
نان در شرایطی در سبد خانوار قرار گرفته که نانواها از قیمت تمام شده این محصول ناراضی هستند و افزایش قیمت نان را با توجه به افزایش همزمان قیمت اقلام تأثیرگذار در تولید نان، دارای تأثیر بسیار کمی ارزیابی میکنند و افزایش سوددهی این واحدهای اقتصادی را با نرخهای جدید انکار میکنند؛ اما این گفته بر چه مبنایی است و چرا در این شرایط، نان سبکتر از وزن واقعی فروخته میشود؟
به گزارش «تابناک»، با وجود آنکه در ابتدا همه چیز انکار شد، دست آخر قیمت نان ۳۰ درصد افزایش یافت تا تأمین قوت غالب بخشی وسیع از مردم کشورمان نیز برای برخی دشوارتر شود و البته به قول برخی صاحب نظران، منجر به توجه بیشتر مردم در صرفهجویی و مصرف بهینه نان در کشورمان شود؛ هرچند این مصرف بهینه ارتباط مستقیمی با کیفیت نان دارد و با این افزایش قیمت نیز کیفیت تغییر نیافت.
مطابق با این رویه، نان تافتون از ۳۰۰ تومان به ۳۹۰ تومان، بربری از ۵۰۰ تومان به ۶۵۰ تومان، سنگک از ۶۰۰ تومان به ۷۸۰ تومان، لواش از ۱۶۰ تومان به ۲۰۸ تومان رسید و میزان افزایش قیمت نیز در اختیار نانواها قرار داده شد که طبیعتاً همه نانواها سقف افزایش را اجرا کردند و حتی در برخی شهرستانها، نان از این رقمهای مصوب نیز گرانتر شد.
در این شرایط نقدهای جدی به نانواییها وارد آمد که مهمترین آنها حول محور عدم تغییر کیفیت نان بود. بنا بر مشاهدات و گواه ناظران، تغییر کیفی محسوسی در تولید نان اتفاق نیفتاده و اکنون همان نان سنگکی که با قیمت ۶۰۰ تومان عرضه میشد، با قیمت ۸۰۰ تومان فروخته میشود و ظاهراً در برخی نانواییها حجم نان نیز همزمان با افزایش قیمت کاهش یافته و این در حالی است که باید وزن نان سنگک پس از پخت، ۴۰۰ گرم باشد و در واقع ۵ عدد نان سنگک باید با وزنی معادل ۲ کیلوگرم عرضه شود.
با این حال، قطعاً پنج نان سنگک را از هر نانوایی تهیه کنید، به وزنی معادل ۲ کیلوگرم نخواهید رسید و حداکثر وزن نانها ۱.۵ کیلوگرم خواهد بود. این شیوه که به لحاظ شرعی محل نقد است و مصداق کمفروشی به حساب میآید، با نظارت جدی نیز همراه نشده، چرا که خبرنگار «تابناک» با مطابقت وزن نان در چندین نانوایی، با این حقیقت مواجه شد که نان سنگک ۴۰۰ گرمی یافت نمیشود و مابقی نانها نیز به همین شکل کاهش وزن دارند و در واقع همه نانواییها در کمفروشی رویه مشترکی در پیش گرفتهاند.
در این میان، خبرنگار «تابناک» به سراغ برخی از نانواها رفت و با آنان درباره وضعیت کنونی نانواییها گفتوگو کرد. اکثر نانوایان از لنز دوربین گریزان بودند؛ اما برخی دیگر رفتار تندتری داشتند و با مقایسه افزایش قیمت نان با افزایش چندین برابری برخی دیگر از کالاهای خوراکی تأکید میکردند، مردم و رسانهها تنها بر روی قیمت نان حساسیت خاصی دارند اما با افزایش قیمت برنج یا دیگر کالاهای اساسی، چنین پیگیری را انجام نمیدهند که هرچند این موضوع تا حدودی صحیح است، عاملی برای عدم پیگیری و نظارت بر افزایش قیمت نان نیست.
با این شرایط، بالاخره یکی از نانواها حاضر شد جلوی دوربین از شرایط نانواییها و قیمت نان بگوید و از تغییر ساختارها و علل وقوعش دفاع کند. یکی از نانواهای قدیمی در گفتوگویی که تصاویرش را در «تابناک» مشاهده میکنید، افزایش قیمت نان را با توجه به افزایش هزینههای نانواییهایی اعم از هزینههای آب، گاز، برق و نیروی انسانی و همچنین مواد اولیه، بیتأثیر خواند و در این باره گفت: «به محض افزایش قیمت نان، آرد کیسهای ۱۰ هزار تومان گران شد و مایه خمیر هم کیسهای ۱۷۰ هزار تومان شده است. بنابراین طبیعی است که تغییری در کیفیت نان اتفاق نیفتد».
نانواهایی در گذشتههای دور به ترازو مجهز بودند و پس از پخت نان، نان را میکشیدند و در صورت کم بودن وزن نان، اندکی به نان مشتری میافزودند اما این رسم منقرض شده و یکی از دلایلی که مردم متوجه کمفروشی وسیع نمیشوند، همین موضوع است. از این نانوا در این باره نیز پرسیدیم که پاسخ داد: «در گذشته نان تا این حد پخته نمیشد؛ اما حالا اکثر مشتریان دنبال نانی هستند که شاطر خشک کرده باشد و حتی برخی میگویند انقدر خشک کند که بسوزد. طبیعتا هرچقدر نان بیشتر در تنور باشد، وزنش کمتر میشود و به همین دلیل صرف ندارد چنین نانی را بکشیم و بفروشیم».
این نانوا درباره عدم تغییر کیفیت نان نیز عنوان کرد: «نانواها و به طور خاص سنگکیها، یک مدل خاصی پخت دارند و طبیعتاً با افزایش قیمت روش پخت تغییر نمیکند و اگر بحث افزایش کیفیت نان مطرح شود، باید کیفیت آرد تغییر کند و نباید این افزایش کیفیت را در نوع پخت نانوانها دید. بنابراین با توجه به آنکه آرد عرضه شده در نانواییها تغییر نکرده، طبیعی است که کیفیت نان نیز تغییر چشمگیر و قابل لمسی نداشته باشد».
او که روزانه ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ قرص نان تولید میکند و به دست مردم میدهد، گلایههای همکارانش را تکرار کرد و تأکید داشت، نانواها درآمد قابل توجهی ندارند و به همین دلیل فضای شکل گرفته درباره افزایش قیمت نان را غیرمنصفانه خواند. شاید بخشی از نقدهای این شاطر و همکارانش صحیح باشد، ولی با ساختار کنونی، انتظار میرود اگر قرار است وزن نان کمتر باشد، رسماً توسط متولیان امر اعلام شود و مردم بیجهت در پی نان ۴۰۰ گرمی نباشند و اگر قرار است نان ۴۰۰ گرم باشد و نان ۴۰۰ گرمی خشک صرفه اقتصادی دارد، نظارت واقعی وجود داشته باشد و کشیدن نان پس از پخت در نانواییها اجباری شود.