یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین نهادهای نظارتی کشور، که از زیرمجموعه مجلس شورای اسلامی به شمار میآید، دیوان محاسبات کشور است. دیوان سازمانی دولتی و مستقل است که به عنوان یک نهاد وابسته به مجلس، وظیفه نظارت بر همه فرایندهای مالی کشور را بر عهده دارد و به عبارت دیگر، بازوی نظارتی مجلس به حساب میآید.
به گزارش «تابناک»، در واقع دیوان به عنوان یک دادگاه ملی عمل میکند و مأمور معاینه و تفکیک کلیه محاسبات اداره مالیه و تفریغ کلیه حسابداران خزانه کشور است. همچنین این دیوان وظیفه نظارت بر بودجه کل کشور را نیز دارد. دیوان محاسبات کشور، برابر قانون، حسابها و اسناد و مدارک مربوطه را جمعآوری و گزارش تفریغ بودجه هر ساله را به انضمام نظارت خود به مجلس شورای اسلامی تسلیم میکند.
رئیس دیوان محاسبات کشور از سوی نمایندگان مجلس و با رأی مستقیم نمایندگان در صحن علنی انتخاب میشود. نحوه انتخاب، این گونه است که پس از تشکیل مجالس، افراد کاندیداتوری خود را اعلام میکنند و سپس افراد حائز شرایط از سوی هیأت رئیسه به کمیسیون برنامه و بودجه مجلس معرفی میشوند.
بنا بر این گزارش، کمیسیون برنامه و بودجه، پس از برگزاری انتخابات داخلی در کمیسیون، افرادی که بیشترین آرا را به دست آورده اند، به صحن علنی مجلس معرفی میشوند. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی مجلس با اکثریت آرا، رئیس دیوان را انتخاب میکنند. رئیس دیوان محاسبات کشور برای تعیین اعضای هیأت مستشاری به ازای هر هیأت مورد نیاز، پنج تن از افراد واجد شرایط را به کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی معرفی میکند. آن کمیسیون نیز به ازای هر هیأت، سه تن را به عنوان اعضای اصلی و یک نفر را به عنوان عضو علیالبدل انتخاب و به دیوان اعلام میکند. رؤسای شعب از سوی رئیس دیوان محاسبات کشور تعیین و منصوب میشوند.
محکمه تجدید نظر دارای یک شعبه است که ریاست آن را حاکم شرع، منتخب رئیس قوه قضائیه عهده دار است. دو نفر کارشناس محکمه از سوی رئیس دیوان و از میان مستشارانی انتخاب میشوند که در صدور رأی مورد تجدیدنظر شرکت نداشتهاند.
اکنون با آغاز به کار مجلس جدید، موضوع انتخاب رئیس دیوان محاسبات کشور، به یکی از مهمترین موضوعات نمایندگان تبدیل شده و هنوز کاندیداهای تصدی این پست از سوی مجلس رسما اعلام نشده است؛ اما شنیده ها حکایت از آن دارد که برخی نمایندگان سابق مجلس، بیشترین شانس را برای تصدی این پست دارند.
یکی از نمایندههای مجلس شورای اسلامی ـ که نخواست نامش فاش شود ـ در گفتوگو با تابناک در این باره اظهار داشت: بعید است در هفته جاری، کمیسیون برنامه و بودجه بتواند موضوع دیوان محاسبات کشور را تعیین تکلیف کند، زیرا کمیسیون تنها یک نصف روز ـ آن هم در بعدازظهر سه شنبه ـ جلسه دارد؛ بنابراین، به احتمال زیاد این موضوع در هفته آینده در دستور کار قرار خواهد گرفت.
این نماینده مجلس در ادامه افزود: اکنون نام چهار تن برای تصدی پست ریاست دیوان محاسبات کشور مطرح است که این افراد عبارتند از علیرضا منادی سفیدان، نماینده سابق تبریز در مجلس نهم، علی محمد احمدی، نماینده مردم دهلران در مجلس قبلی، ید اللهی از نمایندگان سابق مجلس و همچنین یک حقوقدان به نام صادقی.
وی گفت: شناخت چندانی از صادقی نداریم، ولی شنیدهها حکایت از آن دارد که وی از حقوقدانان و عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز
باشد که قرار است از سوی لاریجانی به کمیسیون معرفی شود. این نماینده مجلس افزود: به نظر میرسد، رئیس فعلی دیوان محاسبات کشور به مجلس معرفی نشود، چون عملکرد دیوان محاسبات در سالهای گذشته خوب ارزیابی نمیشود، به ویژه که در موضوع فیشهای حقوقی بسیار بد عمل شده است. دیوان محاسبات در این باره عملکرد بسیار ضعیفی داشته و به عنوان یک مرکز نظارتی و چشم تیزبین مجلس، عملکرد ضعیفی از خود نشان داده است.
وی گفت: دیوان محاسبات پیش از آنکه این موضوع علنی شود، باید گزارش آن را به مجلس میداد، ولی دیدیم پس از آنکه موضوع رسانهای شد، تازه دیوان محاسبات موارد را بررسی کرد. این در حالی است که باید بسیار قبل از این موضوعات مورد ارزیابی قرار میگرفت.