هنوز بسیاری از ناظران و تحلیلگران پس از گذشت چندین هفته از استعفای اجباری حریری در ریاض، گمانه زنی ها و تحلیل های بسیاری درباره این بحران ارائه می کنند؛ اما در این میان، رویکرد واقعی واشنگتن در مورد این بحران و تصمیم محمد بن سلمان برای استعفا دادن حریری، چندان مشخص و روشن نیست.
به گزارش «تابناک»؛ این عدم شفافیت در موضع و رویکرد آمریکا بیش از هر چیز به اختلاف در کاخ سفید مربوط می شود؛ اختلافی که در یک سر آن جرارد کوشنر، داماد و مشاور ترامپ و در سر دیگر آن، مقامات وزارت خارجه آمریکا و در رأس آنها رکس تیلرسون قرار دارند.
در همین راستا، پایگاه آمریکایی «امریکن کانسروتیو» (American Conservative)، با انتشار گزارشی به این موضوع و رویکرد آمریکا در قبال بحران لبنان و حریری پرداخته و نوشته است: اقدامات محمد بن سلمان علیه لبنان و حریری به مانند آنچه در قطر حادث شد، با موافقت و حمایت داماد ترامپ همراه بود و رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا نقش برجسته ای در این مسائل نداشته است.
در ادامه این مطلب آمده است: در دوم نوامبر، سعد الحریری نخست وزیر لبنان، تماس تلفنی از یک مقام ارشد عربستان سعودی دریافت کرد و از او خواسته شد برای ملاقات با ولیعهد عربستان به ریاض سفر کند. حریری به سختی می توانست این درخواست را رد کند؛ به این دلیل که او یک شهروند دو تابعیتی سعودی ـ لبنانی است که ثروت خانوادگی اش وابسته به عربستان است.
او به این درخواست پاسخ مثبت داد و به ریاض رفت و با محمد بن سلمان دیدار کرد و پس از آن در یک مصاحبه تلویزیونی استعفای خود از نخست وزیری لبنان را اعلام کرد و اتهاماتی نیز متوجه ایران و حزب الله لبنان کرد. در ادامه این نمایش دراماتیک، او به امارات و فرانسه سفر کرد و پس از آن عازم بیروت شد.
اما در لبنان این اقدام سعودی ها هیچ خریداری نداشت. در لبنان بیشتر جریانات سیاسی بر این باور بودند که حریری تحت فشار استفعا داد و اعلام کردند، منتظر بازگشت او هستند، به گونه ای که چند روز پس از استعفا، میشل عون، رئیس جمهور لبنان صراحتا اعلام کرد، حریری ربوده شده و در بازداشت سعودی هاست.
اما تنها در لبنان نبود که این اقدام عربستان برای استعفا دادن حریری خریدار نداشت، بلکه برای وزارت خارجه آمریکا (نه کاخ سفید) نیز پذیرفته نبود.
رکس تیلرسون که آن هنگام در تور آسیایی ترامپ همراه وی بود ـ همان طور که چندین دیپلمات ارشد در خاورمیانه تأیید کردند ـ از اقدام محمد بن سلمان غافلگیر شد. در حالی که پس از آن تیلرسون به حمایت از این بحران متهم شد، ولی چندین دیپلمات سابق و فعلی آمریکا در خاورمیانه تأیید کردند که تیلرسون دقیقا مخالف چنین اقدامی از سوی سعودی ها بود.
این دیپلمات ها گفتند، تیلرسون در هفتم نوامبر پس از دریافت گزارش «دیوید ساترفیلد»، معاون وزیر خارجه آمریکا در مورد این بحران، بحث طولانی و تند و تیزی با عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان در مورد وضعیت حریری داشت. در بیروت نیز الیزابت ریچارد سفیر آمریکا در لبنان نیز اطلاعاتی از مقامات لبنانی در مورد این بحران جمع آوری کرد و به واشنگتن و وزارت خارجه انتقال داد.
واکنش اولیه تیلرسون نسبت به استعفا حریری، کم رمق بود. او حقایق را جمع آوری کرد، مشاوره خواست، آرامش را توصیه کرد و ملایمت خود را حفظ کرد. با این حال، او در درون دچار عصبانیت و آشفتگی شد.
این دومین بار در شش ماه گذشته بود که سعودی ها یک ابتکار دیپلماتیک بزرگ را بدون توجه به ملاحظات و اذن آمریکا اتخاذ کردند. این نقض قواعد غیر شگفت انگیز نانوشته ای است که حسن نیت موجود میان متحدان نزدیک را دچار خدشه می کند. غافلگیری اول در ماه ژوئن اتفاق افتاد؛ زمانی که سعودی ها روابط خود با قطر را قطع و آن را تحریم اقتصادی کردند. عملیات ضد قطر عربستان، ایالات متحده را خجالت زده کرد، شورای همکاری خلیج فارس را دچار انشقاق و تلاش های ایالات متحده برای ایجاد یک بلوک متحد و سنی ضد ایرانی را متزلزل کرد.
بنا به گفته یک دیپلمات ارشد آمریکایی، تیلرسون تنها از اقدام سعودی ها خشمگین نبود، بلکه او مظنون شده بود که کاخ سفید از اقدام عربستان در مورد حریری آگاه بود؛ اما به وی به عنوان وزیر خارجه اطلاع ندادند؛ همان طور که در بحران قطر نیز تیلرسون اطلاع نداشت و غافلگیر شد؛ جایی که کوشنر داماد 36 ساله ترامپ نیز نقش اصلی را ایفا کرد؛ شخصی که رابطه نزدیکی با محمد بن سلمان(MbS) ولیعهد 33 ساله سعودی دارد؛ دو نفری که به تازگی نیز ملاقات های زیادی با یکدیگر برای به سرانجام رساندن طرح صلح اسرائیل ـ فلسطین داشته اند.
در همین زمینه نیز یک دیپلمات آمریکایی گفت: کوشنر و MbS به یکدیگر نزدیک نیستند، بلکه خیلی خیلی به یکدیگر نزدیک هستند! به همین دلیل هرچند شاید تیلرسون از اقدام ولیعهد عربستان در لبنان شگفت زده شد، کوشنر خیر، چون غیر قابل تصور است که محمد بن سلمان آنچه برنامه ریزی می کند با کوشنر در جریان قرار ندهد؛ بنابراین، نه ایالات متحده و نه تیلرسون نباید از اقدامات بن سلمان شگفت زده شوند!
این دیپلمات در ادامه گفت؛ سعودی ها به شدت نگران این بودند که حریری ممکن است به دامان ایران پناه ببرد و به همین علت، در پایان تابستان مصمم شدند که سعد حریری را از قدرت کنار بگذارند و برادرش بهاء حریری را که ساکن عربستان است، جانشین او کنند.
در همین زمینه، یک دستیار ارشد رئیس جمهور لبنان نیز با فرستادن ایمیلی به American Conservative گفت: «این توطئه ای بود که از قبل آماده و طراحی شده بود. سعد حریری، طرح عربستان برای مقابله با ایران را رد کرد و به همین دلیل، محمد بن سلمان تصمیم گرفت، تلافی کرده و او را از قدرت پیاده کند.»