کمتر از دو ماه پیش و پس از تشدید نگرانی ها نسبت به قدرت گرفتن داعش پس از وقایع پاریس، امریکا ناو هواپیمابر هری ترومن را به سمت خلیج فارس روانه کرد؛ اما انتشار اخباری مبنی بر شلیک ناوچه های ایرانی به سمت این ناو امریکایی، موضوع حضور روزافزون کشتی های نظامی بیگانگان در خلیج فارس را در کانون توجهات قرار داده است.
به گزارش «تابناک»، همزمانی میان رزمایش نیروی دریایی سپاه با عبور هری اس ترومن از تنگه هرمز در روز شنبه، موجب نشد تا رسانه های غربی به سرعت این موضوع را به سرخط اخبارشان منتقل کنند. با وجود این، بی بی سی پس از گذشت چهار روز از ماجرای فوق، اعلام کرد که ایران با شلیک این موشک ها به دنبال آزمودن صبر امریکایی هاست. به بیان دیگر، وضع قوانین مربوط به محدودیت ویزایی برای شهروندان ایرانی از سوی امریکا و برخی کارشکنی ها در ارتباط با مذاکرات صلح سوریه، سبب شده تا بسیار این تصور را داشته باشند که ایران در پی اقداماتی تلافی جویانه است.
اما این حادثه در شرایطی که تعداد ناوها و ناوچه های نظامی قدرت های فرامنطقه ای در خلیج فارس رشدی حدود 30 درصد داشته است، می تواند بسیار پیچیده تر از پیش جلوه گر شود. نخست باید توجه داشت که افسران امریکایی به بهانه تردد برخی کشتی های تجاری در منطقه مذکور، معتقدند که این اقدام ایران تحریک آمیز بوده است. این در حالی است که فرماندهان این ناو اذعان دارند، نیروی دریایی ایران در تماس رادیویی، هشدار انجام مانور نظامی را به اطلاع فرماندهان هری ترومن رسانده بود. با این تفاسیر، امریکاییان چه سودی از این جنجال خبری خواهند برد؟ و در سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران در میان برگزاری چنین مانوری چه پیامی را به گوش مخاطبانش رسانده است؟
حضور نیروهای غربی در خلیج فارس در حال گسترش است، به طوری که تنها ناو هواپیمابر قابل استفاده ی فرانسه با نام شارل دوگل در زمان مانور در کنار هری ترومن در حال تردد بوده است. غرب می کوشد با افزایش حضور نظامیانش در آب های خلیج فارس، جدیت خود را در مبارزه با داعش بیشتر جلوه دهد؛ اما شکنندگی آنها زمانی به رخ کشیده می شود که بخواهند بدون توجه به ظرفیت های امنیتی دولت های منطقه، به حل بحران تروریسم بپردازند.
به بیان دیگر، ایران با شلیک دقیق و امن موشک های غیرکنترلی در منطقه عبور ناوهای هواپیما بر امریکا و فرانسه و ناوشکن امریکایی بالکلی، نه تنها بیانگر توان نظامی بالای جمهوری اسلامی است، بلکه به غربیان می فهماند که هرگز نخواهند توانست تأثیرگذاری نیروهای کشورهای منطقه را در معادلات خاورمیانه نادیده بگیرند.
با این حال، تحلیلگران مسائل امنیتی هنوز در تدوین دقیق افق این حضور فزاینده نظامیان غربی در آبهای منطقه تردید دارند. عدم تکمیل مذاکرات سیاسی سبب شده تا کاربری عملیاتی توان نظامی این کشورها جای خود را به کاربری دیپلماتیک در مذاکرات بدهد. در این مرحله که دولت های منطقه اعم از ایران و برخی دولت های عربی در حال شناسایی و تعیین گروه های معارض و تروریستی و آماده سازی مقدمات خلع سلاح آنها برای تشکیل دولت انتقالی در سوریه هستند، این حضور نظامی تا حدودی بی معناست، زیرا با خلع سلاح گروه های درگیر در سوریه، و برگزاری انتخابات و تشکیل دولت جدید، دیگر نیاز چندانی به این حجم از توان تسلیحاتی احساس نخواهد شد. اما اگر موضوع این آرایش نظامی را معطوف به عراق بدانیم نیز، با این تردید روبه رو می شویم، چرا زمانی که نیروهای امریکایی از تمام توان هوایی خود استفاده نمی کند، دیگر چه نیازی به افزایش نیروهای غربی و حضور ناو شارل دوگل با نزدیک به 30 جنگنده جدید هست؟
اما ابعاد سیاسی تأخیر چهار روزه غرب در بهره برداری خبری از این ماجرا نیز قابل بررسی است. امریکا که می داند این اقدام ایران با عنایت به اعلام قبلی روی داده است، می خواهد با بزرگنمایی این تمرین نظامی، آن را به برنامه های موشکی ایران مرتبط سازد. ایالات متحده طی روزهای اخیر بواسطه تصویب قوانین محدود کننده در حوزه ویزا به اتباع ایرانی به موضوع بی اعتمادی ها دامن زده است. در این میان، طبیعی است که می خواهد از هر دستاویزی برای تسری بی اعتمادی به جبهه ایران استفاده کند. برای همین منظور استفاده از صفاتی مانند "تحریک آمیز" و "غیرحرفه ای" در معرفی این اقدام قانونی ایران، به دنبال فرافکنی رفتار تحریک آمیز خود است. شاید تأخیر چهار روزه نیز برای عبور از شوک اولیه خبری امضای قانون مذکور از سوی باراک اوباما باشد.
به هر حال هنوز هم به درستی معلوم نیست که موج فزاینده گسیل شدن کشتی های نظامی غربی به خلیج فارس چه زمانی فروکش خواهد کرد؟ یا اصولا آیا این حجم از توان نظامی در عمل به کار گرفته می شود یا تنها برای افزایش فشار سیاسی بر جریان دیپلماسی مبارزه علیه تروریسم است؟ در واقع این فرایند نشان می دهد که توجیه افزایش حضور ناوها به بهانه میارزه با داعش نمی تواند به واقعیت نزدیک باشد و باید ریشه این موضوع را در اهداف پشت پرده جستجو کرد.
