معصومه ابتکارِ، رییس سازمان محیط زیست در صفحه اینستاگرام خود، اینفوگرافیکی را درباره دلایل آلودگی هوا در یک هفته گذشته منتشر کرده است.
معصومه ابتکار در توضیح این اینفوگرافیک با عنوان «پدیده اینورژن یا وارونگی دما / اقدامات برای کاهش آلودگی هوا و مقایسه روزهای سالم سال های اخیر» نوشته است.
اقدامات مختلفی برای کاهش آلودگی هوا صورت گرفته از توزیع بنزین یورو 4 تا گازوییل کم گوگرد، حذف مازوت از نیروگاه‌ها، استانداردسازی خودروها، جدی گرفتن معاینه فنی، توقف شماره گذاری موتورسیکلت های آلاینده و ... که سبب کاهش قابل توجه تعداد روزهای آلوده شده و این کاهش برای همه شهروندان محسوس بوده است.
یک مقایسه نشان می دهد که تهران در سال 92 دو روز پاک و 147 روز سالم داشته که این ارقام در سال 95 به 11 روز پاک و 193 روز سالم افزایش یافته است. به همین ترتیب از تعداد روزهای ناسالم کاسته شده، به علاوه اینکه میزان ناسالم بودن نیز که میان عدد 100 تا 200 است کاهش چشمگیر داشته و اغلب از 150 بالاتر نرفته و در سطح گروههای حساس باقی مانده است.
اما پدیده ای که با آن اکنون مواجه هستیم اینورژن یا وارونگی دما نام دارد که با شروع فصل سرما، تغییرات جوی و سکون هوا در سطح زمین موجب تجمع آلاینده ها می شود. با شروع روز و آغاز فعالیت ها، دمای هوای سطح زمین زیاد می شود. این هوای گرم هنگام صعود و حرکت به سمت بالا یا هنگام جا به جایی به وسیله باد با لایه ای هم دما از هوا که توسط تابش خورشید در طبقات فوقانی جو تشکیل شده برخورد کرده و این مانع صعود و تبادل هوا می شود . نتیجه آن تشکیل یک سطح پوششی بالای شهر است که با گذشت زمان و افزایش فعالیت های انسانی به دلیل حبس هوا در زیر این لایه، مانع از بالارفتن مواد آلاینده می شود. در به وجودآمدن چنین پدیده ای، آلاینده ها دخیل نیستند و وضعیت جوی تعیین کننده است.
در چنین مواقعی باید با اتخاذ تدابیری که تردد وسایل نقلیه و هر گونه منشاء آلایندگی را کاهش می دهد، از تشدید وضعیت جلوگیری کرد تا اینورژن خاتمه یابد. این تدابیر در کمیته اضطرار آلودگی هوا در استانداری و زیر نظر استاندار تشکیل می شود و دستگاههای مختلفی در آن عضو هستند مانند وزارت بهداشت که براساس شاخص های مربوطه برای مواردی مانند تعطیلی مدارس و سایر موارد تصمیم می گیرند.
