اعضای کنگره تلاش می‌کنند تا با غیرممکن نشان‌دادن دستیابی به توافق نهایی تا ضرب‌الاجل ۲۰ ژوئیه از دولت اوباما بخواهند که مذاکرات ایران را کنار بگذارد و تحریم‌های جدی علیه این کشور اعمال کند.
جان کری روز سه شنبه گفت، طرح پیشنهادی ایران از سوی آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی مذاکره‌کننده پذیرفته نیست اما لحن وی از آنچه که در روزهای گذشته اتخاذ کرده بود، مثبت‌تر به نظر می‌آید و نشان می‌دهد که آمریکا فهمیده است پس از یکشنبه نیز پیگیری این مذاکرات ارزش خود را دارد.
وزیر امور خارجه آمریکا یکی از شکاف‌های کلیدی در مذاکرات هسته‌ای ایران را فاصله زیاد تعداد سانتریفیوژهای مورد درخواست ایران با آنچه آمریکا قابل قبول می‌داند، دانست.
بنا بر توافق اولیه ژنو که در ۲۴ نوامبر سال ۲۰۱۳ به دست آمد ایران هم اکنون حدود ۱۰ هزار سانتریفیوژ فعال دارد. ماشین‌هایی که با سرعت مافوق صوت می‌توانند سوخت هسته‌ای تولید کنند. این سوخت در سطح ۵ درصد قابلیت استفاده در نیروگاه‌های برق هسته‌ای را دارد اما در صورت رسیدن به ۹۰ درصد برای سوخت مورد نیاز سلاح هسته‌ای مناسب است.
آمریکا می‌گوید که خواستار کاهش چشمگیر تعداد سانتریفیوژهای ایران تا 5
هزار ماشین است. دولت اوباما معتقد است که این تعداد سانتریفیوژ می‌تواند
زمان گریز هسته‌ای ایران را برای تولید سوخت موردنیاز یک سلاح هسته‌ای به
یک سال افزایش دهد.
کلسی داون پورت، تحلیلگر منع اشاعه در انجمن کنترل سلاح آمریکا ارزیابی‌های اخیر کری در وین را که تمام مذاکره‌کنندگان با حسن نیت به مذاکره می‌پردازند، مثبت دانست؛ اما به نظر نمی‌آید این ارزیابی مثبت در مورد کنگره نیز صدق کند. لازم است جان کری در صورت تصمیم دولت برای تمدید مذاکرات این مسأله را در کنگره مطرح کند.
کری هنوز در مسیر بازگشت به واشنگتن بود که یکی از رهبران کنگره اظهارات وزیر امورخارجه کشورش را مورد انتقاد قرار داد و تغییر مذاکرات ایران به فشارهای اقتصادی بیشتر علیه این کشور را خواستار شد.
ادرویس رییس کمیته امور خارجی کنگره در بیانیه‌ای گفت: با توجه به اظهارات روز سه شنبه وزیر امور خارجه در وین که گفته بود اختلافات زیادی میان ایران و جامعه جهانی وجود دارد، من امیدوارم که دولت با کنگره درخصوص آماده کردن تحریم‌های بیشتر علیه ایران وارد رایزنی شود.
همچنین هفته گذشته دو سناتور بانفوذ آمریکا نامه‌ای به کاخ سفید نوشته و در آن تأکید کرده بودند هرگونه توافق با ایران باید شامل بازرسی‌های سرزده به تمام تأسیسات هسته‌ای این کشور به مدت ۲۰ سال باشد.
ایران در ماه‌های گذشته بار‌ها تاکید کرده که اعمال فشارهای بیشتر با هدف سخت‌تر کردن اقتصاد ایران ممکن است مسیر مذاکرات را ببندد و این کشور را از محدودیت‌هایی که طبق توافق اولیه ژنو بدان متعهد شده رها سازد. ایران همچنین یادآور شده است که هرگونه توافق جامع نباید بیشتر از ۵ سال به طول بیانجامد اگرچه مقامات دولت آمریکا گفته‌اند که ایران باید با اعمال محدودیت‌های قابل راستی‌آزمایی در مورد غنی‌سازی اورانیوم به مدت چند سال موافقت کند.
۱۴: ۲۴- یک دیپلمات غربی با محتمل خواندن تمدید مذاکرات هسته‌ای گفت همچنان درباره حجم غن سازی ایران اختلاف زیادی وجود دارد.
این دیپلمات که خواسته نامش فاش نشود، گفته است: نمی‌توانیم بگویم که موضوعات در مسیر اشتباه قرار دارد، مسائل در مسیر درست حرکت می‌کند، اما هنوز درباره موضوع اصلی که سخت‌ترین موضوع هم هست اختلاف زیادی داریم.
وی می‌افزاید، این ایده که بتوان تا یک شنبه همه مسائل را حل و فصل کنیم غیر محتمل است. انتظار نتیجه‌ای در هفته‌های پیش روی به دلیل ورود به ماه آگوست را نباید داشت. یک وقفه کوتاهی خواهد بود.
۱۴:۰۶- سناتور تد کروز روز سه‌شنبه گفت: سیاست‌ها باراک اوباما در عرصه خارجی امنیت آمریکا و اسراییل را به خطر انداخته است.
بر اساس گزارش پایگاه خبری هیل، این سناتورآمریکایی که یکی از نامزدهای احتمالی جمهوریخواه در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ محسوب می‌شود، گفت که آمریکا باید مذاکراتش با ایران را متوقف کند. من به زودی طرحی را برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران ارائه خواهم داد.
این سناتور آمریکایی همچنین مدعی شد، از آنجا که ایران از آنهایی که به اسراییل حمله می‌کنند، پشتیبانی می‌کند، آمریکا باید با توقف مذاکرات با ایران مانع از برنامه سلاح‌های هسته‌ای در این کشور شود.
۱۳:۱۵- دکتر علی اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل با اشاره به اینکه تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشور در چارچوبی که مقام معظم رهبری تعیین نموده حرکت می‌کنند، تصریح کرد: یکی از دلایل ناکامی‌های اخیر در مذاکرات هسته‌ای وجود تشتت و تفرق در میان کشورهای عضو گروه ۱+ ۵ است. قبل از اینکه نیامدن وزاری خارجه چین و روسیه نهایی شود، برخی از رسانه‌های غربی گفتند، مواضع روسیه با بقیه اعضای این گروه تفاوت دارد.
وی ادامه داد: بعد که به وین آمدند برخی از این وزرا زود‌تر آمدند و برخی زود‌تر رفتند و برخی ماندند و در این میان وزیر خارجه آمریکا بیشتر از بقیه ماند. این موضوع نشان از تشتت میان وزرای خارجه ۱+ ۵ دارد. لذا چگونه می‌توان با یک جمعی که انسجام و توافق ندارند سر یک میز مشترک نشست و با آن‌ها به توافق رسید. به نظر می‌رسد در ابتدای امر یک طرف هفتمی باید پیدا بشود و میان این شش کشور میانجیگری کند و این‌ها را به انسجام برگرداند و مواضع آن‌ها یکی شود و بعد بیایند با ایران مذاکره کنند.
وی در مورد اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان نیز تصریح کرد: اعضای این تیم را ۳۰ سال است می‌شناسم. آقایان عراقچی و بعیدی‌نژاد فارغ التحصیل دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه هستند که بنده تأسیس کردم. آقای دکتر ظریف هم از زمانی که در آمریکا دانشجو بود با نمایندگی ایران در سازمان ملل همکاری می‌کرد. اعضای این تیم بسیار فعال و کاردان هستند و در خط و چهارچوبی که نظام و مقام معظم رهبری تعیین نموده، حرکت می‌کنند و این موضوع را در مذاکرات از گذشته تاکنون نشان داده‌اند.
ولایتی تصریح کرد: اعضای این تیم در همین چهارچوب حرکت و از منافع ملی جمهوری اسلامی ایران دفاع می‌کنند و توان لازم را هم دارند. لذا آن‌ها در مقابل زیاده خواهی‌های آمریکا و برخی دیگر از اعضای ۱+ ۵ می‌ایستند و در پایان برد با طرفی است که مقاومت می‌کند و پایداری نشان می‌دهد. در واقع این تیم دارد از حقوق ملت دفاع می‌کند و عملکرد آن‌ها مورد تأیید است. مادامی که در چهارچوب ترسیمی از سوی مقام معظم رهبری مشخص شده حرکت بکنند مورد تأیید نظام و مردم هم خواهند بود. چرا که مردم هم خواهان این هستند که افراد کاردان در مذاکرات شرکت بکنند.
مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل در مورد سخنان «جان کری» وزیر امور خارجه که گفته بود فتوای رهبر ایران در خصوص موضوع هسته‌ای را جدی گرفته‌ایم نیز تأکید کرد: آمریکایی‌ها اگر می‌خواهند از این مذاکرات سرشکسته بیرون نیایند باید به حقوق حقه جمهوری اسلامی ایران اعتراف کنند. اگر چنین کاری کردند ایران به حقوقش می‌رسد و آمریکا و متحدینش از این مذاکرات شکست خورده بیرون نمی‌آیند ولی اگر به مانند گذشته بخواهند بر اموری پافشاری کنند که هیچ مبنا و وجهه قانونی ندارد اینکه برای نمونه بگویند مدت قرنطینه طولانی باشد و ایران فقط در مرحله آزمایشگاهی کار بکند مورد قبول ایران نیست.
ولایتی در ادامه یادآور شد: آنچه آژانس تاکنون تصریح کرده این است که هیچ گونه انحرافی به سمت مقاصد نظامی در برنامه هسته‌ای ایران دیده نشده است. از سویی، ناظران آژانس هم همیشه هستند و توافق هسته‌ای هم به معنای ختم مأموریت ناظران نیست. بنا بر NPT که ایران آن را امضا کرده آن‌ها به نظارت خود ادامه می‌دهند و لذا جای هیچ نگرانی هم وجود نخواهد داشت.
۱۳:۰۰- رهبران اتحادیه اروپا امروز در نشستی جانشین کا‌ترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که پستی حساس و کلیدی محسوب می‌شود، انتخاب می‌کنند.
بر اساس گزارش رویترز، نخست‌وزیر ایتالیا با رهبران اتحادیه اروپا برای حمایت از فدریکا موگرینی، وزیر امور خارجه ۴۱ ساله این کشور لابی کرده است تا برای انتخاب جانشین اشتون از وی حمایت کند.
دیپلمات‌ها می‌گویند برخی از کشورهای اروپا خواهان انتخاب موگرینی نیستند چون می‌گویند که وی مواضع نرمی با روسیه دارد.
همچنین لهستان وزیر امور خارجه خود را برای جایگزینی خانم اشتون به اتحادیه اروپا معرفی کرده است اما برخی دولت‌های اروپای غربی می‌گویند که وی به دلیل دخالت مسکو در اوکراین مواضعی سختی با روسیه دارد.
۱۲:۵۲- «قریب به اتفاق نمایندگان» به گفته هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی بیانیه‌ای را امضا کرده‌اند که در آن به برخی موارد مورد نظر نمایندگان مجلس که باید در توافق هسته‌ای لحاظ شود پرداخته شده است.
متن بیانیه نمایندگان مجلس به شرح زیر است:
«ما نمایندگان مجلس شورای اسلامی ضمن حمایت از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و تشکر و قدردانی از آن‌ها نکاتی چند را متذکر می‌شویم.
۱ - همان‌گونه که مقام معظم رهبری صریحا اعلام کرده‌اند، نیاز پیشروی کشور برای تولید سوخت نیروگاه هسته‌ای ۱۹۰ هزار سو می‌باشد. تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای باید از هرگونه توافقی که این میزان را نقض کند یا در آینده موجب اختلاف و فشارهای ۱+ ۵ شود خودداری کند و از هر گونه ابهام‌نویسی جلوگیری کنند.
۲ - تحقیق و توسعه خط قرمز جمهوری اسلامی است زیرا رسیدن به تولید مورد نیاز با کمترین هزینه و کمترین زمان و بالا‌ترین کیفیت لازمه این دانش فنی است. مضافا تأمین‌کننده رادیو داروهای مورد نیاز مردم و رشد صنعتی است.
۳ - فردو به عنوان مرکز غنی‌سازی، تحقیق و توسعه برای کشور ضرورت دارد و باید حفظ شود.
۴ - تحریم‌هایی که غیرعادلانه به مردم تحمیل شده است باید یکجا برداشته شود.
۵ - پرونده هسته‌ای ایران باید به حالت عادی برگردد و ایران از مزیت‌های ان‌پی‌تی برخوردار شود.»
۱۲:۴۵- کشورهای برزیل، روسیه، چین، هند و آفریقای جنوبی، به نام کشورهای «بریکس»، از نیروهای محرکه مثبت در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+ ۵ استقبال کردند. خبرگزاری ایتارتاس ضمن گزارش این مطلب افزوده این کشور‌ها در بیانیه‌ای بر حل و فصل مسئله هسته‌ای ایران از کانال‌های دیپلماتیک و سیاسی تأکید کرده‌اند.
در بیانیه گروه بریکس آمده است: «ما از نیروهای محرکه مثبتی که بر اثر گفت‌وگوهای بین ایران و گروه ۱+ ۵ ایجاد شده‌اند، استقبال و طرفین را به اجرای کامل برنامه اقدام مشترک مورد توافق در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ (برابر با سوم آذرماه) برای نیل به توافقی جامع و پایدار برای حل این موضوع ترغیب می‌کنیم».
بریکس همچنین خواستار تقویت همکاری‌های بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده است. در پایان این بیانیه آمده است: «ما استفاده ایران از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای به گونه‌ای که تناقضی با تعهدات بین‌المللی ایران نداشته باشد را حق مسلم این کشور می‌دانیم».
۱۲:۴۰- لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه در گفتوگو با رادیو فرانسه درباره برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات هسته‌ای جاری در وین گفت: دیدگاه ما مشخص است، همه امکانات برای انرژی صلح آمیز هسته‌ای آری برای بمب خیر.
فابیوس وزیر خارجه فرانسه با تکرار ادعاهای مقامات غربی گفت: ما نمی‌خواهیم که ایران بمب اتمی داشته باشد و این تنها موضع فرانسه نیست و موضع همه کشورهای ۱+ ۵ است. امیدوارم به توافق برسیم که البته اکنون بسیار سخت است.
۱۲:۳۰- لو فیگارو روز چهارشنبه در گزارشی به نقل از خبرگزاری فرانسه نوشت: یک دیپلمات غربی که خواست نامش فاش نشود احتمال تمدید زمان مذاکرات را بسیار زیاد دانست. وی اعلام کرد: از آنجا که نهایی شدن مذاکرات وین تا ۲۰ ژوئیه (۲۹ تیر) بعید به نظر می‌رسد، احتمال تمدید زمان مذاکرات تا ماه‌های آینده وجود دارد.
این گزارش حاکی است که به رغم وجود اختلافات واقعی، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا و همتای ایرانی‌اش به احتمال تمدید موعد دستیابی به توافق تاریخی در مورد برنامه هسته‌ای تهران، اشاره کردند.
به نوشته لوفیگارو، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران ضمن موافقت با تمدید مذاکرات، اعلام کرده است آنقدر پیشرفت داشته‌ایم که به رؤسایمان بگوییم این روند ارزش ادامه دادن را دارد. این توصیه من است و مطمئنم که جان کری نیز همین توصیه را مطرح خواهد کرد.
این روزنامه فرانسوی می‌نویسد: اما جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در مسیر بیان احتمال تمدید مذاکرات به اندازه ظریف پیش نرفت و به اشاراتی در این باره بسنده کرد. آشکار است که باید کارهای بیشتری انجام دهیم و برای مشورت با باراک اوباما و کنگره در مورد دورنمای دستیابی به توافق کلی و نیز مراحل آینده مذاکرات در صورتی که تا ۲۰ ژوئیه به نتیجه نرسیم، به واشنگتن باز می‌گردم.
۱۲:۱۵- سیدعباس عراقچی و مجید روانچی در ادامه مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱ +۵، گفت‌وگوهای خود را با وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا و هلگا اشمید معاون کا‌ترین اشتون دنبال می‌کنند. این نشست ساعت ۱۱ به وقت وین (۱۳:۳۰ به وقت تهران) در هتل کوبورگ وین انجام می‌شود.
