طرح ملی اینترنت اشیا (Internet of Things – IoT) با تدوین نقشه راه و راه‌اندازی پارک اختصاصی توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به مرحله اجرا نزدیک شد تا سهم یک درصدی خود را از بازار 5 تا 10 تریلیون دلاری جهان به دست آورد.
هومن ضرابی مجری طرح ملی اینترنت اشیا با بیان مطلب فوق به «ایران» می‌گوید: قرار است درآمد 10 تریلیون دلاری از اتصال 50 میلیارد شیء هوشمند در دنیا تا سال 2020 حاصل شود که سهم یک درصدی ایران از این میزان، 500 میلیون شیء می‌شود بنابراین پیش‌بینی می‌شود این طرح ملی تا 5 سال آینده با محوریت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و با استاندارد جهانی در کشور اجرایی شود.
تولد بخش خصوصی با اینترنت اشیا
«طرح ملی اینترنت اشیاء با سیاست‌های برنامه ششم توسعه، سند چشم‌انداز 20 ساله ملی و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی کاملاً مطابقت دارد. در سند چشم‌انداز بیست ساله ملی که برخورداری از دانش پیشرفته و توانایی در تولید علم، رسیدن به جایگاه علمی اول منطقه، رسیدن به اشتغال کامل و... دیده شده است، طرح ملی اینترنت اشیاء می‌تواند کمک شایانی به چشم‌انداز 20 ساله کند.»
ضرابی مجری طرح ملی اینترنت اشیاء با بیان مطلب فوق می‌افزاید: عمر اجرای طرح‌های ملی اینترنت اشیاء در کشورها عمدتاً زیر 5 سال است و کشورهایی همچون چین، انگلستان، اتحادیه اروپا، امریکا و هند و... برنامه‌ای کلان در زمینه راه‌اندازی اینترنت اشیاء دارند. بنابراین با اینکه کشور ما تنها چند ماه است که برنامه راه‌اندازی اینترنت اشیاء را در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات آغاز کرده است، فاصله‌اش با دیگر کشورها زیاد نیست. ضرابی می‌گوید: کشور ما با فراهم کردن بسترها و زیرساخت‌ها نه تنها می‌تواند نیاز بازار داخل را تأمین کند، بلکه می‌تواند توسعه صادرات نیز داشته باشد.
البته در این میان این سؤال پیش می‌آید که درآمد و سودی که در این عرصه به دست خواهد آمد عاید چه کسی خواهد شد بخش دولتی یا بخش خصوصی؟ آیا فعالیت بخش خصوصی در این میان دیده شده است؟ مجری طرح ملی اینترنت اشیاء در پاسخ به این سؤال می‌گوید: در بخش درآمدزایی، سود صرفاً عاید دولت نمی‌شود. با راه‌اندازی اینترنت اشیاء، شرکت‌های خصوصی بسیاری متولد خواهند شد که باید سرویس‌هایی نوینی را به جامعه ارائه دهند.
با فعال شدن بخش خصوصی در کشور، 50 درصد درآمد اینترنت اشیاء تنها متعلق به شرکت‌های نوپا و استارتاپ‌ها خواهد بود. از سوی دیگر فعالیت بخش خصوصی آثار مهمی مانند مانند اشتغالزایی، تولید و ارائه سرویس‌های جدید مبتنی بر فناوری آی‌سی‌تی را در پی خواهد داشت. بهبود بهره‌وری در صنایع و همچنین کاهش زیاد لطمات و هزینه‌ها در کاربردهای مختلف مانند جلوگیری از تصادفات جاده‌ای و سوانح، زلزله، سیل و سایر بحران‌های طبیعی و... از جمله آثار این حرکت است.
اینترنت اشیاء انقلاب سوم صنعتی
شاید این روزها بارها با واژه اینترنت اشیا برخورد کرده باشید و این سؤال برایتان پیش آمده باشد که اینترنت اشیا به چه معنا است در این خصوص مجری طرح ملی اینترنت اشیاء می‌گوید: در مجامع بین‌المللی بعد از انقلاب صنعتی فرانسه و انقلاب صنعتی سال 2000 که فراگیری اینترنت در سطح بین‌الملل بود، اینترنت اشیاء را انقلاب سوم صنعتی می‌نامند. در عصر فناوری مسیر کنونی دنیا به سمتی حرکت می‌کند که تمام اشیاء در اکوسیستمی قرار می‌گیرند که بتوانند با تمامی افراد تعامل داشته باشند و این همان اینترنت اشیاء است و زمانی که محتوای دیجیتال به آن نیز اضافه می‌شود اینترنت همه چیز (Internet of Everything - IoE) را به وجود می‌آورد.
وی با بیان مثالی می‌افزاید: شما در بیرون از منزل بسر می‌برید ولی در منزل اتوی شما روشن مانده است، بعد از مدتی با برنامه‌ای که روی چیپ‌های اتو و خانه هوشمند شما تعریف شده است، اتو از حضور نداشتن شما در خانه آگاه شده و خود هوشمندانه خاموش می‌شود. بنابراین اینترنت اشیاء یعنی تمام اشیاء، با تمامی انسانها و در همه مکان‌ها، در حالت ایده‌آل، متصل می‌شوند و سرویس‌ها و خدماتی را ارائه می‌دهند تا کیفیت زندگی بشر در بالاترین سطح خود قرار بگیرد.
مجری طرح اینترنت اشیاء در ادامه می‌افزاید: به عبارتی اینترنت اشیاء یک فناوری نیست، بلکه مجموعه‌ای از فناوری‌های مختلف و اکثراً نوینی است که وقتی دست به دست هم می‌دهند یک زنجیره‌ای را به وجود می‌آورند که به آن فناوری اینترنت اشیاء گفته می‌شود.
رشد فناوری‌های نوین زیرساخت اینترنت اشیاء
راه‌اندازی هر طرح در کشور به زیرساخت نیاز دارد، اما راه‌اندازی اینترنت اشیاء (IoT) به چه زیرساخت‌هایی برای استفاده گسترده نیاز دارد؟ ضرابی با بیان اینکه برای راه‌اندازی اینترنت اشیاء (IoT) در کشور باید بسیاری از فناوری‌ها رشد کرده و زنجیره‌ای از فناوری فراهم شود تا این طرح ملی قابل دستیابی باشد، می‌گوید: سیستم‌های هوشمند، شبکه‌های سنسوری، پلتفرم‌های نرم افزاری، پردازش ابری، کلان داده و... از جمله زیرساخت‌هایی هستند که باید کنار هم قرار گیرند تا سرویس‌های اینترنت اشیاء به وجود آیند.
هومن ضرابی می‌افزاید: در حقیقت زیرساخت فنی اینترنت اشیاء، در ابتدا همان اینترنت و شبکه‌های ارتباطی است که باید ظرفیت مناسبی پیدا کنند و برای اجرای کامل آن نیاز به اینترنت با ظرفیت بالاست برای سرویس دهی در حد ایده آل، تا اینترنت همه اشیاء اجرایی شود. البته باید گفت در هیچ کجای دنیا این فناوری هنوز به صورت کامل و ایده آل پیاده نشده و در ایران هم این برنامه به تازگی آغاز شده است.
راه‌اندازی پارکی خاص برای اینترنت اشیا
اینترنت اشیا در حال حاضر در کشور ما در چه مرحله‌ای قرار دارد و چه برنامه‌هایی در راستای پیشرفت آن قرار است صورت بگیرد؟ مجری طرح ملی اینترنت اشیاء با بیان اینکه این طرح قرار است در مدت 5 سال اجرایی شود، می‌گوید: ما در ابتدای راه و در مرحله تدوین نقشه راه هستیم. نقشه راه اینترنت اشیاء کشور ما لزوماً شبیه نقشه راه هیچ یک از کشورهایی که در این حوزه فعال هستند نیست، چرا که کشور ما اولویت‌های خاص خود را دارد و باید زیرساخت‌هایی را فراهم کنیم که بعضاً ممکن است در کشورهای دیگر این زیرساخت‌ها قبلاً ایجاد شده باشد. بنابراین در کل، سیاست‌های کلی مشخص شده است و با هدایت شورای راهبری طرح که متشکل از معاونان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است، مشغول طرح‌ریزی جزئیات کار هستیم.
ضرابی درباره برنامه‌های آینده این طرح ملی نیز می‌افزاید: برنامه اصلی این است که زیرساخت‌های این فناوری مانند نیازمندی‌های فنی و شبکه‌های ارتباطی، بحث‌های امنیت داده و حریم خصوصی، ترویج و فرهنگ سازی، امور حقوقی و مقرراتی، آموزش و تربیت متخصصان، فعال شدن بخش پژوهشی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، ایجاد رشته و گرایش خاص اینترنت اشیاء و فعال شدن بخش خصوصی و... فراهم شود.
مجری طرح ملی اینترنت اشیاء درباره راه‌اندازی اختصاصی پارک اینترنت اشیاء نیز به «ایران» می‌گوید: درست است که اینترنت اشیاء نوعی فناوری محسوب می‌شود اما چون وسعت بالایی را به خود اختصاص می‌دهد و اثر بخشی و پتانسیل اقتصادی بسیار بالایی دارد و از سوی دیگر بحث‌های تخصصی و فوق تخصصی فنی در آن مطرح است، از این‌رو وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در صدد است پارکی را به صورت اختصاصی برای اینترنت اشیاء راه‌اندازی کند تا مانند سایر پارک‌های فناوری در عرصه بین‌الملل، ضمن ارائه خدمات مشاوره فنی و حقوقی اختصاصی، کارگاه‌های تخصصی برگزار کرده و آزمایشگاه‌ها، تسهیلات اولیه و... را فراهم کند تا شرکت‌های نوپا و استارتاپ‌ها بتوانند در آنجا فعالیت کرده و بعد در قالب شرکت‌های خصوصی مستقل شوند.
وی می‌افزاید: در حقیقت افراد یا شرکت‌هایی که ایده‌های مورد تأیید و قابل اجرا داشته و به حمایت و تسهیلات اولیه نیاز دارند می‌توانند از این پارک برای راه‌اندازی کسب و کار خود حمایت‌های اولیه، دریافت کنند.
ضرابی در پایان با بیان اینکه استقبال از این طرح ملی بسیار زیاد است، می‌گوید: حتی عده‌ای نگران هستند که آیا دولت اینترنت اشیاء را در سیاست کلی کشور قرار داده است یا نه؟ که باید به این گروه یادآور شد که نه تنها سیاست دولت رفتن به این سمت است، بلکه دولت هوشمندانه و با تدبیر و امید، طرح ملی اینترنت اشیاء را در برنامه ششم توسعه خود قرار داده است، بنابراین امیدواریم که با برنامه‌ریزی مدبرانه، این طرح را اجرا کنیم.
۱ سال بعد 