نگاهی به آرای «جان بولتون»، گزینه وزارت خارجه ترامپ در رابطه با توافق هسته ای / این توافق باید «نسخ» شود

جان بولتون یکی از گزینه هایی است که طی یک هفته گذشته به عنوان نامزدی برای در دست گرفتن پست وزارت خارجه دولت دونالد ترامپ مطرح شده است. وی که پیش از این سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد بوده است، یکی از منتقدان بزرگ توافق هسته ای ایران به شکل ویژه، و منتقد بزرگ سیاست های دولت باراک اوباما در حوزه مسائل بین المللی به شکل عام بوده و هست.

به گزارش «تابناک» جان بولتون یکی از گزینه هایی است که در کنار اسامی دیگری همچون نیوت گرینگیچ و باب کورکر، به عنوان نامزدی برای مسئولیت سیاست خارجی در دولت ترامپ، مطرح شده است.

از آنجایی که شب گذشته نیوت گرینگیچ صراحتا بیان کرده است که مسئولیتی در سیاست خارجی دولت ترامپ بر عهده نخواهد گرفت، اکنون نام جان بولتون بیش از همیشه برای در اختیار گرفتن این پست پررنگ شده است، هر چند هنوز معلوم نیست که آیا وی در دولت دونالد ترامپ عهده دار این مسئولیت یا هر پست و مقام دیگری خواهد شد یا نه.

جان بولتون یکی از منتقدان بزرگ سیاست های دولت اوباما در حوزه سیاست خارجی، در واقع منتقد بزرگ برنامه هسته ای ایران نیز هست. وی در طیفی از جمهوری خواهان قرار دارد که چندان اعتقادی به رهیافت دیپلماتیک برای مهار و بازدارندگی ندارند و از جمله نو محافظه کارانی است که سخنان و عقاید وی بازتاب دهنده رهیافت های سیاست خارجی بوش از 2000 تا 2008 است.

به شکل ویژه جان بولتون مواضعی تند و تیز در قبال برنامه هسته ای ایران و البته توافق هسته ای سال 2014 دارد. مواضعی که از زمان اجرایی شدن توافق هسته ای و مسائل و پیامدهای بعد از آن بیش از گذشته نیز رنگ مخالفت و انتقاد به خود گرفته است.

وی در جولای 2015 تنها چندی بعد از اعلام رسمی توافق هسته ای، در گفتگویی با نشریه ویکلی استاندارد، این توافق را برای آمریکا یک «واترلو دیپلماتیک» خطاب کرد و ایران را به عنوان بزرگترین حامی تروریسم خطاب کرد و این توافق را فرصتی برای ایران دانست که زمان مورد نظر برای تولید سلاح هسته ای را خود تعیین کند.

این تنها بخشی از دیدگاه های جان بولتون در مورد توافق هسته ای با ایران است. وی چندی بعد در یک گفتگوی مفصل با Independent Journal Review ضمن انتقاد شدید از سیاست های باراک اوباما برای بستن این توافق با ایران، در مورد فتوای مقام معظم رهبری در تحریم سلاح هسته ای، ایران را با پاکستان مقایسه کرد که یک کشور مسلمان است و به شکل تقریبی بین 60 تا 200 کلاهک هسته ای در اختیار دارد و نتیجه گرفت که فتوای تحریم سلاح هسته ای در ایران را نباید جدی گرفت.

بولتون همچنین در تاریخ 14 جولای 2016 یعنی در شروع اوج گیری رقابت های انتخاباتی در ایالات متحده در مصاحبه ای که با نشریه بریت بارت – از رسانه های حامی دونالد ترامپ – داشت، ضمن حمایت اساسی از نامزد حزب جمهوری خواه برای ریاست جمهوری آمریکا، دو نکته را در مورد توافق هسته ای با ایران بیان کرد.

بولتون گفت: بعد از گذشت یکسال از توافق هسته ای دو نکته در مورد ایران وجود دارد: تصویر بزرگتر این است که هیچ تغییری در رفتار ایران در سرتاسر صحنه بین الملل رخ نداده است. ایران هنوز بزرگترین بانک مرکزی برای تروریسم بین الملل است، هنوز از رژیم اسد در سوریه حمایت میکند، هنوز به دنبال هژمونی در خاورمیانه است و در عین حال در سراسر دنیا از تروریسم حمایت مالی میکند.

بولتون ادامه داد: نکته دوم این است که توافق هسته ای کاملا به نفع ایران است. ایران میتواند به صدها میلیارد دلار دارایی های بلوکه شده خود دسترسی پیدا کند. تحریمهای اقتصادی که منجر به توقف تجارت و مبادله اروپا و آسیا با ایران شده است، برداشته میشود و ایران اکنون ارزشمندترین دارایی خود را طی همه این سالها به دست آورده است. یعنی مشروعیت سیاسی که ما هیچ گاه پیش از این به ایران نداده بودیم.

بولتون در همین مصاحبه به صراحت بیان میکند که: به نظر من ایران زیر پا گذاشتن توافق و تعهدات خود را قبل از خشک شدن جوهر موافقتنامه شروع میکند و ایرانی ها در مسیر ساخت سلاح اتمی هستند. این توافق نمونه ای از بدترین دیپلماسی آمریکایی در تاریخ زیست ما است و ما همواره بخاطر روزی که این توافق امضا شده است، حسرت خورده و پشیمان خواهیم بود.

اما رویکرد جان بولتون به توافق هسته ای با ایران تنها به انتقاد از این توافق و نگرانی در مورد ساخت سلاح اتمی توسط ایران ختم نمیشود. وی در آخرین مطلب خود پیرامون توافق هسته ای ایران در آگوست 2016 با اشاره به موضوع آزاد سازی زندانیان آمریکایی در ایران که به عقیده منتقدان اوباما در قبال باج به ایران صورت گرفته است، این اقدام را به معنی سرافکندگی و خفت برای آمریکا تلقی کرد و گفت: برای جلوگیری از خسارات بیشتر و مهمتر برای ایالات متحده ما باید استراتژی بزرگ ایران را رد کرده و نا کام بگذاریم و برای شروع در این مسیر باید توافق هسته ای با ایران را «نسخ» کنیم.

این مطلب از جان بولتون که در وب سایت BoltonPac ارگان رسمی وی منتشر شده است، در کنار سایر سخنان وی در مورد ایران و توافق هسته ای به خوبی نشان میدهد که این نومحافظه کار به هیچ وجه دیدگاهی مثبت در مورد ایران و توافق هسته ای نداشته و ندارد.

البته بخش اعظمی از سخنان بولتون مربوط به زمانی است که ترامپ در گرماگرم رقابت های انتخاباتی بود و سخن گفتن در مورد توافق هسته ای بخشی از استراتژی طرفداران وی از جمله بولتون برای نقد هیلاری کلینتون و باراک اوباما و به شکل کلی حزب دموکرات بوده است.

اما و به هر حال مشخص است که جان بولتون در مجموع از روزنه تنگ نومحافظه کاری به ایران و سیاست خارجی نظر دارد و در نتیجه اگر وی به سمت وزیر خارجه در دولت ترامپ برگزیده شود، تهدید بسیار جدی برای توافق هسته ای مورد انتظار خواهد بود.