وقتی زيبايي‌شناسي ايرانيان زير و رو شد

لباس فروشي‌هاي لوکس پايتخت از کاسبي راضي به نظر مي‌رسند. چند فروشنده اعتراف مي‌کنند گاهي سودهاي بالاي دويست درصد نصيبشان مي‌شود و روزي سه تا چهار مشتري برايشان کافي است. مغازه‌هاي معمولي و فروشگاه‌هاي بزرگ هم از فروش تابستاني راضي اند؛ با توجه به بحران اقتصادي پيش آمده، زنانه فروشي‌ها پر از البسه مد روز و در عين حال ارزان است.

به گزارش ابتکار، لباس‌هاي تابستانه، به خاطر دماي هوا، بيشتر با پارچه‌هاي نازک و بي کيفيتي توليد شده اند که قيمت تمام شده شان خيلي بالا نيست. يک خانم براي به روزبودن لباسهايش لازم نيست خيلي دست به جيب شود؛ قيمت يک مانتوي کتي يا جلو باز با ساپورت و يک جفت کفشِ تخت، کمتر از صدهزارتومان مي‌شود. البته همين پوشش ممکن است در همان فروشگاه تا پانصد هزار تومان هم فروخته شود. اصل يا بدل لباسي به اسم ساپورت بي معني به نظر مي‌رسد.

توليدي ها، خيلي خوب نبض جيب مردم را در دست دارند و در زمانه بحران اقتصادي، با وارد کردن شلواري با قيمتِ تمام شده بسيار کم و در عين حالا محبوب، به بازار، فروش خود را بالا مي‌برند. خانم‌ها در فروشگاه‌هاي 7 تير دنبال شلوار جين، پارچه اي يا کتان نيستند. آنها دنبال ساپورت مي‌گردند؛ هم ارزان تر است و هم مد روز. مانتو‌هاي قديمي که پارچه بيشتري برايشان مصرف مي‌شود، گران ترند و خريدار کمتري هم دارند. مانتو‌هاي جلو باز و کتي با قيمتي در حدود سي هزار تومان، بيشترين مشتري را دارند. همين مدل مانتو با پارچه و دوخت بهتر ممکن است تا سيصد هزار تومان هم قيمت خورده باشد، اما جا براي تخفيف هست. امسال مانتو‌هاي رنگي فروش زيادي ندارند و خانم‌ها بيشتر رنگ‌هاي تيره را انتخاب مي‌کنند.

اوضاع براي آقايان اما خيلي مناسب نيست. در حال حاضر شلوار ارزان قيمتي معادل ساپورت در بازار برايشان وجود ندارد، اما گرمکن‌هاي ورزشي، که آقايان اين روزها در محيط‌هاي عمومي مي‌پوشند، قيمت کمتري نسبت به شلوارهاي جين و يا کتان کلاسيک دارد. با کمتر ازچهل هزار تومان مي‌توان شلوار مد روز پسران را خريد و يک تي شرت تابستاني هم در فروشگاه‌هاي بزرگ با قيمتي حدود سي هزار تومان در دسترس است؛ اما براي خريد شلوارهاي کلاسيکِ جين يا پارچه اي خوب بايد تا حدود دويست هزار تومان کنار گذاشت. اوضاع کفش کمي نامساعد است و آقايان بايد نزديک 200 هزار تومان هزينه کنند تا بتوانند نسخه تقلبي يکي از کتاني‌هاي فسفري مد روز را به پا کنند؛ يا با حدود هفتاد هزار تومان يک جفت کفش تخت مدل زنانه بخرند. کفش‌هاي کلاسيک قيمت‌هاي بيشتري دارند و در بازار فردوسي براي خريد يک کفش اسپرت يا چرم بايد جيب پر از پولي داشت.

زيبايي شناسي ايراني مدت‌ها به صورت متکي بود؛ اين سنت از صدها سال پيش تا دوران ويدئو سي دي ادامه داشت. عکس‌هاي زنان سوگلي ناصرالدين شاه نشان مي‌دهد که ايراني‌ها تا حدود 100 سال پيش به چه کساني"زيبا" مي‌گفتند. کسب و کار آرايشگاه‌هاي زنانه و فروش لوازم آرايشي، در دوره اي که عرف اجتماع اجازه نمي‌داد بانوان به جز صورتشان عرصه هنرنمايي داشته باشند، پررونق بود. اين رونق همچنان ادامه دارد و آرايش به گريم تبديل شده است. روي تابلوي آرايشگاه‌هاي بانوان از اصطلاح ميک آپ استفاده مي‌شود، اما صورت انحصار خود را از دست داده. با آمدن مانتو، مانتو‌هاي کوتاه، مانتو‌هاي خيلي کوتاه و ساپورت، زيبايي شناسي به سمت اندام‌ حرکت کرد و باشگاه رفتن و تردميل و ايروبيک جزو برنامه‌هاي بانواني شد که نمي‌خواستند از زيبايي شناسي روز عقب بمانند.

چهره‌هايي با بيني عمل کرده و ميک آپ شده هنوز بخش بزرگي از جامعه بانوان را تشکيل مي‌دهند؛ اما پيشروها روي اندام تاکيد دارند و علاقه به صورت‌هاي رنگ شده را از دست داده اند، هر چند عده زيادي هم روي هر دو تاکيد دارند. اين تغيير زيبايي شناسي با دسترسي مردم به تصوير جهان خارج از طريق فيلم‌ها و کليپ‌ها و عکس‌ها آغاز شد. روزگاري که استفاده از شلوار جين يک تابو بود و منکراتي‌ها با ديدن جوان‌هاي خوش تيپ به سمتش مي‌رفتند تا حال اساسي بگيرند، کسي پيش بيني نمي‌کرد روزي به جاي شلوار جين که آن روزها تنگ محسوب مي‌شد، روزگاري بانوان با جوراب شلواري بيرون بيايند. گشت ارشاد هم در اين مبارزه بي سرانجام تسليم موج زيبايي شناسي جديد شد. مصرف کننده‌ها بيشتر از آن بودند که با تذکر شلوارشان را عوض کنند. زيبايي شناسي تغيير اساسي کرده و عده اي دوست دارند اندام‌هاي متناسبشان را نشان دهند. در زمانه اي که به شهادت صدا و سيما، داشتن خانه، ماشين و اندام خوب تنها ارزش‌هاي موجود هستند و روياي ميليونر شدن هر روزه توسط مخابرات تبليغ مي‌شود، تغيير جهت بخشي از جامعه و دگرگون شدن عرف نبايد باعث تعجب کسي شود.

عمل زيبايي چهره يک عمل شايع در ايران است و دستکاري لب‌ها و گونه‌ها به قصد جذاب شدن يک پديده معمول است. با کمک موجودي حساب، يک خانم مي‌تواند به جز عمل بيني، صاحب لب دلخواه، گونه ي دلخواه و حتي ديگر اعضاي دلخواهش شود. اما اگر کسي وقت خود را تنها روي چهره صرف کند از قافله عقب مانده و احتمال اينکه بانويي با صورت بي نهايت زيبا ولي اندام بد،عاشق پيدا کند بسيار سخت است؛ تعداد کساني که به سنت وفادار مانده اند رو به کاهش است.

ايده زن و مرد خوش چهره حالا کمتر طرفدار دارد و اندام اغواگر ايده پرطرفدار جامعه است؛ از پسران و دختران مجرد گرفته تا مردان و زنان متاهلي که همراه خانواده براي گشت و گذار بيرون مي‌آيند، همه براي اغواگر بودن نهايت تلاش خود مي‌کنند. البته اين بدان معني نيست که اين قشر در اکثريت هستند؛ اما به تناسب نحوه زندگي و علاقه به حضور در اماکن عمومي، بيشتر به چشم مي‌خورند. شايد به خاطر استفاده از رنگ‌هاي فسفري در کنار لباس‌هاي تيره است که بيش از بقيه شهروندان ديده مي‌شوند. تبليغات مربوط به زيبايي حالا به صدا و سيما هم راه پيدا کرده و کرم‌هاي زيبايي و ابزار تناسب اندام به جز کانال‌هاي ماهواره در جام جم نيز تبليغ مي‌شوند.