انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری در حالی دیروز با شکوه هر چه تمام تر برگزار شد که بازتاب آن در بسیاری از رسانه های خارج از کشور بسیار پر رنگ بوده است. بسیاری از رسانه ها از نظرگاه سیاسی در پی تجزیه و تحلیل این انتخابات هستند و تأثیر آن را بر آینده سپهر سیاسی در ایران بررسی می کنند؛ اما در این میان، گزارشی جالب از خبرگزاری الجزیره از زاویه ای دیگر انتخابات در ایران را مورد توجه قرار داده است: تأثیر نرم افزار تلگرام بر انتخابات ایران.
به گزارش «آی تابناک» در روزهای قبل و بسیار پیشتر از شروع فعالیت های انتخاباتی در ایران، تقریبا برای همه مسلم شده بود که در این انتخابات، ابزارهای مجازی از جمله شبکه های پیام رسان موبایلی، می توانند یک نقش عمده و تأثیرگذار در تعیین نتایج انتخابات داشته باشند؛ موضوعی که به نوبه خود می تواند تأثیر بسزایی در تغییر چهره انتخابات و فضای سیاسی در ایران بازی کند.
با شروع فعالیت های انتخاباتی، دیدیم که همه طیف های سیاسی سعی کردند به شکلی مؤثر از امکانات و قابلیت های این شبکه های مجازی و موبایلی بیشترین بهره را ببرند و کانال ها و گروه های تلگرامی با توجه به وسعت و سهولت دسترسی در ایران، تبدیل به یکی از قطب های تبلیغات انتخاباتی شدند؛ پدیده ای که برای اولین بار در فضای سیاسی ایران رخ نمود.
شاید همین موضوع منجر به آن شد که مسئولان برگزاری انتخابات و نظارت بر آن به فکر چاره جویی در مورد سازماندهی به فضای مجازی در حوزه انتخابات بیفتند. موردی که تا آخرین روزهای منتهی به برگزاری انتخابات نیز همچنان، یک مسأله اصلی پا برجا بود و البته منجر به بروز برخی شایعات مبنی بر فیلترینگ شبکه های موبایلی و قطعی اینترنت نیز شد.
البته همه شایعات از سوی مقامات رد شد و خوشبختانه در جریان برگزاری انتخابات نیز هیچ مشکلی از این نظر به وجود نیامد و انتخابات در کمال آرامش و با حضور گسترده مردم برگزار شد.
اما خبرگزاری الجزیره در گزارشی سعی کرده است، تأثیرات فضای مجازی را از مسیر نرم افزاری مانند تلگرام در ایران دنبال کند. گزارش الجزیره از نگاهی دو قطبی به فضای قبل از برگزاری انتخابات در ایران پرداخته است. در یک سو تریبون های سنتی را مد نظر قرار داده که به ادعا و باور این خبرگزاری در دستان طیف اصولگراست و از سوی دیگر حوزه ای جدید و نه چندان جدی یعنی گوشی های هوشمند که بسیار تأثیر گذار هم هستند. به گفته این گزارش: هر کجا که در تهران قدم بگذارید، کاربران از هر سنی با این ابزارها در ارتباط دائمی هستند – اغلب از تلگرام استفاده میکنند و بعضا از اینستاگرام.
الجزیره اشاره می کند که طیف سیاسی معتدل و اصلاح طلب و کاندیداهای این طیف، بیشترین استفاده را از سرویس تلگرام در انتخابات می برند؛ سرویسی که از هر چهار ایرانی به شکل متوسط یک نفر از آن بهره می برد.
این گزارش اشاره می کند که گروه ها و کانال های تلگرام منجر به آن شده که کاربران و رأی دهندگان ایرانی به شدت به روز باشند و اخبار و آرایش های سیاسی انتخابات را به دقت و با جزئیات دنبال کنند. تا جایی که به نقل از یکی از مقامات وزارت ارتباطات نقل شده که تعداد افرادی که از تلگرام استفاده می کنند، از تعداد بینندگان تلویزیون بیشتر است.
نگاهی به گزارش الجزیره فارغ از تقسیم بندی جناحی که این خبرگزاری در استفاده و بهره گیری از ابزارهای ارتباطی سنتی و مدرن کرده است، بیانگر یک موضوع قابل توجه است. اینکه نه تنها در کشور بلکه حتی در ورای مرزهای ایران کاملا مشخص است که استفاده گسترده ایرانیان از ابزارهای ارتباطی مدرن و بیشتر بر روی موبایل تبعات و تأثیرات گسترده ای در تغییر چهره سپهر سیاسی در کشور دارد؛ تأثیری که شاید بتوان آن را در میان سایر کشورهای دنیا کم نظیر دانست.
قبل از انتخابات، سؤالات و نگرانی های زیادی در مورد استفاده از این شبکه ها و تأثیر آنها به خصوص در برگزاری سالم انتخابات وجود داشت؛ اما اکنون با برگزاری انتخابات بدون هیچ مشکلی مشخص شد که تلگرام و سایر ابزارهای ارتباطی اینچنینی، خود تبدیل به یک بازیگر مهم در مسائل و موضوعات سیاسی در کشور شده است.
بازیگری که به تازگی شناخته شده و شناخت دقیق و بهتر آن به همراه شناسایی پتانسیل ها و ظرفیت هایی که در اختیار حاکمیت و مردم قرار می دهد، می تواند به خوبی نهادینه شده و به عنوان یک بازیگر رسمی و مهم از این به بعد مورد شناسایی و مشروعیت جدی قرار بگیرد.
