«ولی نصر» رییس دانشکده مطالعات پیشرفته
بین المللی دانشگاه جانز هاپکینز که مقالات زیادی را درباره ایران و تشیع
نوشته و یکی از مشاوران اوباما در حوزه خاورمیانه بوده است در مقاله تازه
خود در روزنامه نیویورک تایمز به موضوع اتحاد ایران و روسیه پرداخته است.
او در یادداشت خود تحت عنوان "محور ایرانی – روسی" می نویسد:«آتش بس در
سوریه خبری خوش است. اما نباید اجازه داده شود که به توسعه خطرناک روابط
نظامی میان ایران و روسیه بیانجامد؛ این نه به نفع ثبات منطقه است و نه به
نفع امریکا. این در جهت جاه طلبی های جهانی روسیه خواهد بود».
میزان همکاری
های روسیه و ایران در ماه های گذشته افزایش یافته است. روسیه از پایگاه
هوایی ایران برای بمباران اهداف مدنظرش در سوریه استفاده کرده است. برخی از
مقام های ایرانی دسترسی روسیه به پایگاه نظامی ایرانی را برای عملیات
مشترک ضد تروریستی دانسته اند اما یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه ایران
از واژه «در حال حاضر» این عملیات به پایان رسیده استفاده کرده است.
در
واقع، پیوندی میان ایران و روسیه برای همکاری نظامی به سرعت در حال شکل
گیری است. روس ها منافع شان ایجاب می کند برای نفوذ استراتژیک در سرتاسر
خاورمیانه در رقابت با غرب به ایران نزدیک شوند و محافظه کاران در ایران
نیز تلاش می کنند تا در حوزه های داخلی و منطقه ای تسلطی همه جانبه بر
اوضاع داشته باشند. در دهه های اخیر، تنها امریکا و متحدان آن از پایگاه
نظامی برای حمله به اهداف مختلف استفاده می کردند. روسیه اکنون به موازات
این کشورها در حالا استفاده از قابلیت های خود می باشد. مقام های ایرانی
گفته اند که احتمالا همکاری های نظامی مشترکی را با روسیه در خلیج فارس نیز
خواهند داشت".
ولی نصر در ادامه می افزاید:«امریکا و روسیه اکنون در آستانه
جنگ سرد جدیدی هستند. با این حال، امریکا از نزدیک شدن روسیه و ایران به
یکدیگر آزرده خاطر است؛ اگر چنین اتحادی به شکل یک جبهه مشترک نظامی درآید
ایران قدرتش در خاورمیانه تضمین خواهد شد و روسیه نیز با توان بیش تری به
خاورمیانه بازخواهد گشت».
او
می افزاید:"در طول جنگ داخلی در سوریه ایران و روسیه برنامه ریزی هماهنگ
نظامی با یکدیگر داشته اند و موشک های پیشرفته زمین به هوای روسیه به ایران تحویل داده شدند. همچنین خبرهایی منتشر شد که نشان می داد سردار سلیمانی در مسکو
بوده است».
مقام های امریکایی و عرب در طول دو سال گذشته به من گفتده اند که
سپاه قدس ایران توانسته داوطلبانی را از عراق، ایران و افغانستان برای
اعزام به سوریه گردآوری کند. آنان در حال کسب تجربه در میدان جنگ هستند.
برای مقابله با آنان ایالات متحده فروش تسلیحات امریکایی به رقبای مطنقه ای
ایران به خصوص به عربستان سعودی را افزایش داده است. اما این کار نتیجه
معکوس دارد چرا که به محافظه کاران در ایران این بهانه را می دهد که
خواستار تقویت روابط نظامی ایران با روسیه شوند.
ولی
نصر در ادامه توصیه هایی به دولت امریکا دارد. وی می نویسد؛ در ایران تنها محافظه کاران
و دلواپسان نیستند که صدا دارند. حسن روحانی و وزیر امور خارجه اش ظریف
سرنوشت سیاسی شان را در گروی بهبود روابط باغرب می بینند و نزدیکی نظامی
میان روسیه و ایران تنها می تواند این موضوع را پیچیده تر سازد.
علاوه بر
این، صداهای میانه رو در ایران با احتیاط از نزدیکی ایران به روسیه می
گویند. آن ها می دانند که روسیه از قرن نوزدهم اهداف امپریالیستی در منطقه
داشته است و در قرن بیستم نیز به این اهداف ادامه داده است. این موضوع می
تواند به تشدید شکافی جدی در روابط میان محافظه کاران و اصلاح طلبان در
ایران بیانجامد. خوشبختانه هنوز در اول بازی هستیم. ایالات متحده باید
به طور موثر در راستای پایان دادن به جنگ سوریه حرکت کند. آتش بس در سوریه
می تواند مفید باشد با این حال، تنها در صورتی که دیپلمات های امریکایی به
سمت حل و فصل سیاسی با طرح مسائل جدی تر بروند. آنان هم چنین باید کاری
کنند که از شدت تنش در روابط ایران و همسایگان عربش کاسته شود این تنش ها
تنها ایران را بیش تر از گذشته به سوی مسکو نزدیک سازد.
ولی
نصر در ادامه می افزاید:«در مقابل سیاستمداران میانه رو در ایران نیازمند
آن هستند که نتایج اقتصادی حاصل از برچام سال گذشته به امضا رسیده را به
مردم آن کشور نشان دهند. امریکا باید این کار را تسهیل کند. با این موضوع
امریکا می تواند امیدوار باشد که ایران آینده خود را در نزدیکی به غرب
ببیند نه کرملین».
