پول کم بود، طرح شنای سوم دبستانی‌ها متوقف شد. همین چند وقت پیش بود که حسین بابویه، مدیرکل تربیت‌بدنی و سلامت آموزشوپرورش از کند شدن اجرای طرح «سباح» یا همان شنای دانش‌آموزان سوم ابتدایی خبر داد؛ دلیلش هم یک چیز بود؛ محدودیت منابع مالی.
مدیرکل تربیت‌بدنی و سلامت آموزشوپرورش در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید آموزشوپرورش به‌دنبال آن است تا این طرح را در سال جدید با شکل‌وشمایل جدیدتری اجرایی کند. او در این گفت‌وگو از موضوعات دیگری هم می‌گوید؛ از تفکراتی که به نظرش به غلط درباره ورزش دختران در جامعه وجود دارد و باعث فقر حرکتی دانش‌آموزان دختر شده و از چگونگی اجرای طرح محرم‌سازی یا شاداب‌سازی مدارس دخترانه.
همین چند وقت پیش بود که شما از شکست طرح «سباح» یا همان طرح اجباری شدن شنا برای دانش‌آموزان سوم دبستان خبر دادید؛ شکستی که به علت کمبود اعتبارات معاونت تربیت‌بدنی و سلامت برای تأمین هزینه‌های استخر و امکانات این ورزش برای دانش‌آموزان است. آیا دلیل متوقف شدن این طرح بعد از ۳سال، فقط کمبود اعتبارات است یا دلایل دیگری هم دارد؟آموزش رشته‌های ورزشی از چندسال پیش در آموزشوپرورش مطرح شد این‌که رشته‌های خاصی را برای بعضی مقاطع تحصیلی اختصاص دهیم. هدف از این کار هم این بود که خروجی برای تربیت بدنی آموزشوپرورش تعریف شود. کسانی که در آموزشوپرورش بودند، تصمیم گرفتند برای مقاطع مختلف تحصیلی، رشته‌های خاصی را در نظر بگیرند. بعد از مطالعات به این نتیجه رسیدند که مثلا برای مقطع سوم دبستان، شنا را در نظر بگیرند که یک‌میلیون دانش‌آموز را دربر می‌گرفت.
شروع تصمیم‌گیری برای این طرح چه سالی بود؟سال ۸۹. در آن سال باتوجه به شرایط بودجه و تقسیم کارشناسی، به این نتیجه رسیدند که این طرح در کشور قابل اجراست، هرچند می‌دانستند اجرا کردن این طرح، مشکلاتی را خواهد داشت مانند کمبود فضا و رفت‌وآمد دانش‌آموزان. در آن زمان این طرح ابلاغ شد. موضوعی که در سال ۸۹ وجود داشت این بود که بودجه آموزشوپرورش و به‌طور کلی، بودجه کشور، وضع متفاوتی داشت چون تحریم‌ها به این اندازه جدی نبود. با آن شرایط این طرح نوشته و ابلاغ شد. آن زمان قرار بود وزارتخانه بودجه این طرح را در نظر بگیرد و براساس هر دانش‌آموز، ۳۰هزار تومان، بودجه این طرح تحقق پیدا کرد. در سال دوم و سوم اتفاقاتی درباره بودجه افتاد و به دلیل همین محدودیت‌ها، طرح دچار مشکلاتی شد. کاری که الان انجام می‌شود این است که یک بار دیگر شیوه‌نامه این طرح و با توجه به این‌که به دلیل محدودیت‌های اعتباری به صورت فراگیر انجام نشد، بازنگری شود چون اگر بخواهیم این طرح را از اول مهر اجرا کنیم با شکل و شمایل جدیدتر باید اجرایی کنیم.
این شکل و شمایل جدیدتر دقیقا چیست؟باید روش‌ها و شیوه‌نامه جدیدتری برای اجرا داشته باشیم که طرح واقعا اجرایی شود نه این‌که چون محدودیت اعتبار داریم کلا طرح منتفی شود. می‌خواهیم از ظرفیت‌های اولیا و مدارس غیرانتفاعی استفاده کنیم تا بتوانیم آن را اجرایی کنیم.
شما کمبود فضا را برای درست اجرایی نشدن این طرح، یکی از عوامل تاثیرگذار دانستید. این کمبود فضا در این چند سال، بیشتر دامنگیر دانش‌آموزان دختر شد. درست است؟خیر، این طرح برای هر دو جنس به‌طور برابر اجرا شد.
اما از گوشه و کنار اطلاعاتی است که نشان می‌دهد در بعضی نقاط، دختران دانش‌آموز بیشتر با کمبود فضا مانند استخر و... برای اجرای طرح سباح روبه‌رو بوده‌اند. در این سال‌ها سعی بر این بوده که دختران و پسران در این طرح با هم برابر باشند ولی خب در بعضی موارد این اتفاق نیفتاده است.
غیر از کمبود فضا، شما از کمبود معلمان تربیت‌بدنی هم قبلا حرف زده‌اید. این مشکل قبل از دوره شما و در ادوار مختلف هم وجود داشته است. بالاخره این مشکل چطور باید حل شود؟در چند وقت گذشته برای رفع این مشکل، ۱۵هزار نیروی جدید متخصص تربیت‌بدنی استخدام شدند، ۱۸هزار نفر هم از قبل داشتیم، بنابراین در حال حاضر ۳۳هزار نفر معلم تربیت‌بدنی داریم. در بحث نیروی انسانی نه این‌که نیاز نداشته باشیم ولی مشکل چندانی هم نداریم.
ولی خودتان همین چند وقت پیش اعلام کردید که به دلیل کمبود نیروی تربیت‌بدنی در مدارس، ممکن است از نیروهای مازاد در بخش تربیت‌بدنی استفاده کنید. این اتفاقی است که در سال‌های گذشته هم به نوعی رقم خورده بود. مثلا قبلا و در مقطع ابتدایی، براساس قانون، اولویت تخصیص نیروهای انسانی برای تربیت‌بدنی اولویت دو بود؛ می‌گفتند اول راهنمایی و متوسطه را تأمین کنید، بعد اگر نیرو اضافه آمد به ابتدایی بدهید، اگر هم نیرو نبود، لازم نیست ابتدایی نیروی تربیت‌بدنی داشته باشد اما در دولت جدید، شیوه‌نامه مربوط به این موضوع اصلاح شد و اولویت ساماندهی نیروی انسانی برای مقطع ابتدایی، یک شد. براساس آن اگر نیروی متخصص تربیت‌بدنی وجود داشته باشد باید به‌کار گرفته شوند اگرنه باید از نیروهای حق‌التدریس استفاده کرد.
خب اگر به اندازه کافی نیروهای متخصص تربیت‌بدنی وجود داشته باشد چه نیازی به فعالیت حق‌التدریس آنها وجود دارد؟ موضوع اینجاست که به اندازه کافی، نیروی متخصص تربیت‌بدنی وجود ندارد حالا چه برسد به حق‌التدریس!ما نیاز به معلم تربیت‌بدنی داریم ولی این نیاز به اندازه‌ای نیست که بحرانی باشد. ما نمی‌توانیم ایده‌آل در این‌باره صحبت کنیم و باید شرایط واقعی را در نظر بگیریم. در سال‌های گذشته رشد ۱۲۰درصدی در حوزه نیروهای انسانی اتفاق افتاده است. ما الان خط قرمز در نیروهای انسانی تربیت‌بدنی نداریم.
حالا اگر این موضوع را هم بپذیریم، این را قبول دارید که تحقق بعضی رشته‌های ورزشی در مدارس ایران، ممکن نیست؟بله در بعضی رشته‌های ورزشی، به دلیل کمبود امکانات و فضا، تحقق پیدا کردن همه این رشته‌های ورزشی سخت است.
موضوع دیگری که همیشه در حوزه تربیت‌بدنی آموزشوپرورش مطرح بوده، ورزش دختران و وجود فقر حرکتی در بیش از ۸۰درصد آنهاست. خب این یک واقعیت است که ورزش دختران هم به‌طور کلی و هم در آموزشوپرورش کمتر از پسران جدی گرفته شده و نتیجه‌اش مشکلات فیزیکی و حرکتی برای آنها بوده است. به نظر شما چرا این اتفاق افتاده؟ و آیا برنامه جدیدی برای بهتر کردن این وضع وجود ندارد؟اگر قرار باشد که بین ورزش دختران و پسران هیچ فرقی وجود نداشته باشد، باید نشانه‌هایی را در کل سیستم ببینیم که در آن سعی برای ایجاد تعادل در این حوزه وجود داشته باشد. این درست است که برای ورزش دختران در فضای کلی جامعه ما محدودیت وجود دارد ولی آموزشوپرورش یک‌سری تکالیف قانونی دارد و طبق آنها عمل می‌کند. بخش بیشتر استخدامی که برای معلمان انجام شد، زنان بودند و نهایت برابر بودند، این خودش نشان می‌دهد که ما در آموزشوپرورش به این موضوع علاقه‌مند هستیم و البته موظف. اما من یک نکته را قبول دارم، سال‌های متمادی به دلیل دیدگاه‌های فرهنگی و گاهی اشتباه، زمینه فعالیت ورزشی برای دختران کمتر بود و این هم ربطی به آموزشوپرورش ندارد و یک موضوع کلی است.
ولی خب در مقاطعی هم آموزشوپرورش به‌دنبال راهکارهایی برای این موضوع بود؛ نبودن فضای مناسب برای ورزش دختران در مدارس و نبودن شرایطی برای راحت و اصولی ورزش کردن آنها در حیاط مدرسه، مسائلی بودند که آموزشوپرورش را به سمت طراحی طرح‌هایی مانند شاداب‌سازی مدارس دخترانه یا همان محرم‌سازی کشاند؛ طرحی که چندان هم به نتیجه نرسید.بله در مدرسه و در شهرهای کلان، موضوع محرم‌سازی مطرح بود. در شهرهایی که مشکل مشرفیت ساختمان‌های اطراف مدرسه مطرح نیست، معلم تربیت‌بدنی می‌آید و محتوای کتابش را پیاده می‌کند، دختر و پسر هم ندارد. از طرف دیگر قانونی وجود دارد که براساس آن، وقتی مدرسه‌ای ساخته می‌شود که بالای ۹کلاس درس دارد، باید حتما یک سالن ورزشی داشته باشد و دختر و پسر در آن مطرح نیست ولی در شهرهای بزرگ که ساختمان‌ها بلندند و موضوع مشرفیت وجود دارد، مدارسی که بتوانند محرم‌سازی را انجام دهند، مجاز به این کارند.
الان مشخص است که چه تعداد مدرسه در تهران محرم‌سازی شده‌اند؟هر مدرسه‌ای که بتواند محرم‌سازی را انجام دهد، اجازه دارد و موظف است که این کار را انجام دهد. آمار تعداد این مدارس در تهران در دست است ولی الان در حافظه ندارم. برای تعدادی هم این طرح اجرا نشده و در این‌باره نقص داشته‌ایم چون باید برای همه مدارس این اتفاق می‌افتاد اما حالا برای تعدادی از مدارس، قدم‌هایی برای محرم‌سازی برداشته شده است. موضوع دیگر درباره این موضوع، این است که همین محرم‌سازی هم نیاز به اعتبار دارد.
البته انتقاداتی هم درباره این طرح وجود دارد؛ این‌که ما به جای این‌که دیوارهای مدارس دخترانه را بلند و فضا را برای آنها ایزوله کنیم، در فراهم کردن فضای مناسب ورزشی برای آنها تلاش بیشتری کنیم.بله من این انتقادها را قبول دارم. چون این کار می‌تواند محیط مدارس دخترانه را بسته و از حالت شاداب‌سازی خارج کند اما شیوه‌نامه این طرح این موضوع را در نظر گرفته که چه کاری انجام دهیم که این مسائل کمتر شود.
مثلا چه مواردی در این شیوه‌نامه برای کم‌شدن این مشکلات دیده شده؟مثلا در آن آمده که باید از ابزارها و ساختارهایی برای محرم‌سازی استفاده شود که این آسیب‌ها را به حداقل برساند. در این شیوه‌نامه مدلی پیشنهاد شده که ساختار شادی داشته باشد و از رنگ‌های متنوعی در آن استفاده شده باشد. مثلا این‌طور نباشد که دیوارهای بلند ساخته شود دور حیاط مدارس.
اما بازهم این را قبول ندارید که به‌جای این کار، اگر فضاهای مناسب ورزشی برای دختران تعبیه شود، دیگر احتیاج به اعتبار ویژه و شیوه‌نامه و... نباشد؟ما در حال حاضر در حال بررسی طرح کیفیت‌بخشی تربیت‌بدنی هستیم. کیفیت‌بخشی یعنی دیدن فضا، امکانات، جنسیت و... در این طرح در نظر گرفته شده که در فضاهای ورزشی، اولویت با دختران باشد و در حال حاضر در حال کار کردن روی این موضوع هستیم. به هر حال در اجرا محدودیت‌هایی وجود دارد ولی در اصل از نظر من تفاوتی در برنامه‌های تربیت‌بدنی بین دختران و پسران وجود ندارد. ما وظیفه داریم دانش‌آموزان را فارغ از این‌که دختر یا پسر هستند از لحاظ تربیت‌بدنی حمایت کنیم. حتی گاهی اولویت به دانش‌آموزان دختر داده شده؛ مثلا در طرح سباح، جایی که امکانات بهتر وجود داشته به دختران داده شده. هرچند ما هنوز با وضع مطلوب در این‌باره فاصله داریم و باید تلاش کنیم که در این قسمت عقب نباشیم.
