چهار بار گران شدن نرخ بلیت در یک سال، بی شباهت به حکایت لطیفهای که در روزهای سقوط ارزش پول ملی به شدت رایج شده بود نیست؛ روزگاری که تا میگفتی نرخ دلار، نرخ طلا و...، پاسخ میشنیدی: الان؟ یا الان؟
به گزارش «تابناک»، بهای بلیت قطار که در ده ماه اخیر، یعنی از آذرماه سال گذشته تا مرداد ماه امسال سه بار افزایش یافته، قرار است بار دیگر در روزهای پیش رو گران شده و با ثبت رکورد چهار بار افزایش در کمتر از یک سال، ثابت کند که فرمول رایج افزایشهای سالانه بر اساس نرخ تورم، دست کم در راه آهن کاربرد چندانی ندارد.
ابتدای خط گران شدن بلیت قطار را باید در آذر ۹۲ سراغ گرفت که افزایش ۲۰ درصدی در آن، چیزی برابر تورم سالانه محاسبه شده در حقوق قانون کار بر نرخ حمل و نقل ریلی در بخش مسافر افزود تا به نظر گران کردن دوباره نرخ بلیت قطار در آغاز سال بعد، منطقی به نظر نرسد.
همین اتفاق هم رخ داد؛ یعنی هر چه نرخ همه خدمات در فروردین ماه به روال هر ساله ترقی کرد و افزایش یافت، نرخ بلیت قطار ثابت ماند؛ اما کسی خبر نداشت این ثبات موقتی است و رشد بزرگی در نرخ بلیت قطارها در راه است.
.اگر برایتان سوال شده که چرا درصدها را نمیتوان با هم جمع کرد، به این مثال دقت کنید: اگر نرخ خدماتی صد تومان باشد، با افزایش بیست درصدی، به عدد ۱۲۰ تومان خواهد رسید. اکنون اگر ۱۲۰ تومان با افزایش سی درصدی مواجه شود، عدد نهایی ۱۵۶ تومان خواهد بود، حال آنکه افزایش یکباره پنجاه درصدی (۲۰% به اضافه ۳۰%) عدد نهایی را به ۱۵۰ تومان میرساند.
سرانجام اردیبهشت ماه (امسال) که رسید، راز گران نشدن این نرخ آشکار شد. مسئولان اعلام کردند قیمتها شناور شده و تا ۳۰ درصد افزایش یافته است. تا اینجای کار بیش از ۵۰ درصد بر نرخ بلیت قطار افزوده شده بود، در حالی که جمع ساده عدد ۲۰ درصد آذرماه ۹۲ و ۳۰ درصد اردیبهشت ۹۳، از ۵۰ درصد فراتر نمیرفت.
اما گران شدن نرخ بلیت به این اندازه هم محدود نماند؛ هرچند گرانی بعدی کمتر بود و دستمایه متفاوتی برای اجرای آن بیان شد. مرداد ماه (۹۳) بخش خصوصی اعلام کرد راهآهن بابت افزایش هزینه خدمات ایستگاهی، بهای بلیت قطار را ۱۰ درصد افزایش داده است؛ ۱۰ درصدی که اگر محاسبات ریاضی را در مواجهه با آن لحاظ کنیم، درخواهیم یافت از ۲۰ درصد گران شده در آذرماه سال گذشته هم عایدی بیشتری برای مسئولان صنعت ریلی به همراه آورده است!
بدین ترتیب به فاصله کمتر از یک سال، نرخ بلیت قطار آنقدر تغییر کرد که میتوان مدعی شد از فرش به عرش رسید؛ اما آیا این افزایش چشمگیر پایان راه بود و گرانی بعد به نوروز ۹۴ موکول خواهد شد؟
کافی است تلاش کنیم با رعایت انصاف نظر دهیم تا در نتیجه هر گونه گرانی نرخ بلیت قطار تا پایان سال را اجحاف در حق مردم بدانیم؛ اما ظاهرا مسئولان تصمیم گیرنده در این باره و ناظران بالادستی نظر متفاوتی دارند که موج گران شدن بعدی خیلی زودتر از موجهای قبلی از راه رسیده است!
نوید گرانیهای جدید در نرخ بلیت قطار را مدتی پیش، دبیر انجمن صنفی حمل و نقل ریلی به فارس داد و تاریخ آغاز آن را یازدهم مهرماه اعلام کرد و در این باره گفت: حدود ۳۰ درصد بلیت قطارها بدون افزایش قیمت و بقیه با رشد قیمتی ۲۰۰۰ تا ۲۴ هزار تومانی روبه رو خواهد شد.
اکنون تقریبا یک هفته است که بلیتها با نرخهای جدید فروخته میشود و چهارمین افزایش نرخ بلیت در کمتر از یک سال گذشته رسمیت یافته؛ اما به رغم این همه تغییر در نرخ ارائه یک خدمات، هیچ ناظری به ماجرا ورود نکرده و هیچ مسئولی از منظر حقوق مشتریان به ماجرا نگاه نکرده تا این پرسش برایش پیش آید که چرا در راه آهن، تورم سالانه، چند ماه یک بار محاسبه شده و گرانی نرخ بلیت را رقم میزند؟
براستی پیرامون تصمیم گیرندگان درباره نرخ بلیت قطار چه اتفاق جدیدی رخ داده که بتوان به کمک آن، افزایش نرخ بلیت برای چهارمین در یک سال را توجیه کرد؟ چه خدمات جدیدی به سرویس دهیهای قبلی افزوده شده و چه هزینهای در صنعت ریلی تغییر کرده که گران کردن بلیت را توجیه میکند؟
آیا ضرورت توضیح در این باره احساس نمیشود که مسئولان علت گران شدن نرخ بلیتها را توضیح نمیدهند؟ اگر مستنداتی برای چنین رویکری بوده، آیا این عدم شفافیت نمیتواند شائبه آفرینی کرده و همه چیز را تحتالشعاع قرار دهد؟ راستی، میدانید با توجه به کوتاه شدن وقفههای ثبات نرخ بلیت، گرانی بعدی باید در آذرماه ۹۳ رقم خورده و رکورد پنج افزایش در یک سال را ثبت کند؟!