راه‌حل بدون هزینه احیای دریاچه ارومیه!

استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه گفت: ستاد احیای دریاچه ارومیه اعتقادی به معلق شدن نمک در هوا و رخ دادن طوفان‌های نمک در منطقه ندارد، در حالی که به نظر بنده در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه، این امر قطعا رخ می‌دهد.

حسن حیدری در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر این‌که‌ ستاد احیای دریاچه ارومیه باید تمامی بحران‌هایی که ممکن است پس از خشک شدن دریاچه ارومیه اتفاق افتد را آنالیز کرده و طبق آن، روند ادامه اقدامات اجرایی را پیش گیرد، اظهارکرد: طبق ادعای کارشناسان ستاد احیای دریاچه ارومیه، به علت آن‌که نمک دریاچه ارومیه دارای حجم 300 میکرونی بوده و نسبتاً سنگین است، نمی‌تواند در هوا معلق مانده و سبب بروز طوفان‌های نمک شود، ولی باید اذعان کنم که برخی تغییرات آب و هوایی باعث سبک شدن این ذرات و رسیدن آن به اندازه 10 میکرونی می‌شود، لذا هیچ تضمینی برای پراکنده نشدن صدها کیلومتری نمک دریاچه ارومیه وجود ندارد.

وی تصریح کرد: درصورت خشکی کامل دریاچه ارومیه ممکن است نمک‌های این دریاچه تا فاصله 300 کیلومتری درهوا معلق بمانند، ولی متاسفانه ستاد احیای دریاچه ارومیه حساسیت کافی در این راستا ندارد و اعتقاد ستاد بر این است که حجم نمک برای پراکنده شدن باید 10 میکرون باشد.

نزدیک به 40 سد در حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار دارد

عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه در رابطه با علل خشک شدن دریاچه ارومیه اظهار کرد: عوامل بسیاری دست به دست هم داده تا دریاچه ارومیه به وضعیت کنونی برسد، ولی در این میان افزایش جمعیت اطراف حوزه دریاچه ارومیه، سدسازی‌های بدون مطالعات زیست محیطی، حفر چاه‌های غیرقانونی، تغییرات اقلیمی، تغییر الگوی کشاورزی، عدم سرمایه گذاری در منطقه و کاهش بارندگی‌ها از عوامل مهم خشکی دریاچه ارومیه است.

وی در رابطه با سدسازی غیرکارشناسی در منطقه، افزود: طبق بررسی‌های صورت گرفته نزدیک به 40 سد در استان‌های اذربایجان غربی و آذربایجان شرقی احداث شده است، این طبیعی است که که اگر این مقدار سد در این منطقه واقع شده باشد، نقش بسزایی در کاهش سهم آبی دریاچه و خشک شدن آن ایفا می‌کند.

عدم سرمایه‌گذاری دولت در حوزه اقتصادی استان نقش بسزایی در خشکی دریاچه ارومیه داشت

حیدری با اشاره به عدم سرمایه‌گذاری دولت در آذربایجان غربی طی دوران دفاع مقدس، گفت: پس ازجنگ و اتمام آن به علت آن‌که این استان هنوز هم درگیر مبارزه با ضد انقلابیون بود، مورد بی‌مهری در سرمایه‌گذاری در حوزه اقتصادی قرار گرفت؛ عدم گسترش صنعت در منطقه و تورم ایجاد شده در کشور، باعث شد مردم این منطقه الزاما به کشاورزی روی بیاورند، و زمین‌های کشاورزی موجود نیز از حالت دیم به آبی تغییر وضعیت پیدا کرد.

وی در رابطه با اهمیت تغییر وضعیت زمین‌های کشاورزی از حالت دیمی به آبی و نقش آن در خشک شدن دریاچه ارومیه، تاکید کرد: میزان آب مورد نیاز برای یک هکتار باغ انگور 500 مترمکعب است، ولی باید توجه کرد که این رقم برای باغ سیب در همین مقیاس نزدیک به 6 هزار مترمکعب است؛ باید اذعان کرد که تبدیل این باغ‌های انگور به باغ‌های سیب دراطراف دریاچه ارومیه باعث کاهش شدید آب دریاچه شده است.

اگر آب سدها رها شوند باز دریاچه ارومیه احیا نمی‌شود

این استاد جغرافیا شناسی دانشگاه ارومیه با بیان این‌که طبق آخرین آمارهای رسمی حجم فعلی آب دریاچه ارومیه درحدود 7 میلیارد مترمکعب است، درحالی که حجم آب دریاچه ارومیه باید درحدود 32 میلیارد مترمکعب باشد، به ایسنا گفت: حجم آب پشت سدهای دریاچه ارومیه جوابگوی مقدار نیاز دریاچه ارومیه نیست؛ 5.2 میلیارد مترمکعب ظرفیت فعلی کل سدهای آذربایجان غربی است که اگر آب موجود در تمامی آنها رها شود بازمشکل کم آبی دریاچه ارومیه پا برجا می‌ماند و چیزی حل نمی‌شود.

وی با اشاره به وجود 25 هزارچاه غیرمجاز در حوزه آبریز دریاچه ارومیه، تصریح کرد: سرمایه‌گذاری دربخش کشاورزی سنتی و عدم تبدیل کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن، نقش بسزایی در خشک شدن دریاچه ایفا کرده است.

وی در رابطه با تصمیمات اخیر دولت در رابطه با احیای دریاچه ارومیه گفت: طبق اطلاعاتی که از ستاد احیای دریاچه ارومیه گرفتم دولت نزدیک به 1400 میلیارد تومان اعتبار برای احیای دریاچه ارومیه تصویب کرده است و 26 طرح نیز برای نجات این دریاچه در بخش‌هایی همانند مصرف آب و کنترل آب دربخش کشاورزی در دستور کار دارد.

وی در این رابطه ادامه داد: طرح‌های ویژه‌ای نیز برای احیای دریاچه ارومیه اعم از وارد کردن پساب کارخانجات به دریاچه و بارورسازی ابرها در دستور کار دولت قرار دارد که بارورسازی ابرها به روش شلیک و ایستگاه‌های یونیزاسیون از نمونه‌های آن است.

حیدری با بیان این‌که، طرح‌های انتقال آب از دریاچه خزر و رودخانه ارس به دریاچه ارومیه نیز از طرح‌های مهم در این راستا به شمار می‌رود، گفت: در دریاچه ارومیه به عنوان بزرگترین دریاچه کشور شرایط و ویژگی‌های منحصر به فردی وجود دارد که با شوری زیاد، آرتیمیا در آن زندگی می‌کند که این امر بیانگر ضرورت توجه ویژه به آن در مقایسه با سایر مناطق است.

خشکی دریاچه ارومیه انقراض 310 گونه جاندار را در پی دارد

وی گفت: دریاچه ارومیه بین دوگسل زرینه و تبریز قراردارد که بیش از 102 جزیره کوچک و بزرگ در آن واقع شده است، این دریاچه دومین دریاچه شور جهان است که دارای 22 رودخانه دراطراف خود و بزرگترین زیستگاه موجوداتی همچون آرتیمیا و حیواناتی مانند پلیکان است؛ در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه، آب هوای شمال غرب کشور به شدت مورد تغییر قرار گرفته و بیش از 55 گونه گیاهی، 27 گونه پستاندار، 212 گونه پرنده و 7 نوع دوزیست در معرض نابودی و انقراض قرار خواهند گرفت.

عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه در ادامه با بیان این‌که دریاچه ارومیه تنها زیستگاه طبیعی موجود سخت پوستی همانند آرتیمیاست، اظهار کرد: یک کیلوگرم آرتیمیا درحدود 80 الی 90 دلار است که می‌تواند ارزآوری بسیاری برای کشور داشته باشد، این درحالی است که به دلیل کاهش شدید آب دریاچه ارومیه میزان تولید این جانور سخت پوست کاهش شدیدی پیدا کرده و طبق آخرین آمار حتی نزدیک به صفر رسیده است.

دریاچه ارومیه در گذشته آب شیرین بوده است

وی هم‌چنین در رابطه با شوری آب دریاچه ارومیه به ایسنا گفت: اسامی مختلفی برای دریاچه ارومیه و به زبان‌های مختلف ذکر شده که برخی از آنها به شوری دریاچه نیز دلالت دارند؛ درگذشته آب رودخانه‌هایی که به دریاچه ارومیه ریخته می‌شدند همگی شیرین بودند، ولی هم اکنون بسیاری از آنها شور هستند؛ حتی فسیل‌هایی مربوط به جاندارانی که در آب‌های شیرین زندگی می‌کنند نیز در این دریاچه یافت شده است؛ امروز با توجه به تخمین کارشناسان، حجم کل نمک‌های دریاچه ارومیه به بیش از 10 میلیارد تن می‌رسد.

نمی‌توان 10 میلیارد تن نمک را جابه جا کرد

این استاد دانشگاه هم‌چنین در رابطه با ادعای برخی از افراد مبنی بر نقش برداشت نمک از دریاچه ارومیه در تسریع روند احیای آن، گفت: ادعای این افراد غیراصولی است، چگونه می‌توان 10 میلیارد تن نمک این دریاچه را جا به جا کرد؛ بنده این موضوع را غیرمنطقی می‌دانم.

نقش تکنولوژی هارپ در خشکی دریاچه ارومیه هنوز توجیه علمی ندارد

دکتر حیدری در ادامه با بیان این‌که بعضی از افراد دلایل عجیبی برای خشک شدن دریاچه ارومیه مطرح می‌کنند، اظهار کرد: برخی‌ها پل روگذر دریاچه ارومیه را مطرح می‌کنند و برخی نیز مسدود شدن چشمه‌های موجود در اعماق دریاچه را، ولی هیچ یک از این عوامل منطقی نیست؛ حتی عده‌ای نیز تکنولوژی هارپ که در دست آمریکاست را دلیل اصلی خشک شدن دریاچه عنوان می‌کنند؛ اولا این تکنولوژی تنها در دست آمریکا نیست و روس‌ها نیز از این تکنولوژی بهره می‌برند، ثانیا ابعاد دقیق و علمی ثابت شده از این تکنولوژی نیز هنوز روشن و شفاف سازی نشده و نمی‌توان در این راستا نظری داد.

عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه خاطرنشان کرد: با خشکی دریاچه ارومیه جان نزدیک به 14 میلیون نفر در خطر بوده و شاهد بروز بیماری‌هایی همچون سرطان‌های مختلف همانند سرطان مجاری تنفسی مردم مناطقی که در حاشیه دریاچه هستند خواهیم بود.

خشکی دریاچه ارومیه مسئله‌ای اجتماعی است نه سیاسی!

این استاد دانشگاه با تاکید بر این‌که، مسئله دریاچه ارومیه نباید به هیچ وجه سیاسی تلقی شود، اظهار کرد: بحث دریاچه ارومیه یک مسئله اجتماعی است نه سیاسی؛ سرویس‌های جاسوسی بیگانه همانند صدای آمریکا و منافقین درصدد آن بودند که با تبلیغات گسترده باعث ایجاد نفاق بین نژادهای مختلف کشور شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه با ارائه یک راه حل رایگان برای احیای دریاچه ارومیه اذعان کرد: تنها احساس مسوولیت مردم منطقه و تغییر الگوی مصرف می‌تواند راه حل بدون هزینه برای احیای دریاچه باشد که عزمی ملی می‌طلبد.