خسته‌ام می‌فهمی؟!

جیمیز موریه در کتاب «حاجی‌بابای اصفهانی» می‌نویسد در میدان نقش‌جهان اصفهان آدم‌های قلیان به‌دستی را می‌بینید که مثل تابلوهای نقاشی بی‌حرکتند و ساعت‌ها تکان نمی‌خورند. او از زبان حاجی بابا در مقایسه ایرانیان و فرنگیان می‌نویسد آنها تنگ می‌پوشند و ما گشاد می‌پوشیم، آنها متحرکند، ما ساکن. زین العابدین مراغه‌ای نیز در «سیاحتنامه ابراهیم بیک» از مردانی حرف می‌زند که ساعت‌ها کنار خزینه حمام دراز می‌کشند تا حنایی که به ریش گذاشته‌اند رنگ گیرد.

 دکتر محمد باقر تاج‌الدین، استاد جامعه‌شناسی: از منظر تاریخی و فرهنگی باید گفت، جامعه ایرانی جامعه شادی نیست و ریشه آن در این است که جامعه ‌ما جامعه کوتاه مدت است یعنی برنامه‌ریزی و تفکر و تأملمان برای طولانی مدت نیست. ما به‌ جای شادی و امید به آینده، بیشتر نگرانیم که فردا چه خواهد شد. این احساس نگرانی پس از مدتی به جسم منتقل می‌شود و بیمارهای عصبی بروز پیدا می‌کند. در ادامه افراد خسته و خسته‌تر می‌شوند و ساختار اجتماعی هم مبتلا به آن می‌شود.

حالا با چنین فعالیتی می‌توان گفت واقعاً خسته‌ایم. پرس و جو از دور و بری‌ها و آدم‌هایی که هر روز آنها را می‌بینیم نشان می‌دهد خستگی آنها صرفاً خستگی جسمی نیست و درگیری‌شان ذهنی است. آنها خسته‌اند؛ آیا این خستگی نشانه افسردگی است؟ آیا ما اساساً حال نداریم و تنبلی‌مان ریشه تاریخی یا جغرافیایی دارد؟ اگر این طور است، می‌شود به ملتی که در سرزمینی گرم و نیمه خشک، قنات می‌کند و کیلومترها کانال       زیرزمینی حفر می‌کند تا کویری را به بهشت تبدیل کند،گفت تنبل است؟ مردمی که قرن‌ها کشاورز بوده‌اند، آیا می‌توانند تنبل باشند؟ اگر خستگی ریشه تاریخی و جغرافیایی ندارد و صرفاً موضوعی اجتماعی است، به چه عواملی برمی‌گردد؟

سیاست‌های غلط شهری به گفته کارشناسان، شهروندان را بیش از پیش منزوی و خانه‌نشین کرده. اتوبان‌ها و پیاده‌روها و میادین بیش از آنکه در خدمت شهروندان باشد و لختی از خستگی آنها بکاهد یا به انس و الفت اجتماعی و خانوادگی عمق ببخشد، پیوسته به انزوا و دوری و حس بیزاری از شهر دامن زده است. دیرزمانی نیست که چراغ خانه‌ها تا پاسی از شب روشن بود و شهر بوی زندگی می‌داد. حالا مردم از ترس گرفتاری ترافیک و جای پارک، کمتر به شب نشینی می‌روند و قید دید و بازدیدهای فامیلی را زده‌اند.
این احساس نگرانی و دغدغه و فشارهای روحی و روانی هم پس از مدتی به جسم منتقل می‌شود و بیمارهای عصبی بروز پیدا می‌کند. در ادامه افراد خسته و خسته‌تر می‌شوند و این احساس در روابط اجتماعی وارد می‌شود و ساختار اجتماعی هم مبتلا به آن می‌شود.
 بالا رفتن کیفیت زندگی، برطرف شدن مشکلات اقتصادی، فراهم آوردن شرایط ازدواج و... می‌تواند مردم را به شادی بازگرداند وگرنه باید منتظر بیمار شدن ساختار اجتماعی باشیم.»
خستگی را نه تنها در چهره‌ها حتی می‌توان در زبان و رفتار مردم نیز دید. آدم‌هایی که به گفته خودشان حتی زمانی که از خواب برمی‌خیزند نیز احساس خستگی می‌کنند. روز را با خستگی آغاز می‌کنیم و در یک چرخه خسته کننده، خود به عاملی برای بازتولید خستگی تبدیل می‌شویم.