سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری، اظهار کرد: اگر بعد از اعلام نتیجه صلاحیت‌ها اسنادی به دست ما برسد که در صلاحیت یک کاندیدا تاثیرگذار باشد، می‌توانیم اعلام نظر کنیم.
به گزارش ایسنا، عباسعلی کدخدایی در برنامه «نگاه یک» با بیان اینکه "انتخابات در کشور ما یک کنش اجتماعی و سیاسی مهم است"، گفت: این کنش توانست بعد از پیروزی انقلاب جایگاه خود را بدست آورد. انتخابات برای همه مردم دارای اهمیت است. انتخابات در کشور ما دارای اهمیت زیادی است چراکه یک کنش واقعی از سوی مردم است.
وی افزود: شاید در برخی کشورها بدین گونه نباشد، ولی چون نظام جمهوری اسلامی یک نظام مردمسالار است، انتخابات از سوی مردم لمس می‌شود و مردم در این انتخابات هم مانند تمامی انتخابات‌ها حضور پرشوری خواهند داشت.
کدخدایی در ادامه اظهار کرد: تاکنون مراحل انتخابات چه در حوزه نظارت توسط شورای نگهبان و چه در حوزه اجرا توسط وزارت کشور به خوبی پیش رفته است، کارهای نظارتی و امر بررسی صلاحیت ما هم به خوبی پیش رفت، این مراحل پیش می‌رود تا ان‌شاءالله شاهد حضور پرشور مردم در روز انتخابات باشیم.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان درباره این سخن مقام معظم رهبری که آراء مردم حق‌الناس است، تاکید کرد: فکر می‌کنم این موضوع امری بدیهی است، مبانی دینی در اصل و حضور پرشور مردم در شکل‌گیری نظام جمهوری اسلامی ایران نقش اساسی داشته، اگر بخواهیم دراین‌باره تعبیر دیگری داشته باشیم، به این فرمایش حضرت امام اشاره می‌کنم که فرمودند آراء مردم امانت است.
وی ادامه داد: بر این اساس، امین نباید خیانت کند، چراکه مردم به نهادهای مسئول انتخابات اعتماد دارند. امانت در قالب امانت به آن نهادها داده شده و انتظار می‌رود امین‌های آراء مردم از این آرا پاسداری کنند. مقام معظم رهبری هم بارها بر این موضوع تاکید داشتند که رای مردم حق‌الناس است، اگر زمانی مردم احساس کنند که مسئولین به خوبی از این آرا پاسداری نمی‌کنند، این موضوع بر مشارکت آنها و سرنوشت نظام تاثیر می‌گذارد.
کدخدایی افزود: مقام معظم رهبری به دستگاه‌های نظارتی و اجرایی انتخابات تاکید داشته‌اند که هر چه از سوی مردم داده می‌شود به واقعیت انعکاس داده شود، به نظر من موازین دینی، شرط عقل و تجربه‌های بشری مؤلفه‌هایی است که نشان می‌دهد آراء مردم به عنوان امانت در دست مسئولین است و همه باید از آن پاسداری کنیم.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به وظایف تعریف شده شورای نگهبان در اصل ٩٩ قانون اساسی تصریح کرد: وظایف ما درباره نظارت در اصل ٩٩ قانون اساسی تبیین شده که در این‌باره قوانین عادی مکانیزم و روش‌های نظارت را مشخص کرده است، این قوانین معیارهای ما برای اعمال نظارت بر انتخابات است، شورای نگهبان براساس این وظیفه قانونی مکلف است از تمام توان خود استفاده کند و نظارت را به‌گونه‌ای انجام دهد که موجب سلب اعتماد مردم نشود.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان با تاکید براینکه شورای نگهبان از امنای مردم هستند، خاطرنشان کرد: براساس موازین دینی و قانونی تکلیف برعهده شورای نگهبان است و هر وظیفه قانونی که موجب شود بهتر از آراء مردم پاسداری شود آن را انجام می‌دهیم.
سخنگوی شورای نگهبان در ادامه اظهارات خود با اشاره به وظایف هیات‌های نظارت شورای نگهبان در مراحل انتخابات توضیح داد: براساس قوانین هیات‌های نظارت را در هر انتخابات تشکیل می‌دهیم. البته این هیات‌ها در انتخابات خبرگان و مجلس دو وظیفه دارند ولی در انتخابات ریاست‌جمهوری یک وظیفه دارند. در انتخابات خبرگان و مجلس شورای اسلامی هیات‌ها که متشکل از معتمدین مردم هستند توسط هیات مرکزی نظارت مشخص می‌شوند و وظیفه بررسی صلاحیت‌ها را دارند. این بررسی صلاحیت‌ها در چند مرحله انجام می‌شود و در آخر خود شورای نگهبان نسبت به آن اظهارنظر می‌کنند.
وی ادامه داد: اما در انتخابات ریاست‌جمهوری بررسی صلاحیت‌ها در یک مرحله در صحن شورای نگهبان انجام می‌شود. به علاوه این وظایفی در حوزه اجرا در کارهای مقدماتی شکل می‌گیرد. مثلا در چاپ تعرفه‌ها، توزیع صندوق‌ها که هیات‌های اجرایی در آنجا مسوولیت اجرایی دارند هیات‌های نظارت باید نسبت به آنها نظارت کافی داشته باشند. تعرفه‌ها از سوی وزارت کشور برای تایید برای شورای نگهبان می‌آید و بعد از تایید منتشر و توزیع می‌شود که در این مرحله هم نسبت به آن نظارت انجام می‌شود. ناظرین ما در هنگام توزیع این تعرفه‌ها در شعب حاضرند و در روز رای‌گیری این ناظرین در کنار صندوق‌ها نظارت قانونی را اعمال می‌کنند. این نظارت از آغاز رای‌گیری تا پایان و در شمارش آرا انجام می‌شود.
کدخدایی با اشاره به موضوع تبلیغات در انتخابات گفت: شورای نگهبان به استناد اصل ۹۹ قانون اساسی و قوانین عادی دیگر بر تمام مراحل انتخابات نظارت کامل دارد و در تمام مراحل این نظارت باید وجود داشته باشد ولی ما در این مراحل انتخابات قوانین حداقلی و ناکارآمد داریم. مانند موضع تبلیغات انتخاباتی یک تعریفی دارد که قانون آن را تعریف نکرده فقط یکسری محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها برای آن ذکر کرده مثلا اینکه از این تاریخ به بعد یا در این مکان تبلیغات انجام نشود ولی تعریف خود تبلیغات چیست؟ متاسفانه قانون‌گذار در این موارد سکوت کرده است. امیدواریم قانون جامع انتخابات در مجلس مطرح شده و دولت در این باره اقدام کند. هنوز انجام نشده ولی ما نیاز به تعریف موضوع تبلیغات توسط قانون‌گذار داریم.
سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: ولی آنچه براساس عرف بوده مواردی را درباره تخلفات تبلیغاتی داشته‌ایم که ورود کردیم البته برخی از آن مربوط به قوه قضاییه است که قوه قضاییه باید وارد شود. خود قوه قضاییه یک ستاد پیشگیری از جرائم انتخاباتی دارد که به تخلفات تبلیغاتی هم رسیدگی می‌کند اما اگر این تبلیغات به‌گونه‌ای باشد که غیرواقع باشد و در آینده و نتیجه انتخابات تاثیر بگذارد شورای نگهبان در اینجا وارد می‌شود. ولی این را نمی‌دانیم اگر فردی یک سال قبل از انتخابات مقاله‌ای بنویسد یا سخنرانی‌ای داشته باشد آیا این تبلیغ است؟ ما این را نمی‌دانیم. براساس رویه و براساس زمان تعیین شده تبلیغات اگر تخلفی باشد که در نتیجه انتخابات تاثیرگذار باشد ورود می‌کنیم و موضوع را در بررسی صلاحیت تاثیر می‌دهیم. مثلا درباره انتخابات مجلس فهمیده بودیم تخلفات تبلیغاتی وجود داشته و این مورد را در بررسی صلاحیت دوره بعد تاثیر دادیم.
وی افزود: در فضای تبلیغات بخشی از تخلفات باید توسط دادگستری و قوه قضاییه پیگیری شود ولی اگر آن تخلف به حدی گسترده باشد که سرنوشت انتخابات را تاثیر بگذارد ما وارد می‌شویم. در فضای مجازی هم اینگونه است. قوه قضاییه و نیروی انتظامی باید برخورد کنند. اگر شخصی شکایتی دارد باید مراجعه کند تا برخورد انجام شود. اگر در فضای مجازی هم اینگونه باشد که سرنوشت انتخابات توسط تخلفی مورد تاثیر قرار بگیرد ما وارد می‌شویم. کارشناسان ما این موارد را بررسی می‌کنند و گزارشات را در پرونده افراد می‌گذارند. در انتخابات ریاست‌جمهوری قانون مشخص کرده که بعد از نتیجه بررسی صلاحیت‌ها اگر اسناد و مدارکی به دست شورای نگهبان برسد که در صلاحیت تاثیر داشته باشد می‌توانیم اعلام نظر کنیم. البته در انتخابات مجلس شورای اسلامی بدین گونه نیست. البته تاکنون مصداقی در این باره نداشته‌ایم.
کدخدایی ادامه داد: دوستان ما تخلفات را رصد می‌کنند. این تخلفات جمع‌بندی می‌شود. مواردی تخلفات جزئی داشته‌ایم که به دوستان ما در وزارت کشور و قوه قضائیه ارجاع داده‌ایم. در حوزه تبلیغات هم تخلفاتی وجود داشته. برای مثال در مکان‌هایی نباید تخلف صورت می‌گرفته یا در مکان‌های دولتی و توسط بیت‌المال نباید تبلیغاتی صورت می‌گرفته. مواردی دیده شده و گزارشات جزئی آمده که هم به وزارت کشور و هم به قوه قضاییه ارسال کردیم. ما این گزارشات را برای جمع‌بندی نهایی مدنظر قرار خواهیم داد.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان در ادامه اظهارات خود با اشاره به موضوع هزینه‌های انتخاباتی تاکید کرد: اینکه یک سازوکار و امکان واقعی که حساب بانکی، ورودی‌ها و خروجی‌ها مشخص باشد و سقف هزینه‌ها هم مشخص باشد، نداریم که در این‌باره نیازمند قانون هستیم. امیدواریم قانون جامعه انتخابات هر چه سریعتر به تصویب برسد. در سیاست‌های کلی انتخابات که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده در موضوع هزینه‌ها هم یک یا دو بند مورد تاکید قرار گرفته شده، این موارد نیازمند قانون است. در جاهایی که به صورت عرف و بر اثر نظر کارشناسان متوجه شدیم که تبلیغات خلاف عرف بوده، یک یا دو مورد داشته‌ایم که برخورد هم صورت گرفته است. برخوردها یا در حوزه بررسی صلاحیت‌هاست یا در اعلام صحت انتخابات در آن حوزه انتخابیه.
وی ادامه داد: البته باید روش‌های پیشگیرانه را مدنظر قرار دهیم مثلا هزینه‌های انتخاباتی نامزدها از حساب‌های مشخص وارد و خارج شود. ولی اینکه مشخص نباشد طبیعتاً رصد آن برای ما دشوار خواهد بود. با وزیر کشور در این باره بحث بود آقایان اعلام کردند که لایحه جامع در کمیسیون‌های دولت مطرح است. مراحل آن خودزمان‌بر است. همین رفت و آمد بین مجلس و شورای نگهبان. امیدواریم تا انتخابات بعدی این قانون تصویب شود.
کدخدایی با اشاره به انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس خاطرنشان کرد: ما در این انتخابات میان‌دوره‌ای چهار حوزه داریم که نامزدها ثبت‌نام کردند. بررسی صلاحیت‌ها انجام شد. هیات‌های نظارتی استان، شهرستان و هیات نظارت مرکزی وظایف را انجام دادند. شورای نگهبان هم در دو مرحله بررسی داشت. اکنون در فرصت دوم هستیم که تا دوشنبه باید اعلام نظر کنیم. در فرصت دوم که شورای نگهبان زمان داشت که تعداد پنج نفر شکایت کردند و این شکایت بررسی شد که در این باره تا دوشنبه اعلام‌نظر کنیم.
وی درباره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا اظهار کرد: اختلاف‌نظرهایی در این باره وجود دارد. انتخابات شورای اسلامی در اصل ۹۹ نبوده، دوستان مجلس در یک نوبت معتقد بر نظارت بر شورای نگهبان بودند که شورای نگهبان آن را خلاف اصل ۹۹ دانست که نظارت برعهده مجلس قرار گرفت. بررسی نظارت انتخابات شوراها مکانیزم ثابتی نداشته است. پیشنهادی به عنوان یک کارشناس حقوقی دارم؛ اگر بتوانیم یک سازمان مستقل دائمی برای نظارت بر انتخابات شوراها داشته باشیم این کار دقیق‌تر صورت می‌گیرد و نظارت موثرتر خواهد بود و کمکی به دوستان مجلس است چون سازمان مستقل و دائمی نداریم اعتراضاتی به وجود می‌آید یا شاید آنها که صالح بودند تایید نشوند یا برعکس.
کدخدایی انتخابات را در کشور ما انعکاس احساسات، تعقول، خاص و آرمان مردم دانست و تاکید کرد: این موضوعی است که شاید دهه‌ها مردم ما منتظر بودند که در فرصت و زمانی قرار بگیرند که بتوانند آزادانه ابراز عقیده کنند. خوشبختانه با هدایت‌های حضرت امام(ره) و با ایثار مردم این مساله محقق شد. انقلاب پیروز شد و از همان زمان‌ها انتخابات داشتیم. از همه‌پرسی و انتخابات‌های بعدی که کشور در یک سیکل انتخابات واقعی قرار گرفت. مردم اینبار هم مانند همیشه پرشور حضور خواهند داشت و از مردم می‌خواهم با آگاهی کامل رای بدهند. مهمتر از آنکه به چه کسی رای بدهند این مهم است که حضور پرشور داشته باشند که با این حضور دشمن را ناامید کنند. اگر علاقه‌مند به سرنوشت کشور هستند روز ۲۹ اردیبهشت‌ماه بر سر صندوق‌ها حضور پرشوری داشته باشند.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سوال مجری برنامه درباره اینکه آیا اخلاق در انتخابات رعایت می‌شود یا خیر؟ گفت: دامنه اخلاق گسترده است. به هر حال باید توجه داشته باشیم که می‌خواهیم چه کاری انجام دهیم. آیا می‌خواهیم یک پست اداری برای گذران زندگی داشته باشیم یا اینکه یک پست مهمی که دوستان و دشمنان به آن چشم دوخته‌اند؟ باید بدانیم چگونه و با چه هدفی قرار است این کار را انجام دهیم. هدف باید خدمت به مردم و خدمت به ایثارگران باشد. اگر هدف خدمت باشد طبیعتاً مسیری که داریم باید یک مسیر پاک و صحیح باشد. برای مثال این تخلفات یا آن خرید و فروش آرا برای چه بود؟ با آقایان درباره یکی از قوانین که موضوع مجازات خرید و فروش آرا در آن مطرح بود فقیه‌های محترم مطرح کردند که اگر شخصی یعنی آن نامزد خودش در این موضوع مشارکت داشته باشد یا نسبت به آن علم داشته باشد صلاحیتش از بین می‌رود. باید توجه کنیم هدف مقدسی داریم و برای این هدف مقدس نمی‌توانیم با ناپاکی به آن برسیم.
