چندی است که مسافرکشی با خودرو شخصی در کلانشهرهای کشور افزایش یافته است. از یک سو به دلیل بالا بودن بیکاری، از برخورد با این افراد صرف نظر می‌شود و از طرف دیگر رانندگان تاکسی از زیاد شدن رقیب غیرمجاز در شغلشان گلایه دارند.
محمد حقانی، عضو شورای شهر تهران در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: «ما باید زمینه را طوری فراهم کنیم که مردم بدانند استفاده از خودرو شخصی برای آنها گران تمام می‌شود. باید زمینه‌ها و زیر ساخت‌های لازم را فراهم کنیم.»
اینکه فردی به دنبال مسافرکشی با خودرو شخصی می‌رود، چه دلایلی دارد؟به طور کلی افرادی که به این کار روی می‌آورند از رکود اقتصادی و کمبود اشتغال در کشور اثر می‌پذیرند و برای برطرف کردن نیازهای اقتصادی خود ناچار به این کار می‌شوند. در میان این افراد کسانی هم هستند که تحصیلکرده‌اند. عده ای هم هستند که به رانندگی علاقه دارند و فکر می‌کنند از پس کارهای دیگر بر نمی‌آیند، اما به طور معمول رکود اقتصادی و بیکاری باعث می‌شود افراد به چنین کاری مبادرت ورزند.
بسیاری از مسافرکش‌های شخصی اهل شهرستان‌ها هستند، علت این گرایش، بیکاری در شهرستان‌هاست یا مسافرکشی درآمد خوبی دارد؟به نظر من مسافرکشی درآمد خوبی ندارد و مانند بساطی، چرخ دستی، سد معبر و... است و درآمدی در همین حدود مشاغل دارد و بیش از این نخواهد بود. زمانی که با تخلف برخورد نمی‌شود افراد به سمت مراکز استان‌ها به ویژه تهران می‌آیند. ما در حال حاضر در مورد دستفروشان هم این مشکل را داریم و برخی از همکاران ما در شهرداری مدعی این هستند که نمی‌توان کارگر برای برخی مشاغل پیدا کرد. به نظر می‌رسد با این مشاغل باید به صورت قانونی برخورد شود. مشاغلی که در کلانشهرها به وجود آمده باعث می‌شود افراد دیگر در روستاها و شهرستان‌های خود نمانند و مشاغل روستایی مثل کشاورزی با فرض وجود آب، باز هم از رونق می‌افتند. بنابراین حاشیه نشینی هم افزایش می‌یابد و باید توجه داشت که حاشیه نشینی برای مدیریت شهری سم است. شهرداری باید به مردم خدمات ارائه کند که این حد از جمعیت، کار شهرداری را مشکل کرده است. البته دولت و شهرداری باید همتی به خرج دهند و زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی را توسعه دهند. از سوی دیگر باید توجه داشت که حمل و نقل با مسافرکشان شخصی، امنیت تاکسی‌ها را نخواهد داشت و می‌تواند باعث بروز برخی مشکلات مثل جرم‌ها و انحرافات شود. بنابراین استفاده از ماشین‌های شخصی برای جا‌به‌جایی از نظر امنیتی هم به صلاح شهروندان نیست.
زمانی که فردی با خودروی شخصی مسافرکشی می‌کند، در عمل امکان برخورد با او وجود دارد یا خیر؟بله، وجود دارد، چون قانون اجازه چنین کاری را به کسی نمی‌دهد. کسی که مسافرکشی می‌کند باید عضو سامانه تاکسیرانی کشور باشد، مجوز و پلاک تاکسی هم برای این کار مورد نیاز است. از طرفی در همه قوانین و مصوبات به این مساله اشاره شده است که این موضوعات باید رعایت شود، اما متاسفانه هرکسی که می‌خواهد اقدامی اساسی در این زمینه انجام دهد گفته می‌شود که کشور در شرایط رکود اقتصادی و بیکاری است و نباید با این افراد برخورد شود. به نظر من پلیس هم به دلیل تعدد این مسائل، به سختی شهر را اداره می‌کند. اگر ما زمانی در کشورمان قانون را نصب العین قرار دادیم، به آن اقتدا کردیم و راه‌های نفوذ به آن را بستیم، می‌توانیم امید داشته باشیم در میان‌مدت به اهدافمان به‌ویژه در مدیریت شهری دست یافته‌ایم.
به نظر شما رویکرد در مواجهه با مسافرکشان شخصی باید ساماندهی باشد یا به طور کلی ممنوع شود؟باید توجه داشت که خیابان‌های ما ظرفیتی دارد و براساس معیارها و شاخص‌هایی که سازمان تاکسیرانی مدنظر قرار دارد یا تمهیدات پلیس برای اینکه چه تعداد تاکسی در شهر باشد، حائز اهمیت است. بنابراین باید بر اساس معیارها، شاخص‌ها و ظرفیت‌های تعریف شده، خودروها در شهر تردد کنند. بنابراین اگر قرار بر ساماندهی این مسافرکش‌ها باشد، باز هم افرادی به مراکز استان‌ها مراجعه می‌کنند، یعنی همان آش و همان کاسه و روند قبلی تکرار می‌شود.
مساله ای وجود دارد و آن جا‌به جا شدن بخش قابل توجهی از مردم با همین مسافرکشان شخصی است، اگر با این افراد برخورد شود مسافران به مشکل برنمی خورند؟ آیا زیرساخت‌های لازم فراهم است؟به طور کلی مردم راحت ترند تا از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند، اما وقتی ما زیرساخت‌های لازم را نداریم و هنوز در این زمینه زیر ۲۰ درصد هستیم، نتیجه چنین امری افزایش خودروهای تک سرنشین و استفاده روزافزون از خودروهای شخصی و کرایه‌ای می‌شود.
آیا ما ضعف یا خلأ قانونی در این زمینه داریم؟خیر، هیچ‌گونه خلأ قانونی در این زمینه وجود ندارد. مشکل اساسی در این زمینه تصمیم گیری‌های مقطعی است که جلوی اجرای قانون را می‌گیرد.
پس آن‌طور که من برداشت کردم شما معتقدید ما هنوز زیرساخت‌های لازم در حمل و نقل عمومی را نداریم.درست است. ما هنوز چهار تا پنج هزار اتوبوس کم داریم که مقایسه حجم مسافرانی که اتوبوس می‌تواند جا‌به جا کند نسبت به تاکسی، اهمیت این امر را روشن می‌کند. از سوی دیگر حمل و نقل عمومی در دنیا براساس حمل و نقل ریلی شده است و اولویت اول با مترو است. تاکسی در شهرهای پیشرفته بیشتر از جنبه کارایی، جنبه اشرافی‌گری دارد.
ارزیابی شما از وضع جایگزینی تاکسی‌های فرسوده چیست؟به طور کلی اگر ما به دنبال رفع آلودگی هوای شهر تهران هستیم، یکی از شاخص‌های فرعی در این زمینه همین مساله است. تهران در حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار تاکسی دارد که از این تعداد چیزی در حدود ۲۰ هزار تاکسی فرسوده هستند. این خودروها می‌توانند در آن پنج درصد آلودگی هوای تهران نقش داشته باشند. استفاده از تاکسی در کشورهای پیشرفته با ایران تفاوت دارد. در کشور ما به طور حتم باید یک تاکسی تکمیل ظرفیت شود تا وارد مسیر شود، اما در آن کشورها، تاکسی‌ها یا تک سرنشین اند یا با یکی دو نفر هم راه می‌افتند. در کشورهای پیشرفته تاکسی مانند کشور ما کارایی ندارد که سهمی در آلودگی داشته باشد، اما باید جایگزینی در کشور ما به دلیل سهم تاکسی‌های فرسوده در آلودگی انجام شود.
آیین نامه ساماندهی مسافرکش‌های شخصی که به تصویب شورای شهر رسید چطور پیش می‌رود؟این آیین نامه به کمیسیون حمل و نقل مربوط می‌شود و من در کمیسیون محیط زیست شورای شهر هستم و از جزئیات این مساله اطلاعی ندارم. به طور کلی من با این نوع ساماندهی‌ها موافق نیستم.
شما به عنوان یک عضو شورای شهر از مردم در این زمینه چه خواسته ای دارید؟چه توقعی می‌توان از مردم داشت؟ به مردم بگوییم خودروهای خودتان را در خانه بگذارید؟ از سوی دیگر طرح زوج و فرد را مطرح می‌کنیم، یعنی حق ندارید از خودروی خود استفاده کنید. مردم در قبال خودروی خود پول پرداخته اند تا از آن استفاده کنند. اقدامات این چنینی زیر پا گذاشتن حقوق شهروندی است. ما باید زمینه را جوری ترتیب دهیم که مردم بدانند استفاده از خودروی شخصی برای آنها گران تمام می‌شود. بنابراین باید زمینه‌ها و زیر ساخت‌های لازم را فراهم کنیم. مشکلاتی از این دست در اکثر شهرهای بزرگ دنیا وجود داشته است اما باید توجه داشت که ترافیک و آلودگی دو مقوله جدا هستند و اگر ما خودروها را ارتقا دهیم، ممکن است دچار ترافیک شدیدتری بشویم. بنابراین بهترین راه، استفاده از حمل و نقل عمومی آن هم در شکل ریلی است. به نظر من توسعه مترو نیازمند بازنگری است و در حال حاضر ما نیازمند بالای هزار کیلومتر مترو هستیم، به طوری که هر شهروند بتواند با ۵۰۰ متر فاصله از چهار جهت اصلی دسترسی داشته باشد و به مقصد برسد. باید شرایط به سمتی برود که استفاده از خودروی شخصی برای مردم گران تمام شود؛ بدون اینکه طرح زوج و فردی در میان باشد.
20 هزارتا تاکسی فرسوده در کنار مینی بوس و اتوبوس های فرسوده و موتورسیکلیت ها سهم بسزایی در آلودگی هوا دارند اما وقتی هوا آلوده می شه اولین کاری که می کنند محدوده طرح ترافیک را افزایش می دهند و مانع از تردد خودروهای مردم می شن