به گزارش «تابناک»؛ گسترش بهره برداری از شبکههای اجتماعی با حواشی فراوانی همراه بوده است. در این میان، اینستاگرام بیش از سایر شبکههای اجتماعی بسترساز حاشیهها بوده و بسیاری از شایعات و اخبار غیرواقع از اینستاگرام نشأت گرفته و نه از شبکههای اجتماعی چون توییتر. عمومیت بیشتر استفاده از اینستاگرام در رقم خوردن این وضعیت نقش کلیدی داشته و به همین دلیل روشهای غیراخلاقی کسب شهرت و درآمد در اینستاگرام پررنگتر از سایر شبکههای اجتماعی است.
کارکرد رسانهای پررنگ این شبکههای اجتماعی باعث شده بتوان بهره برداری غیراخلاقی وسیعتری در راستای یکی از دو هدف مورد اشاره داشت. در همین راستا، برخی با استفاده از این ظرفیت، روشهای عجیبی در پیش میگیرند که مرزهای رفتارهای غیراخلاقی را در بستر اینترنت جابجا میکنند و به همین دلیل، نگرانیها درباره روندی که وب فارسی در پیش روی دارد، رو به فزونی نهاده است.
مرسومترین روشی که به واسطه بیتفاوتی فعالان فضای مجازی، به سرعت گسترش یافته و شاید با فاصلهای چشمگیر غیراخلاقی ترین تاکتیک جذب مخاطب و کسب درآمد در شبکههای اجتماعی به مثابه یک رسانه باشد، ایجاد اکانتهای غیرواقعی برای خبرسازان، انتشار تصاویر و محتواهایی به نام این خبرسازان در این حسابهای کاربری، تلاش برای منتسب کردن این حسابهای کاربری به خبرسازان و در نهایت بهره برداری شخصی از این حسابهاست.
در گذشته، این روش صرفاً برای چهرهها در نظر گرفته میشد و برای سیاستمداران، هنرمندان و ورزشکاران مطرح حسابهایی به نام آنها ایجاد و بدون اشاره به اینکه این حساب متعلق به آن چهره نیست، کوشیده میشد مخاطب تصور کند در حال پیگیری حساب واقعی این چهره هاست. شیوه دیگر این بود که صفحه به نام «هواداران...» ایجاد میشد، تا امکان پیگیری حقوقی صاحب چهره نیز سلب شود.
در نهایت پس از افزایش شمار فالوئر، پیج فروخته میشد، تغییر عنوان میداد و عکسها نیز حذف میشد. بارزترین نمونه این اتفاق درباره صفحه منتسب به طناز طباطبایی در اینستاگرام رخ داد که با وجود اینکه شمار فالوئرهایش میلیونی بود، هیچ کس تصور نمیکرد این صفحه غیرواقعی است و به همین دلیل، وقتی یکباره تمامی عکسهای صفحه حذف و عنوان صفحه نیز تغییر کرد، شگفتی رقم خورد.
اما روش تازه که بر محور خبرسازان است و تأکید شد که از این روش ایجاد صفحه برای چهرهها غیراخلاقی تر است، متکی بر اخبار و حوادث روز پیش میرود. در این روش، با توجه به اینکه چه اتفاق جنجالی رخ داده، برای شخص یا اشخاصی که در کانون آن خبر قرار دارند، صفحاتی در اینستاگرام ایجاد و محتواهای موجود از آنها بازنشر میشود. بدین ترتیب مردمی که به دنبال کسب اخبار تازه درباره آن حادثه هستند، تصور میکنند با صفحه آن شخص خبرساز مواجه شدهاند و فالو میکنند. در نهایت برای این صفحه همان اتفاقی رخ میدهد که برای صفحات غیرواقعی چهره ها رخ میدهد.
در این زمینه میتوان به مورد آتنا اصلانی اشاره کرد که شمار بسیار بالایی حساب کاربری با مشخصات این کودک قربانی ایجاد شده و مطالب ضدونقیضی در آنها منتشر میشد. برخی از این حسابها هنوز تغییر وضعیت ندادهاند، برخی فروخته شده و تغییر نام دادهاند و برخی نیز به نام اشخاص تغییر هویت داده شده و حالا آنها صاحب هزاران فالوئری هستند که به دنبال آخرین خبرها درباره آن کودک قربانی بودهاند.
در همین راستا، درباره محسن حججی نیز وضعیت مشابهی رقم خورده و دهها صفحه مشابه با هویت این شهید سرافراز در اینستاگرام ایجاد شده که طبیعتاً پس از فروکش کردن حجم اجبار درباره شهید حججی، عناوین شماری از این صفحهها تغییر خواهد کرد و از فالوئرها بهره برداری خواهد شد.
این رویه قطعاً با اخلاق سازگار نیست و نیاز به بازنگری جدی دارد. اگر تصور میشود دولت یا حاکمیت باید در این زمینه نقشی ایفا کند، قطعاً مسیر اشتباهی در پیش گرفته شده است. واقعیت آن است که همزمان با ایجاد شبکههای اجتماعی، راههای مقابله با چنین حرکتهای غیراخلاقی در نظر گرفته شده و در همه شبکههای اجتماعی این امکان وجود دارد که با گزارش حساب کاربری هتاکان یا سازندگان حسابهای غیرواقعی، فعالیت آنها را متوقف کرد.
به نظر میرسد، باید کاربران فارسیزبان شبکههای اجتماعی در این زمینه متعهدانه رفتار کنند و مقابل چنین رفتارهای غیراخلاقی که ممکن است روزی گریبان خودشان را بگیرند، بایستند و هر کاربری فحاشی و یا خبر غیرواقع منتشر کرد یا اکانت غیرواقعی ساخت، گزارش کنند تا با این سلسله گزارشها، چنین رفتارهایی به حداقل کاهش یابد.