مزایا و معیاب، امید‌ها و هراس‌ها، خوبی‌ها و بدی‌های هوش مصنوعی؛ آن چیزی که امسال در اجلاس بزرگ مجمع جهانی اقتصاد در «داووس» برای اولین بار در مورد آن جدا بحث و تبادل نظر صورت گرفت. هوش مصنوعی و ربات‌های قاتل، آن چیزی است که گویا پای خود را به تدریج و کاملا جدی به دنیای ما باز می‌کند.
به گزارش «آی تابناک» یکی از مواردی که امسال در اجلاس بزرگ مجمع جهانی اقتصاد در «داووس» سوییس به شکل جدی محل بحث و تبادل نظر قرار گرفت، موضوع اسلحه‌های کاملا خودکار یا «ربات‌های قاتل» بود. این موضوع از اهمیت بسزایی برخودار است، زیرا برای اولین بار است در اجلاسی نظیر این، موضوع هوش مصنوعی و ربات‌های آینده مطرح می‌شود.
اما در حالی که تمرکز زیادی بر مزایا و فواید این هوش مصنوعی و این ربات‌ها برای زیست اجتماعی بشر و جوامع بشری معطوف بود، یک پنل تخصصی یک ساعته معطوف به جنبه‌های تاریک این موضوع شد.
ایده لشکری از ربات‌های سرکش که در پی ویرانی و غارت نسل بشر و دستاوردهای آن هستند، البته ایده جدیدی نیست و این سناریوی آخرالزمانی بار‌ها در فیلم‌های علمی-تخیلی تصویر شده است؛ اما دانشمندان، متخصصان و بسیاری از نهادهای مختلف طی سالهای اخیر، سعی کرده‌اند از جنبه‌ای جدی‌تر به این موضوع نگاه کنند.
از همین روی است که «مری وارهم» - Mary Wareham – دبیر هماهنگ کننده کمپین «توقف ربات‌های قاتل» در این باره به شکلی جدی سخن می‌گوید: این کمپین معطوف به تخریب و از بین بردن این صنعت، یا این حوزه به شکل کلی نیست. این کمپین در رابطه با محاصره و از بین بردن خطر یک تکنولوژی بالقوه خطرناک است.
در واقع این کمپین متشکل از نهادهای غیر دولتی است که در سال ۲۰۱۳ با هدف توقف و ممنوعیت پیشدستانه سلاح‌های کاملا خودکار به وجود آمد. آن‌ها سلاح‌های کاملا خودکار را این گونه تعریف می‌کنند: سیستم‌های تسلیحاتی که بدون هیچ گونه دخالت انسانی، هدف را انتخاب و از توان خود برای نابودی آن استفاده می‌کند.
در همین رابطه، شاید استیون هاوکینگ را بتوان یکی از صد‌ها چهره سر‌شناس نام برد که در سال ۲۰۱۵ نامه‌ای سرگشاده را به امضا رساندند که می‌گفت: شروع مسابقه تسلیحاتی بر سر سلاح‌های مجهز به هوش مصنوعی، ایده ای مضر است و باید توسط ممنوعیت استفاده سلاح‌های خودکار خارج از کنترل انسانی، متوقف شود.
اما این ایده طرفداران خاص خود را نیز دارد. از جمله «رونالد آرکین» - Ronald Arkin – رئیس مؤسسه تکنولوژی جورجیا در آتلانتا که در این باره معتقد است: این تکنولوژی‌ها می‌تواند منجر به کاهش تلفات غیر نظامی در جنگ‌ها شود. البته وی نیز پایانی برای این سلاح‌ها در نظر دارد و برای این پایان معیاری متناسب با اخلاقیات انسانی مطرح می‌کند.
اما نشست امسال داووس پیرامون این موضوع شامل حضور مسئول سابق نهاد خلع سلاح سازمان ملل متحد «آنگلا کین» و «راجر کار» رئیس مؤسسه BAE Systems به همراه یک متخصص هوش مصنوعی و یک متخصص اخلاق رباتیک بود.
رئیس مؤسسه BAE که شرکتی فعال در حوزه پدافند جهانی، هوا فضا و امنیت است، در این اجلاس چندی پیرامون سرمایه گذاری 40 میلیارد دلاری این صنعت بر روی تسلیحات خودکار در 40 کشور، توضیح داد. وی تشریح کرد، این تسلیحات خواستار گونه ای فارغ از هر مسئولیت و عاری از هر گونه احساس و عاطفه هستند.
وی هشدار داد: اگر در زمان صلح و جنگ، اخلاق، وجدان و قوه قضاوت را از نهاد انسانی بگیرید، بشریت را به سطحی می برید که ورای ادراک ماست.
اما این همه هشدار و انتقاد این پرسش را در ذهن برمی انگیزد که ما چه قدر به ساخت یک چنین تسلیحاتی نزدیک هستیم و این موضوع چرا آنقدر جدی شده که در یکی از مهمترین اجلاس های سالیانه جهانی پیرامون آن به شکلی جدی بحث و تبادل نظر در می گیرد؟
در سال 2012 بسیاری بر این نظر بودند که تا چند دهه دیگر، این ربات های قاتل از جهان تخیل پا به جهان واقعیت می گذارند؛ اما در سال های اخیر این زمان بازنگری شده و پیش بینی ها زمانی بسیار نزدیک تر را برای واقعی شدن این گونه از تسلیحات پیشنهاد کرده اند. تا جایی که نامه سرگشاده سال قبل می گفت:
تکنولوژی هوش مصنوعی به جایی رسیده که تولید و کاربرد یک چنین سیستم هایی را ـ تقریبا و نه قانونا ـ طی چند سال آینده – و نه چند دهه – ممکن می سازد. تسلیحات خودکار بعد از باروت و سلاح هسته ای به عنوان سومین انقلاب در حوزه تسلیحات به شمار می رود.
