در پی درج خبری با تیتر «
به جای شرکت‌های دانش‌بنیان، جیب بانکها را پر کردند»، صندوق نوآوری و شکوفایی جوابیه‌ای صادر کرد که وفق قانون عینا درج می شود؛ با این ملاحظه که فحوای این جوابیه بر ابهامات مطرح می‌افزاید و مجابمان میکند، توضیحاتی در خصوص آن ارائه دهیم.
به گزارش «تابناک»؛ پیشتر در گزارشی کوشیدیم به استناد قسمت بسیار کوچکی از گزارش تفریغ بودجه سال ۹۵ را حکایت از دور شدن مسئولان از برخی اهداف در نظر گرفته شده در قانون داشت، شرح و بسط داده و تلنگری به مسئولان بزنیم، اما اکنون با جوابیه‌ای مواجهیم که حکایت از آن دارد که اوضاع، وخیم‌تر از چیزی است که تصور می‌کردیم!
متن این جوابیه که به امضای حمیدرضا آخوندی، سرپرست حوزه ریاست و مدیر روابط عمومی صندوق نوآوری و شکوفایی رسیده به شرح زیر است. با این یادآوری که در ادامه آن، توضیحات تابناک جمالی و در چند بند (برای جلوگیری از اطاله کلام) آمده است؛
پول پاشیدن بی حساب و کتاب مشکل را حل نمیکند، صندوق تسلیم فشار‌ها نمیشود
صندوق نوآوری و شکوفایی در پاسخ به گزارش مندرج که با عنوان"به جای شرکت‌های دانش‌بنیان، جیب بانکها را پر کردند" که در تاریخ ۷/۱۱/۹۶ در سایت «تابناک» اعلام شد جوابیه خود را اعلام می‌دارد:
صندوق نوآوری و شکوفایی وقتی ۵ میلیارد تومان برای یک طرحی تصویب میکند آن مبلغ را به صورت یک جا به شرکت ارایه کننده طرح نمیدهد. بلکه در اقساط مختلف پول آن طرح را پرداخت میکند. حال وقتی برای یک طرح پنج میلیارد تومانی در قسط اول باید یک و نیم میلیارد تومان پول پرداخت شود و الباقی بر اساس روند پیشرفت طرح پرداخت شود، آن سه و نیم میلیارد تومان الباقی را غیر از بانک کجا میتوان سپرده‌گذاری کرد؟
روشن است که صندوق نوآوری و شکوفایی برای پرداخت الباقی تسهیلات طرح‌ها که بالغ بر ۷۵۰ میلیارد تومان است میبایست آن مبلغ را در بانکها سپرده‌گذاری کند و وقتی پولی در بانک سپرده‌گذاری می‌شود آن پول سود هم دارد. اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی اجازه داده تا سود پول اخذ شده از بانکها به سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی افزوده شود.
در گزارش «تابناک» به ردیف بودجه اشاره شده است، به اطلاع می‌رساند: صندوق نوآوری و شکوفایی ردیف بودجه ندارد، بلکه سرمایه دارد. فرق ردیف بودجه با سرمایه این است که وقتی دستگاهی دارای ردیف بودجه هست هر ساله دولت به آن دستگاه تحت عنوان ردیف بودجه پول پرداخت میکند در حالی‌که صندوق نوآوری و شکوفایی بر اساس قانون، قرار شده سه هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی دریافت کند. این مبلغ سرمایه صندوق خواهد بود و صندوق میبایست تا سالیان متمادی با همین سه هزار میلیارد تومان کار کند.
در گزارش «تابناک» آمده از ابتدای سال ۹۱ الی ۹۵ بیش از دو هزار میلیارد تومان از سرمایه صندوق تامین شده است در حالی که ۵۹۹ میلیارد تومان از سرمایه صندوق در نیمه دوم اسفند ۱۳۹۵ تامین شده است.
تعداد طرح‌های مصوب در گزارش «تابناک» تاکنون یک هزار طرح اعلام شده که رقم صحیح ۲۷۵۰ طرح است.
پیشنهاد مینماید نگارنده محترم گزارش سایت «تابناک»، فقط منبع اطلاعات گزارش تفریغ را ملاک گزارش قرار ندهد بلکه گزارش سازمان برنامه و بودجه کشور در خصوص ایراد‌های دیوان محاسبات در عملکرد بودجه سال ۱۳۹۵ را مورد توجه قرار دهد.
اضافه مینماید دستور رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات ۱۹ دی ۱۳۹۶ فصل‌الخطاب صندوق نوآوری و شکوفایی عین دستور چنین است:"بیکاری را باید با رونق تولید حل کرد و پول پاشیدن بی حساب و کتاب مشکلی را حل نمیکند. "
صندوق نوآوری و شکوفایی سرمایه‌ای که در اختیار دارد امانتدار شرکت‌های دانش‌بنیانی است که یا خصوصی و یا تعاونی هستند سرمایه این صندوق برای جبران کسری دستگاه‌های دولتی نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. اعمال هر گونه فشار و یا متهم کردن صندوق به تعامل و کم‌کاری را با اطلاع‌رسانی متواضعانه و در عین حال آماری و عالمانه پاسخ می‌دهیم و آمادگی خود را برای دریافت پیشنهاد‌ها و انتقادات اعلام می‌نماییم.
توضیحات اجمالی «تابناک»
• آیا صندوق نوآوری و شکوفایی مبالغ دریافتی‌اش را در بانکها سپرده کرده است؟ آن گونه که در جوابیه فوق آمده، پاسخ به این پرسش به صراحت «بله» است. آیا این چیزی جز گزارش مندرج در «تابناک» و نقد وارد آمده به این صندوق است؟ اکنون به این مهم فکر کنید که مسئولان صندوق به صراحت از سود گرفتن از محل این سپرده‌ها سخن به میان می‌آورند. آیا این سود گرفتن مانع از آن نشده و نمیشود که اصل مبلغ را به هیچ عنوان دست نزنند تا سودشان کاسته نشود؟ این ابهام نیازمند پاسخ ایشان است.
• شیوه هزینه کرد مبلغی که مسئولان در اختیار این نهاد قرار داده‌اند، چگونه است؟ بیایید مثالی را که در جوابیه آمده، مرور کنیم؛ آنجایی که ایشان مدعی شده‌اند اگر برای طرحی ۵ میلیارد تومان تصویب کنند، ۱.۵ میلیارد آن را در قسط اول پرداخت میکنند و مابقی را در بانک سپرده میکنند. از این توضیح چه می‌فهمید؟ آیا غیر از این است که قرار است مبلغ مصوب را اقساطی بپردازند؟ اگر این گونه است، چرا در گزارش تفریغ ماجرا به شکل دیگری روایت شده است؟ گزارش تفریغ بودجه سال ۹۵ را بخوانید:
«... حدود ۲۵ درصد منابع مذکور [دو هزار میلیارد تومان اختصاص یافته به صندوق در حد فاصل سال‌های ۹۱ تا ۹۵]، در قالب تسهیلات در اختیار شرکت‌های دانش بنیان قرار گرفته و ۷۵ درصد مابقی در بانکها سپرده گذاری شده است. در قبال سپرده گذاری صورت گرفته، بانکها اقدام به پرداخت حدود دویست و شصت و شش میلیارد (۲۶۶.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش بنیان نموده‌اند.» آیا پرداخت تسهیلات در قبال سپرده‌ای که در بانکها گذارده شده با پرداخت اقساطی تفاوت ندارد؟! آیا مثلا صندوق‌های بازنشستگی هم می‌توانند پولی را که برای پرداخت به بازنشستگان دریافت میکنند، در بانکها سپرده گذاری کرده و به جای حق و حقوق بازنشستگان مانند سنوات، ایشان را به بانکها روانه کرده و امتیاز تسهیلات بانکی به ایشان واگذار کنند؟
• اصلا اگر قرار به پرداخت تسهیلات بانکی با سود بانکی و پیمودن روند بانکی باشد، به راستی تفاوت صندوق نوآوری و شکوفایی با بانک چیست؟ فقط همین که این صندوق سود کمتری از بانکها می‌گیرد، تنفس می‌دهد، دوره بازپرداخت طولانی مدت تری دارد و مزایایی از این طرح؟ اگر این‌ها تنها مزیت این صندوق است، آیا بهتر نبود آن ده هزار میلیارد را بی واسطه به بانکها بدهند تا بانکها موظف به ارائه تسهیلاتی از این دست به دانش بنیان‌ها شوند و ساختار عریض و طویل و هزینه زایی به نام صندوق دایر نشود؟!
• اکنون بیایید از منظر دیگری به ماجرا نگاه کنیم. به نظر شما، آیا پذیرفته است که دریافت مبلغی هنگفت توسط یک صندوق به سپرده گذاری سه چهارم آن در بانکها منجر شود و این مهم در گزارش تفریغ بودجه و بعد از سپری شدن مدت طولانی مشخص و بعد همه چیز عادی تلقی شود؟ آیا حداقل شفاف سازی ایجاب نمیکند که این وضعیت در معدود گزارش‌های منتشره در سایت این صندوق گزارش شده باشد؟
(لازم به یادآوری است، تنها دو گزارش «اجمالی» و «عملکرد دو ساله» در سایت این صندوق به چشم می‌خورد که علاوه بر ابهامات فراوان، در برخی موارد از جمله در خصوص سرمایه صندوق بنا را بر سکوت گذاشته است.»
• البته از حق نگذریم که در خصوص تعداد طرح‌های مصوب در این صندوق، حق با مدیران آنجاست و در گزارش «تابناک» این طرح‌ها بیش از هزار عنوان شده که بیش از این عدد است (در جوابیه ادعا شده، نزدیک به ۲۸۰۰ طرح مصوب، ولی در گزارش‌های قرار گرفته روی خروجی سایت ایشان به عدد حدود ۲۵۰۰ برمی‌خوریم. این در حالی است که گزارش تفریغ در خصوص عملکرد ایشان در سال ۹۵ توضیح داده که تعداد طرح‌های مصوب ایشان در آن زمان خیلی کمتر از این بوده است)؛ اما بد نیست به این بهانه دو موضوع را مرور کنیم: نخست اینکه این صندوق تا به امروز نتوانسته بیش از ۷۵ درصد شرکت‌های دانش بنیان را جذب کند و دوم آنکه اساسا تعداد‌های طرح‌های مصوب در این صندوق، مساوی با تعداد شرکت‌های دانش بنیان نیست، بلکه شماری از طرح‌های مصوب در صندوق اساسا طرح نیستند و با نام درخواست‌های "بدون طرح" معرفی می‌شوند! درخواست‌هایی که بررسی چند و چونشان در این مقال نمی‌گنجد و به فرصت آتی واگذارشان خواهیم نمود.
• از جمله نکات جالب توجه دیگر در جوابیه فوق، وارد کردن اشکالاتی به گزارش تفریغ بودجه است که توسط دیوان محاسبات تهیه و منتشر شده و پیش از مدیران صندوق، برخی دولتمردان اشکالاتی را متوجه آن دانسته‌اند؛ اما امثال رئیس مجلس (
اینجا)، کارشناسان (
اینجا و
اینجا) و دیگران بر آن صحه می‌گذارند و به شکل جالب توجهی، در جوابیه مدیران صندوق هم مورد تأیید قرار گرفته است!
• در پایان جا دارد یک پرسش بسیار مهم و کلیدی از مدیران صندوق بپرسیم؛ اینکه چرا بر بالای مطلب جوابیه شان ضمن تضمین جمله‌ای از رهبر انقلاب (آن هم به شکل ابزاری!)، از تسلیم نشدن شان به فشار‌ها سخن به میان آورده‌اند؟ آیا نقد «تابناک» که برگرفته از گزارش رسمی تفریغ بودجه بود، فشاری به ایشان وارد آورده که مقابلش ایستاده‌اند و تسلیم نخواهند شد؟!
کدام طرح نوآورانه داشته ايد مملکت که هر روز فشل تر از ديروز است همه کيفيتها پايين آمده و اگر کسي بخواهد اختراعي انجام دهد و اگر به مسئولان مراجعه نمايد با پاسخ "اين طرح را به نام من ثبت کنيد و پولش را بگيريد " مواجه مي شوند و در نهايت در خارج اختراع خود را ثبت مي کنند پس وجود اين شرکتهاي پيوسته فقط براي اختصاص بودجه و هزينه کرد آن بدون توجيه مي باشد و عده اي خاص با اين ترفند کيسه هاي خود را پر کرده اند. 