حال و روز میراث فرهنگی ایران خوب نیست. رشد صعودی تعداد اخبار بد در حوزه میراث فرهنگی نگران کننده است. اخباری که در شان و جایگاه تاریخ و فرهنگ کهن سرزمین ما نیست. خبر یا از تخریب یک اثر ارزشمند و میراثی به گوش می رسد یا دست اندازی به آن. یا خبر عدم ثبت یک اثر تاریخی شنیده می شود یا خروج از ثبت و تخریب آن.
به گزارش معماری نیوز، دلایل بیشمار هم برای این امر می توان بر شمرد، اما آنچه مسلم است اینکه آدم های کوچک هرگز نمی توانند کارهای بزرگ انجام دهند. اگر این اتفاق بیفتد، نتیجه می شود آنچه که می بینیم.
در روزهای اخیر خبری در پایگاه خبری معماری نیوز با عنوان «شهرداری تهران به باغ-موزه قصر هم رحم نکرد/ نگاه تجاری شهرداری این بار به مجموعه های فرهنگی!» منتشر شد که البته حواشی زیادی به همراه داشت. خبر دست اندازی غیر قانونی به یک اثر تاریخی و ثبت شده.
موضوع خیلی ساده است. باغ موزه قصر در اقدامی غیرقانونی و بدون کسب مجوزهای لازم از میراث فرهنگی اقدام به احداث سازه الحاقی در نمای اصلی ساختمان موزه می کند. آنهم با هدف راه اندازی نمایشگاه ماشین.
پس از انتشار این گزارش، روابط عمومی باغ موزه با ارسال جوابیه ای به ادعاهای معماری نیوز پاسخ داد.
در بند 3 آن جوابیه به یک نکته بسیار مهم و کلیدی اشاره شده است:
" 3- کلیه مراحل راه اندازی موزه اتومبیل اعم از ایده، جانمایی، اجرا، سازه های به کار رفته و... با نظارت مستقیم و حضور اعضای محترم شورای فنی میراث فرهنگی استان تهران بعنوان نهاد ذیصلاح در این امر انجام پذیرفته و نظارت مستمر این عزیزان بر مراحل آماده سازی این فضا مایه ی افتخار و قدردانی است؛ فرهیختگانی چون: دکتر محیط طباطبایی قائم مقام پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور و عضو شورای فنی میراث فرهنگی استان تهران، دکتر قلی نژاد عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و عضو شورای فنی میراث فرهنگی استان تهران، مهندس حشمتی معاون اسبق میراث فرهنگی استان تهران و عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور، جناب آقای حیدری مهوار مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور و مشاور معاونت میراث فرهنگی کشور و عضو شورای فنی میراث فرهنگی استان تهران و همچنین حضور کمیته ملی موزه های ایران (ایکوم) در مراسم افتتاحیه این موزه، همگی نشان از دقت نظر باغ موزه جهت رقم زدن این رویداد با کمترین نقص و فاخرترین صورت می باشد."
همه این اتفاقات در حالی روی داد که شاهد سکوت شائبه برانگیز سازمان میراث فرهنگی استان تهران هستیم.
لذا برخی سوالات در ذهن شکل می گیرد که طرح آنها ضروری به نظر می رسد:
1- حسین هوشیار مدیرعامل باغ موزه قصر بر اساس کدام مجوز اقدام به دست اندازی به یک اثر ثبت شده میراثی کرده است؟
مدیران شهرداری تهران چرا تصور می کنند هر طور که تمایل دارند می توانند برای مجموعه های زیر نظر خود تصمیم بگیرند؟ این عزیزان آیا با واژه ای به نام "قانون" و الزام به رعایت آن آشنا هستند؟
2- اگر مسئولین باغ موزه تصور کرده اند که در دام برخی مسئولین میراث افتاده اند، چرا ضمن اعلام برائت از این تله شیطانی، اقدام به جمع آوری این سازه نکرده و همچنان بر افتتاح غیر قانونی این الحاقیه تاکید دارند؟
3- خانم سپیده سیروس نیا معاون میراث فرهنگی استان تهران در گفتگو با معماری نیوز ضمن اظهار بی اطلاعی از ساخت سازه الحاقی، به صراحت از صدور دستور توقف و جلوگیری از ادامه ساخت این سازه خبر داد. اما در کمال ناباوری اطلاع یافتیم که رجبعلی خسروآبادی از امضاء نهایی این دستور سر باز زده است.
حال این شائبه بوجود می آید که آیا در پس پرده مسائل خاصی مطرح شده که خسروآبادی، رئیس میراث فرهنگی استان تهران از صدور دستور توقف سر باز زده است؟
آیا خسروآبادی اجازه چشم پوشی از این تخلف بزرگ و آشکار را دارد؟
آیا آثار تاریخی و میراثی شهر جزو دارایی های ایشان است که هرگونه تصمیمی که صلاح دانستند، بگیرند و اینکه متصور هستند که در دوره ریاست ایشان؛ میراث فرهنگی تهران به نامش سند خورده است یا اینکه بر اساس قانون وظیفه ایشان فقط حفظ و نگهداری از میراث را برعهده دارند؟
4- در جوابیه باغ موزه به صراحت نام افرادی چون: دکتر محیط طباطبایی، دکتر قلی نژاد، مهندس حشمتی و آقای حیدری مهوار ذکر شده و باغ موزه ادعا می کند که این افراد بطور کامل در جریان امر قرار داشتند.
البته طی روزهای اخیر هیچگونه واکنشی از طرف این افراد به ادعای باغ موزه داده نشد.
پس این موضوع از 2 حالت خارج نیست. این افراد یا از این تخلف مطلع بوده اند یا از این اقدام بی اطلاع بوده اند که البته بعید به نظر می رسد بی اطلاع بوده باشند.
اگر بی اطلاع بوده اند پس چرا تکذیب نکرده اند. اگر مطلع بوده اند باید پرسید که شما دارای چه اختیارات قانونی هستید که بطور شفاهی و و با اذن و اشاره می توانید به میراث فرهنگی کشور اجازه دست اندازی دهید.
آیا این افراد هم ادعای مالکیت بر آثار تاریخی را دارند یا تصور باطل می کنند که چون مسئولیت دارند مختار به صدور هر تصمیمی هستند؟
چگونه می شود این افراد در خوش بینانه ترین حالت، هیچ گونه منافعی در این پروژه برای خود متصور نشوند و اینگونه سکوت کنند؟ این عزیزان نگران آبروی حرفه ای خود نیستند؟
5- مسئولیت صدور مجوز برای ایجاد سازه الحاقی با کمیته فنی میراث فرهنگی است.
اعضاء این کمیته عبارتند از: اسکندر مختاری، سید محمد بهشتی، محیط طباطبایی، رجبعلی خسروآبادی، فریبرز دولت آبادی، سپیده سیروس نیا، کیانوش تکلو، فرینوش همتی و ناصر پازوکی.
اگر در بهترین حالت ممکن اعضاء این کمیته از این تخلف بی اطلاع بوده اند، چرا پس از آگاهی از موضوع هیچگونه واکنشی نشان ندادند؟
چرا از اعتبار و آبروی خود و کمیته فنی دفاع نکردند؟
چرا بین خود تصمیم گرفتند که با رسانه ها مصاحبه نکنند؟
می توان به شکل دیگر به ماجرا نگاه کرد. بخاطر این بی خبری احتمالی بزرگ و گافی که نزد افکار عمومی داده اند شرمنده هستند و توان رو یا رویی با رسانه ها را ندارند یا خدایی ناکرده در پس ماجرا شائبه احتمالی رانت و قراردادهای احتمالی وجود دارد که بایستی برای افکار عمومی آن را هم روشن کنند.
به هر حال آنچه مسلم است، میراث فرهنگی یا در خواب فرو رفته و یا خود را به خواب زده است و متاسفانه هر روز شاهد نابودی بیشتر آثار تاریخی و میراثی کشور هستیم.
به امید روزی که اندک مسئولین و متولیان سودجو میراث فرهنگی ضمن برکناری از سمت خود، این جایگاه مهم و ارزشمند را به افرادی لایق و دلسوز بسپارند تا دیگر شاهد مماشات با تخریب گران و میراث فروشان کشور نباشیم.
در پایان یادآور می شود این قبیل اتفاقات از طریق شهروندان و دلسوزان و مسئولین قضایی بعنوان مطالبه عمومی و برای از بین بردن حاشیه امن متخلفین قابل پیگیری است.
