ماجرای فروش بلوکی سهام شرکت سرمایه گذاری ملی ایران توسط بانک تجارت، به یک معما تبدیل شده است. برخی با چیدن پازل های این معما در کنار هم خبر از ایجاد یک انحصار جدید در صنعت خودروی کشور می دهند و برخی هم این مسئله را به تغییر وضعیت صنعت خودرو بی ارتباط می دانند و این مسئله را یک بازی رسانه ای قلمداد می کنند.
به گزارش
تابناک اقتصادی، عرضه های بلوکی سهام همواره با گمانه زنی هایی مطرح بوده است. یکی از این موارد که این روزها زمینه ساز ایجاد برداشت های متفاوتی شده است به عرضه سهام شرکت سرمایه گذاری ایران (ونیکی) توسط بانک تجارت برمی گردد. در آخرین روز بهمن ماه اطلاعیه ای از سوی بانک تجارت منتشر شد که این بانک زمان و شرایط واگذاری ۴۹.۸ درصد قدیمی ترین شرکت سرمایه گذاری بورس ایران یعنی سرمایه گذاری ملی را اعلام کرد و به این ترتیب مقرر شده 14 اسفند بیش از 3 میلیارد و 486 میلیون سهم سرمایه گذاری ملی به قیمت پایه هر سهم 4253 ریال روانه میز فروش شود و این یعنی ارزش حداقلی این معامله 1480 میلیارد تومان است.
به نظر می رسد این اقدام بانک تجارت در جهت جبران زیان 1500 میلیارد تومانی باشد که به سهامداران این بانک در میانه بهمن ماه و در اثر باز شدن نماد این بانک بعد از 6 ماه، باشد و بعد از آن به دلیل کاهش ضرر سهامداران بانک تجارت، تصمیم گرفت سهام شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران را به‌صورت بلوکی واگذار کند.
شرکت سرمایه گذاری ملی ایران (ونیکی) را شاید بتوان مهمترین شرکت بورس در ایران دانست. شرکتی با قدمتی ۴۱ ساله که هم اکنون پرتفویی ۲ هزار میلیاردی در بورس دارد. هنر این شرکت این بوده که با این پرتفو، 40 صندلی هیات مدیره را در شرکت های مختلف که بنوعی مهمترین شرکت های بورس هستند در اختیار دارد. دلیل قدرت این شرکت و حضور در 40 شرکت دیگر، علاوه بر قدمت و اعتبار، تصوری است که در میان اهالی بورس راجع به این شرکت وجود دارد. اهالی بورس معتقدند که این شرکت، حافظ منافع سهامداران اقلیت در هیات مدیره شرکت های بزرگ است و اجازه نمی دهد تا سهامداران بزرگ حقوق سهامداران کوچک را نادیده بگیرند.
اما به نظر می رسد که این واگذاری با برداشت های متفاوتی روبرو است؛ در یک سر ماجرا گروهی قرار دارند که این مسئله را یک خطر برای صنعت خودرو قلمداد می کنند و می گویند که خرید بلوکی سهام قرار است توسط یک خودرو ساز صورت گیرد و این مسئله به انحصاری تر شدن صنعت خودرو منجر می شود اما در مقابل گروهی دیگر اعتقاد دارند که واگذاری این سهام به یک قطعه ساز تاثیری بر صنعت خودرو ندارد و بیان این مسئله ناشی از ایجاد یک بازی خبری در جهت خارج کردن رقیب و ایجاد حساسیت در روز فروش است. در ادامه استدلال های هر دو گروه بیان می شود:
گروه اول؛ صنعت خودرو در انحصار یک قطعه ساز!
این خبر از آنجایی رنگ و بوی رسانه ای به خود گرفت که یک منبع آگاه در بورس تهران در این باره و به نقل از خبرگزاری فارس گفته است، شرکت قطعه‌سازی کروز که طی ماه‌های گذشته توانست از طریق خرید سهام کنترلی سه شرکت سرمایه‌گذاری به بلوک کنترلی گروه بهمن دست یابد، هم‌اکنون توانسته از طریق مذاکره با بانک تجارت و تعیین برخی وثائق، تا حدود زیادی نظر این بانک را برای تملک این دارایی به نفع خود جلب کند.
ترکیب سهامداران سرمایه گذاری ملی ایران (ونیکی)
سهام شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران به این دلیل برای قطعه‌سازی کروز جذاب شده که نماد ونیکی دارای ۴ درصد از سهام ایران‌خودرو و دو درصد از سهام سایپا است. در این جا این سوال مطرح است که مالکیت 4 درصدی چگونه می تواند به انحصار صنعت خودرو بینجامد؟
برای پاسخ به این سوال باید این نکات را باید در نظر گرفت:
1- سهم 4 درصدی سرمایه گذاری ملی ایران در ایران خودرو سهم طلایی است و متعادل کننده بین مالکان خصوصی و دولتی ایران خودرو است
2- و از طرفی به‌تازگی شرکت خودروسازی بهمن را نیز در اختیار گرفته است
3- به نقل از تیتر شهر، حدود 23 تا 25 درصد سهام ایران خودرو متعلق به کروز است
4- حدود 20 الی 22 درصد سهام ایران خودرو به شکل سهام خزانه بوده و در اختیار شرکت های تابعه ایران خودروست
و در نتیجه هر گروهی که بتواند حدود 30 درصد از سهام ایران خودرو را تصاحب کند، با کنترلی که روی توابع آن پیدا می کند، عملا مدیریت بیش از 50 درصد ایران خودرو را در اختیار گرفته و به عبارت دیگر، ایران خودرو را تصاحب کرده است و با این حساب به نظر می رسد که صنعت خودرو با قرار گرفتن در اختیار یک شرکت شکل انحصارتری حتی بیشتر از شرایط امروزش پیدا کند.
گروه دوم؛ خرید سهام "ونیکی" توسط کروز تاثیری بر وضعیت صنعت خودرو ندارد
در مقابل کسانی که شرکت کروز را متهم به برنامه ریزی برای تصاحب و انحصار صنعت خودرو می کنند، گروهی دیگر قرار دارند که می گویند اگر کروز قصد تصاحب ایران خودرو را داشته باشد نیازی به هزینه 1480 میلیاردی ندارد و با رقمی بسیار کمتر می تواند به این هدف دست یابد.
ترکیب سهامداران ایران خودرو (خودرو)
1- همانطور که در جدول بالا نیز قابل مشاهده است شرکت سرمایه گذاری ملی ایران 4 درصد از سهام شرکت ایران خودرو را در اختیار دارد
2- با توجه به ارزش 4300 میلیارد تومانی نماد ایران خودرو در بازار بورس، ارزش 4 درصد سهام ایران خودرو حدود 172 میلیارد تومان می شود
3- در اطلاعیه‌ای که توسط بانک تجارت در سایت بورس قرار گرفته آمده است، مقرر شده تا حدود سه میلیارد ۵۰۰ میلیون سهم شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران به قیمت پایه ۴۲۵۳ ریالی هر سهم واگذار شود و این به معنی ارزش 1480 میلیارد تومانی این معامله است.
با توجه به موارد بالا به نظر می رسد که اگر هدف شرکت کروز تصاحب ایران خودرو باشد، نیازی به وارد شدن به یک معامله با این ابعاد حقوقی گسترده نبود. این شرکت می توانست 4 درصد سهام مدنظرش در بازار را از سهام موجود در دست حقیقی ها خریداری کند و خود را وارد حاشیه های این چنینی نکند و بر همین اساس این استدلال از سوی گروه دوم صورت می گیرد که کل ماجرای ایجاد شده بر سر خرید سهام ونیکی یک بازی خبری است با هدف ایجاد حساسیت و خارج کردن شرکت کروز در روز معامله.
خیلی هم خوب و عالی است ، الان که بیش از پنجاه درصد صنعت خودرو خصوصی شده ، وقت پایان بهانه ها و کاهش تعرفه های گمرکی خودروهای خارجی است