محمدعلی وکیلی در سرمقاله ابتکار نوشت:
این روزها گو اینکه زمین، عنان بریده و برجای خود آرام نمینشیند. هر روز از گوشهای از ایران اخبار زمینلرزه منتشر میشود. در این میان زمینلرزه چهارشنبه شبِ تهران اما اهمیت خاصی داشت.
عمق خسارتی که زلزله تهران میتواند داشتهباشد قابل وصف نیست. انباشت جمعیت در تهران طوری است که حوادث اینچنینی میتواند فاجعه انسانی بهبار بیاورد. سالهاست که با هر زلزلهای در هر گوشهای از کشور، همزمان بحث زلزله تهران نیز مطرح میشود. گسلهایی که تهران را محاصره کردهاند مانند بمب ساعتی عمل میکنند. ما با هر زلزلهای بهیاد این بمب میافتیم. در این میان، تمهیداتی میتوان برای به حداقل رساندنِ خسارت زلزله احتمالی دید. پارهای از آن مربوط به کم کردن اسیبها در هنگام زلزله است و پارهای مربوط به پس از زمینلرزه است. مقاومسازی ساختمانها و آموزش شهروندان بخشی از تمهیداتی است که آسیبهای احتمالی در هنگام زلزله را میکاهد. اما آمادهسازی برای اقدامات پس از زلزله بسیار پیچیدهتر و حیاتیتر است. ابعاد خسارتی که پس از زلزله میتواند در اثر سهلانگاری وارد شود قابل قیاس با سایر خسارتها نیست.
زلزله چهارشنبه شب گذشته نشان داد که ما به هیچ عنوان آمادگی مدیریت بحران پس از زلزله را نداریم. اساسا ما مدیریت بحران نداریم. این آسیب بزرگی است که کشور پُربحرانی مانند ایران دکترین مدیریت بحران ندارد. هرج و مرج و آشفتگی پس از زلزله تهران نشان داد که عمقِ این آسیب تا کجاست. حتی میتوان اعتماد غیرمنتظره مردم به برخی چهرهها در کمکرسانی به کرمانشاه و ظهور پدیدههایی مانند دایی و زیباکلام را به یک معنا محصولِ آگاهیِ ذهنیتهای ایرانی از غیبتِ همین عنصرِ مدیریتِ بحران دانست. به خیابان ریختن، پمپ بنزین ها را خالی کردن و از تهران گریختنِ مردم تهران نیز می تواند همین معنا را هم افاده کند. عدم مدیریت می تواند بحرانها را تبدیل به فاجعه کند.
اولین مشکل در این زمانها این است که مشخص نیست متولی مدیریت بحران کیست. بحرانها نیازمند مدیریت واحد و یکپارچه هستند. همه دستگاهها باید در زمان بحران، مناسبات پیشین خود را تعلیق، و ذیل مدیریت یکپارچه به مقابله بحران بروند. ما نیازمند اتاق مدیریت هوشمند و مهندسی صحنه هستیم. مهندسی صحنه امکان ندارد مگر تحت اراده واحد.
زمان رخ دادن بحران، زمان فکر کردن و هماهنگی نیست. پیش از بحران باید فکرکردنها و هماهنگیکردنها انجام شود. در زمان بحران، تنها باید یک نفر تصمیم بگیرد و بقیه عمل کنند. اِعمال ارادههای هوشمند جهت مهندسی صحنه و به حداقل رساندنِ آسیبهای بحران، نیازمند همین مدیدیرت یکپارچه و واحد است.
به نظر میرسد جهت آمادگی برای زلزله تهران و یا هر بحران دیگر، مهمترین اقدامِ عاجلی که باید انجام داد اصلاح نظام مدیریتی در زمان بحران است.
براین اساس پیشنهاد می شود ستادی در دولت به ریاست معاون اول به منظور تهیه معماری و اطلس مدیریت بحران کشور با تمرکز بر تهران شروع و تا ساماندهی ادامه یابد.